Þjóðviljinn - 17.04.1941, Blaðsíða 2

Fimmtudagur 17. april 1941
PJOÐVILJIWJN
HiðovamM
Utgefandi:
Sameinlngarflokkur alpý&u
— Sösíalistaflokkurinn.
Ritstjórar:
Sigfús Sigurhjartarson (áb.)
Elnar Olgeirsson
Ritstjóm:
Hverfisgötu 4 (Víkiags -
prent) sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsinga-
skrifstofa:
'Austurstræti 12 (1. hæb)
sími 2184.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavik og nágrenni fer.
3,00. AnnarsstaÖar á land-
tau kr. 2,50. 1 teusasölu 15
aura eintakið.
Víkingsprent h.f. HverfLsg.
Þrjár fíllögur
HfnbanniÖ hefur vakiö nokk
urn ugg hjá öllum almenn-
ingi og er þaö aö vonum.
Menn spyrja: Hvaö er til
ráöa?.
Þaö er sannarlega mikiö
undir því komið að þessari
spurningu sé svarað að vel at-
huguðu máli, og aö þeim til-
lögum sé framfylgt sem mest
hafa rökin með sér.
Jón Rafnsson og ísleifur
Högnason hafa báöir skrifað
um þessi mál í Þjóöviljann
og komið fram með þrjár meg
in tillögur, sem vissulega ber
aö athuga gaumgæfilega.
Tillögurnar eru þesar:
1. Að senda nokkuð af tog-
araflotanum til Nýfundna-
lands.
2 . Að leita undanþágu hjá
Þjóðverjum frá hafnbannsá-
kvæöunum.
3. Að leita leyfis beggja
stríðsaðila til aö sigla til Rúss
lands og reyna að opna viö-
skiptasambönd við Sovétrík-
in.
Allar eru þessar tillögur
þess eðlis, aö líklegt verður
að telja að þær séu framkvæm
anlegar, og framkvæmd þeirra
hlýtur að draga mjög úr þeim
örðugleikum, sem af hafnbann-
inu kunna að stafa.
Við Nýfundnaland eru ein-
liver mestu og beztu fiskimið
í heimi. Helztu fisktegundir á
þessum slóðum eru hinar
sömu og hér við land og veiði
er þar mikið stunduð með
togurum.
Eins og sakir standa verður
ekki talið að þessi fiskimið séu
stríðshættusvæði og jafnvel þó
Bandaríkin fari í stríðið, sem
líklegt verður að telja, mun
siglingarhætta á þessum slóð
um aldrei verða eins mikil og
hér við land. Hinsvegar má
telja víst að færri skip gang'i
til fiskveiöa vestur þar eftir því
sem óbein eða bein þátttaka
Bandaríkjanna í stríðinu eykst
Það má telja vissu fyrir því,
að margaður fyrir þann fisk,
sem togararnir mundu veiða
yrð'i góður og fiskurinn yrði
greiddur í dollurum, og er það
hið mesta hagræöi fyrir okk-
ur eins og nú standa sakir.
Við þetta mundi því vinnast
Verkalýðurinn þarf aliur að vakna til
meðvitundar um giidi vinnuaflsins
Buirgeísasfcffln er nú ad byrja ad iráma I það og óffasf að erfíff verði
að fá verkamenn fif að lifa affur á afvínnu sem náðarbrauð
Loksins er þá komið svo, að
ríkisstjórnin og borgaraflokkam-
eru að kíoma auga á, að vinnu-
aflið vsé grundvöllur og frum-
skilyrði framleiðslunnar. En til
þess að það yrði, þurfti allt að
kiomast í öngþveiti, horfur að
verða á því, að landbúnaðurinjn
og jafnvel sjávarútviegurinn
stöðvuðust vegna skíorts á vinnu-
afli. En nú veltur allt á þvf,
að verkalýðurinn noti tækifærið
til að gefa yfirstét/inni slíka lexíu
um gildi vinnuaflsins í þjóðfé-
laginu, að hún gleymi því aldrei
aftur. En mest er þó undir því
komið, að verkalýðurinn allur
]æri nú að meta sjálfan sig, gildi
vinnuaflsins, sem hann Iætur
þjóðfélaginu í té, og hætti nú
tvennt: Veiöarnar og flutning-
ur aflans til markaðs yrði
mun áhættuminni en nú er.
Við mundum fá til umráða ríf
legar fúlgur af þeim gjaldeyri
sem okkur skorti mest, í stað
þess að safna frosnum pund-
um úti í Englandi, sem senni-
lega verða lítils virði þegar
þau þyðna.
Hvað það snertir aö leita
samkomulags við Þjóðverja
um að viss skip mættu s'igla
hindrunarlaust t. d. til Amer-
iku, þá sýnist sjálfsagt að gera
tilraunina, og er sennilegt að
hún geti borið árangur. Það
er kunnugt að Þjóðverjar hafa
ætíð verið reiðubúnir til að
leyfa flutn'ing hitaveituefnis-
ins frá Kaupmannahöfn, og
bendir þetta og fleira til þess
að Þjóðverjar mundu fallast
á að leyfa okkur að hafa á-
'kveðin skip í siglingum til Am
eriku.
Hvað þriðju tillögunni við-
víkur, þá er augljóst að Þjóð-
verjar mundu ekkert hafa við
það að athuga, að leyfa okkur
að sigla til Múrmansk, og
ekki er sennilegt að „verndar-
ar” færu að fetta fingur út í
slíkar siglingar. Vissa er fyrir
því aö Rússar hafa gnægð af
þeim vörum til útflutnings,
sem við þurfum helzt og líkur
eru til að þeir geti keypt nokk
uð af framleiðsluvörum okkar.
Síglingaleiðin til Múrmansk er
álíka löng og til Englands, og
tvímælalaust áhættuminnsta
siglingaleiðin, sem til greina
kemur ef afla á þjóðinni lífs-
nauðsynja. Það er því herfi-
legt glapræði ef þessi leið er
ekki athuguð til fullnustu og
það tafarlaust.
Þjóðin gerir þá kröfu t'il
þings og stjórnar að þessar
tillögur séu athugaðar gaum-
gæfilega og horfið skjótt að,
framkvæmdum eftir því, sem
fært reynist.
í eitt skipti fyrir öll að líta á
það sem einskæra náð að fá að
vinna, náð, sem atvinnurekend-
anum af gæzku sinni þóknist að
veita honum.
I.
Fyrir tveim mánuðum síðan
sagði atvinnumálaráðherra íslands
Ólafur jThórs, að auðvitað næðl
engri átt að fara að iefla til þarf-
legra framkvæmda af ríkisins
hálfu, á meðan nóg væri að giera.
Hugsunarhátturinn, sem á bak
við lá, var auðsær: VinnuafHð
var eitthvert vandræðafyrirbrigði
sem ónáðaði hina fínu stjórnar
herra með kröfum sínum um at-
vinnu, bezt var að vera laus við
það og ef einhver, t. d. innrásar-
herinn, viidi láta svo lítið að
hagnýta það, þá urðu stjórnax-
herrarnir guðs lifandi flegnir að
vera lausir við það-
En hitt að vinnuaflið og þar
með verkalýðurinn væri grundvöll
ur allrar framleiðslu þjóðfélags-
ins, að atvinnurekiendurnir, iem-
bættismennirnir og ailir þessir
lifðu á vinnu verkalýðsins, það
virtist þeim ekki ’diettai í hug.
Þessir mennn voni haldnir af
trúnni á það, að peningannir, tákn
og tæki stéttar þeirra, væru afl
þeirra hiuta, sem gera skal. Ef
nóg væri af þeim, þá væri ailt í
lagi. Ot frá þessum hugsunar-
hætti hefur landinu verið stjórn
að, út frá þessu sjónarmiði hef-
ur verkalýðurinn verið kúgaður
og meðhöndlaður sem óþarfur að-
ilji í þjóðféiaginu, þegar þjóð-
skipulagið hefur vierið svo fram
úr hófi vitlaust að dnottnarar þess
hafa ekki einu sinni kunnað að
hagnýta vinnuafl verkalýðsins.
Sösíalistafiokkuriftn hefur vægð
arlaust iráðizt áþessi röngu sjón-
armið, sem eiga rót sína að rekja
til yfirráða auðmannastéttarininar
yfir vinnandi stéttum þjóðariinmar.
Sósíalistaflokkurinn hefur sett
fram.í staðinn sjónarmið sósíai-
ismans, það sjónarmið, að það
væru vinnamdi stéttirnar, sem
sköpuðua uðinn og alla velmiegun
þjóðanna, og það væru þær, sem
ættu að taka völdin og breyta
ÞjóðskijiSulaginu þannig, að vinn-
andi stéttirnar nytu þess, er þær
framieiddu, og afnema þá hieimsku
og þann glæp, sem atvinnuieysi
og fátækt væri. — Menn geta nú
reynt það daglega hvort sjónar-
mið sósíalismans eru ekki hin
réttu.
II.
Svo langt hefur blindni borg-
arafiokkanna gengið að þeir haila
i peningahroka sínum og fyrir-
litningu á verkalýðmum, ekki eimu
simmi viljað viðurkenna að verka-
mennimir væru framleiðiendur. —
Fyrir’nokkrum dögum síðan sagði
einn þjóðstjórnarþinigmaðurinn á
Alþingi, að hann hefði aldrei
heyrt það, að verkamennirnir væru
taidir framleiðendur og fannst
honum það algerlega raingt, „Fram
leiðendur" — það voru að hans
áliti t. d. togaraeigendur og stór-
bændur, en ekki verkámieninimir.
Það væri bezt að siegja við
þessa herra nú: Ef þið eruð fram
leiðendurnir, og engir aðrir, þá
framleiðið þið nú! Ef verkalýð-
urinn er einhver þýðingarlaus að-
ilji, sem þið af miskun bara „veit
ið vinnu“, þá verið þið án hans
og sjáið þið útkomuna.
En mennirnir, siem voru hroka
fylistir nýlega, ieru nú farnir að
kveina og kvarta um skort á
vinnuafli. Þeir eru að reka sig
á það, að verkalýðurinn ler stærsti
framieiðandi þjóðféliagsins, fram
leiðandinn, sem allt byggist á. —
Það er hægt að reka Kvieldúlfs
togarana og Korpúlfsstaðabúið án
Thorsaranna, en það er iekki hægt
að framleiða á þeim án verka
manna á sjó og iandi. — Það er
lexían, sem ástandið mun kenna
þeim af vinnandi stéttunum, sem
ekki hafa lært það enn. Og yfir-
stéttina mun ráma í þetta — og
óa við afleiðingum þess, að verkla
lýðnum skiljist hvers hanin má
sín..
III.
Fyrsta ráðið, sem yfirstéttin
hugsar sér að grípa til, er eins-
konar þrælavinna: það að afnema:
á einn eða annan hátt freisi verka
mannanna til að seija vinnuafl
sitt og einoka svo vinnuaflið í
þágu yfirstéttarinnar. Jóhas frá
Hriflu leggur til að verkamönn-
um sé velflestum bannað að
selja brezka setuliðinu vinnuafl
sitt. Framsóknarforkólfarnir bann
færa nú eftirsóknina eftir „gull-
inu“, — sem þeir sjálfir eltu, er
þeir fóru úr sveit í kaupstað!
Sumir heimtia þegnskylduvinnu,
aðrir sjálfboðavinnu. öll eru ráð-
in ýmist kák eða kúgun eðá hvort
tveggja,
SósíalistafLokkurinn hefur þeg
ar(bent á það ráð, sem dugar. —
Hér í blaðinu var, áður en nökk-
ur< önnur blöð tóku að ræða þetta
vandamál ivinnukraftar fyrir laln'd
búnaðinn, bent á þetta vandamál
og lausn þess. En hún er sú, að
ríkið styrki bændur (með 1—2
milljónum króna) til að greiða
verkamönnum það hátt kaup, aði
samkeppnisfrrrt sé við Bretavinn-
una, og í 'Síaðinn fái ríkið afurðir
frá bændum upp í þeninan styrk
(að nokkru eða öllu lieyti, allt
eftir ástæðum bænda), en féð
verði notað til hækkunar á afurða,
verði til bænda, en lækkunar á
útsöluverði í bæj'unum, — tog svo
verði landbúnaðarvörurnlar
skammtaðar, nema yfirfljótanlegt
séftil af þeim.
Þessi Iausn er eina skynsam-
lega lausnin, meðain þetta þjóðfé-
lag auðvaldsins stendur. En yfir-
stéttin vill ekki þurfa að taka
það tillit til verkalýðsins áð
greiða :honum svona hátt kaup í
landbúnaðarvinnu.
Yfirstéttin vill halda áframl
sínu gamla sleifarlagi og kúgun.
Hún vill á atvinnuleysistímunum
segja við verkalýðinn: Þúgeturi
sioltið, það borgar sig ekki fyrir
mig að kaupa af þér vinnuafl-
ið núna. — Og þegar vinnuafl
skortir, vill hún segja við verka-
lýðinn: Þú verður að vinna fyxir
| það, sem ég siegi þér, — pú
. verður að gera það fyrir föður-
liandið iog ég kúga þig til pess,
ef-þú gerir það iekki af frjálsum
vil ja.1
Yfirstéttinisýnir bezt mieðþessu
að hún hefur ekkiert aninað að
bjóða verkalýðnum en hungur og
þrælkun til skiptis. Þjóðfélag
hennar er iorðið svo rotið, að ekkf
ekki er lengur við það unandi,
Auðvaldið hrekst milli kreppn-
anna annarsvegar og styrjaldanna
hinsvegar, úr einni eyðilegginig-
unni í aðra, en hieldur sér dáuða-
haldi í sérréttindi sín og í undir-
okun verkalýðsins. Hvernig sem
allt veltist, á auðmannastéttin að
lifa vel, hún vill byggja fínar
villur og sumarbústaði, þó tap
sé á togurunum og verkalýðurinn
gangi atvinnulaus, — og hún á að
græða, þegar stríðið eyðileggur
verðmætin og eyðir vinnuaflinu
í tortýmingarstarfið.
Það er tími til kiominn fyrir
verkalýðinn að binda enda á þetta
vitlausa og rangláta þjóðfélajgs-
ástand, að taka völdin ásamt öðr-
um vinna'ndi stéttum landsins,
bændiun, fiskimönnum og milli-
stéttum bæjanna, en afnema yf-
irráð togaiaeigenda og annanial
stóratvinnurekendia og pólitískra
leiguþýja þeirra.
Verkalýðurinn þarf á yfirstand
andi tíma að kenna miáttar síns,
átta sig á gildi sínu í þjóðfélag-
inu-|Næsta sporið er að nota mátt
inn til að láta verkalýðiinin skipa
þann sess, siem honum ber.
Daglega nýsoðin
S VIÐ
Kaffistofan.
Hafnarstræti 16.