Þjóðviljinn - 09.05.1944, Blaðsíða 1

• ‘ J- V .‘ijjfiiS
9. árgangur.
Þriðjudagur 9. maí 1944.
101. tölublað.
Lýoveldiskosningarnar :
í gær greiddu 274 atkvæðl
hér í bænum um lýðveldismál-
ið.
Alls hafa nú greitt atkvæði
975 kjósendur. Þar af eru 375
Reykvíkingar, en hinir eru ut-
anbæjarmenn.
Vegavítintiverkfallíd
smmtas hiá ríMMzim
Það er nú senn vika liðin síðan ríkisstjórnin stöðv-
aði alla vegavinnu í landinu með hinum þjösnalegu
kauplækkunarkröfum sínum.
Alþýðusambandið tilkynnti ríkisstjóminni í gær,
að hafi ekki náðst samkomulag í deilu þessari n. k.
þriðjudag, muni verkaménn hjá ýmsum ríkisfyrirtækj-
um gera samúðarverkfall þann dag.
Bréf Alþýðusambandsins til ríkisstjórnarinnar fer
hér á eftir:
„Vér viljum hér með tjá hæstvirtri ríkisstjórn, að
vér höfum ákveðið, að ef ekki hefur fengizt samkomu-
lag í yfirstandandi vinnudeilu um kaup- og kjör vega-
og brúargerðarmanna að morgni þriðjudagsins 16. maí
n. k., verður þá hafin samúðarvinnustöðvun hjá Skipa-
útgerð ríkisins, Síldarverksmiðjum ríkisins í Siglufirði,
Landssmiðjunni, Reykjavík, og hjá Ríkisprentsmiðjunni
Gutenberg, bæði við prentverk og bókband.
Þá munu og þeir, sem eru í Félagi símalagninga-
manna, sem er deild innan Dagsbrúnar, einnig leggja
niður vinnu.
Með bréfum og símskeytum, dags. í dag, höfum vér
tilkynnt ýmist stjórnum eða forstjórum framangreindra
fyrirtækja þessa ákvörðun vora.
Virðingarfyllst,
í. h. Alþýðusambands íslands
(Undirskrift)“.
Loftárásin á Kjeller
Frá norska blaðajulltrúanum.
Aðfaranótt 28. apríl gerði brézki
flugherinn mikla árás á stóra
Kjellerflugvöllinn og flugvéla-
verksmiðjuna hjá Lilleström í ná-
grenni Óslóar. Hafa nú fengizt
nánari upplýsingar um árangurinn.
Það voru um 100 Lancaster-
flugvélar, sem flugu lágt yfir Ósló.
Þær sveimuðu lengi yfir Kjeller
áður en árásin byrjaði, svo að
fólk gat leitað skjóls.
Fyrst var svifblysum sleppt nið-
ur og því næst byrjaði sprengju-
varpið, að sumu leyti með 2 smá-
lesta sprengjum.
Heita má að allt væri nú eyði-
lagt, sem upp stóð eftir árás
Bandaríkjamanna í vetur.
Rennibrautirnar tættust sundur
og vélaverkstæðið, flugskýlin og
margir hermannaskálar eyðilögð-
ust, Reykurinn gnæfði við himin
úr benzín- og olíugeymunum, sem
urðu fyrir sprengjum.
Framhald á 8. síðu.
Dagsbrúnarfundur um lyðveldísmálíð
Verkamannafélagið Dagsbrún hélt mjög fjölmenn-
an fund um lýðveldismálið í Iðnó í gærkveldi. Formað-
ur félagsins, Sigurður Guðnason, setti fundinn og skip-
aði fundarstjóra Jón Agnarsson og fundarritara þá Al-
freð Guðmundsson og Kjartan Guðnason.
Leiksviðið var skreytt hátíðlega með fjölmörgum
íslenzkum fánum og félagsfána Dagsbrúnar. Voru fán-
arnir bornir af félagsmönnum. Yfir leiksviðinu var borði
með áletruninni: „ísland lýðveldi 17. júní“.
Mjög mikil hrifning ríkti á fundinum.
Ræður fluttu:
Benedikt Sveinsson, fyrv.
alþingisforseti, Ólafur Frið-
riksson, fyrv. ritstjóri, Stein-
grímur Steingrímsson, fcún-
áðarmálastjóri, Einar Olgeirs-
son, alþingismaður, og Ámi
Ágústsson, skrifstofumaður.
Yoru ræöur þeirra þrungn
ar hinum eindregna vilja ís-
lenzku þjóðarinnar til sjálf-
stæöis og til þess að standa
fast á hinum óskoraða rétti
sínum til þess áð ákveða sjálf
stjórnarform sitt.
Alþýðusambandið hefur með
þessari ákvörðum sinni svaraði á
verðugan hátt hinni fjandsamlegu
árás ríkisstjórnarinnar á verklýðs-
samtökin, kaup þeirra og kjör.
Verkamönnum er ljóst að kaup-
iækkunarkrafa rikisstjórnarinnar
var upphafið á allaherjarárás á
samtök þeirra, 8 stunda vinnu-
daginn og önnur réttindi. Verka-
menn eru því einhuga um að
standa saman sem einn maður í
þessari deilu og sigra.
Ársþing Sveinasambands
byggingamanna i Rv(k
Ársþingi Sveinasambands
byggingamanna í Reykjavík, er
nýlega lokið. Hafði þingið til
meðferðar mörg mál, varðandi
félags- og hagsmunamál bygg-
ingaiðnaðarmanna.
Stjórn Sveinasambandsins var
meðal annars faliö: „AÖ hefja
'nú þegar samvinnu við önnur
stéttafélög hér 1 bæ, um aö
matmálstíma verði breytt
þannig, að kaffitímar veröi
Frh. á 4 síðu
Aðalvarnarlínan utan víðlborgtna rofín
Rússneska herstjórnin tilkynnti 1 gærkvöldi, að fót-
göngulið úr rauða hernum hefði í tveggja daga bardaga
rofið skarð í víggirðingar Þjóðverja fyrir utan Sevasto-
pol og sótt fram 5 km. Er nú barizt í úthverfum sjálfr-
ar borgarinnar.
Víggirðingar þær, sem rauði hei'-
inn hefur rofið, voru ákaflega öfl-
ugar. Landslagið er hæðótt, og
hafa Þjóðverjar byggt fjölda stein-
steyptra virkja í klettabeltum og
uppi á hæðum.
Sprengjuflugvélar og stórskota-
lið ruddi brautina fyrir fótgöngu-
liðið.
Rauði herinn hefur nú á sínu
valdi nokkrar hæðir, sem gnæfa
yfir úthvei'fi borgarinnar.
í liði því, sem nú sækir að borg-
inni, eru rnargir hermenn, sem
tóku þátt í hinni frægu vörn boi’g-
arinnar 1941.
Þjóðverjar reyna ennþá að
koma liði undan frá borginni sjó-
leiðina. í gær sökktu Rússar um
1000 smálestum flutningaskipa
auk 7 ferja og annarra smærri far-
artækja.
Á' öðrum vígstöðvurn segja
Rússar, að engar verulegar breyt-
ingar hafi orðið.
SAMNINGUR TÉKKA OG
RÚSSA ENDURSKOÐAÐUR.
í gær var í London undirritað-
ur samningur milli Tékkoslovakíu
og Sovéti'íkjanna, eða nánar til
tekið milli æðsta herstjóra rauða
hersins (Stalíns) og tékkoslovaskra
stjórnarvalda.
Er samningurinn þess efnis, að
borgaraleg stjórnarvöld Tékko-
slovakíu eiga að taka í sínar hend-
ur alla stjórn landsvæða þeirra í
Tékkoslovakíu, sem rauði herinn
Framhald á 8. síðu.
Sósíalistar!
Maníd!fuodínn
St'
í kvöld
Sósíalistafélag Reykjavíkur
heldur fund í kvöld að Skóla-
vörðustíg 19.
Verður þar rætt um vega-
vinnuverkfallið, konungsboð-
skapinn og lýðveldisstofnunina
og lýðveldiskosningarnar.
Framsögu um vegavinnuverk
fallið hefur Jón Rafnsson en
Einar Olgeirsson um konungs-
boðskapinn og lýðveldisstofn-
unina.
Sérstaklega er skorað á alla
sósíalista, sem hafa verið kvadd
ir til starfa í sambandi við lýð-
veldiskosoingamar að mæta á
fundinum.
Ollum ræðumönnunum var
tekiö með dynjandi og lang-
varandi lófataki fundar-
manna.
í fundai-byrjun og á milli
ræðna voru leikin ættjarðar-
ljóð, og þjóðsöngur íslendinga
í fundarlok.
Svohljóðandi tillaga var ein
róma samþykt af fundinum
meö lófataki og fögnuði fund-
ar manna:
„Fjölmennur fundur í Verka-
mannafélaginu Dagsbrún, hald-
inn 8. maí 1944, lýsir yfir fyllsta
stuðningi sínum við yfirlýsingu
ríkisstjómarinnar og þingflokk
anna um, að það sé réttur ís-
lenzku þjóðarinnar sjálfrar og
hennar einnar að taka ákvarð-
anir um stjómarform sitt, og
mótmælir hverri tilraun, hvað-
an sem hún kemur, til að skerða
þennan rétt. Fundurinn heitir á
öll launþegasamtök landsins að
beita sér af öllum mætti fyrir
algerri þjóðareiningu jrvið kom-
andi allslierjaratkvæðagreiðslu
og að íslendingar greiði sem
einn maður atkvæði með sam-
bandsslitum og stofnun lýðveld
is á íslandi“.
Loltárás á Berlín
Um 1500 bandarískar flugvélar
réðust i gærdag á Berlín, og var
helmingurinn sprengjuflugvélar.
Loft var skýjað, en samt sem
áður geysuðu harðar loftorustur
allan tímann, sem bandaríkja-
mcnn voru yfir meginlandinu.
Miklar skemmdir urðu á járn-
brautastöðvum og verksmiðjum í
borginni.
Orustuflugmenn árásarflugsveit-
arinnar segjast hafa skotið hiður
59 orustuflugvélar Þjóðverja, en
slcyttur sprengjuflugvélanna 60,
samtals 119.
Bandaríkjamenn sakna sjálfir
36 sprengjuflugvéla og 13 orustu-
flugvéla.