Þjóðviljinn - 22.03.1952, Blaðsíða 5

Laugardagur 22. raarz lí>52 — ÞJÓÐVILJINN — <5
SIGFUS SIGURHJARTARSON
Það er erfitt að sætta sig við
-þá 'hugsun, að Sigfús Sigur-
“hjartarson, þessi framúrskar-
andi félagi og foringi, sé horf-
'inn. úr hópnum.
• Enn finnst mér ég finna
hlýja handta.ki'ð hans í lófa
mínran, heyra bróðurlega rödd
hans, sjá elskulegt bros lians.
Enn finnst mér ég vera með
lionum á síðasta miðstjórnar-
fundinum, er hann sat, daginn
fyrir andlát hans, þar sem
hann 'flutti framsöguræðu í
vandasömu máli og bar fram
tillögu, skýra og meitlaða, svo
sem honum var eigið.
Sigfús Sigurhjartarson var
gæddur þeim kostum, sem prýtt
geta menn. Hann unni sér
aldrei hvíldar. Hann lét aldrei
neinn bíða eftir sér. Hann
sýndi því meiri staðfestu og
styrk sem erfiðleikar uxu.
Haim ofmetnaðist aldrei af
• sigrum sínum.
. 1 baráttunni fyrir hamingju
Islands, fyrir sósialismanum og
sjálfstæ'ði landsins, hóf hann
sig til þeirrar hæðar, sem fæst-
um er gefið að ná. Þess vegna
var liann virtur og elskaður
af alþýðunni. Þess vegná bitu
hann engin vopn mannlegrar
andstöðu.
Fviir Sósíalistaflokkinn er
andlát Sigfúsar mesta áfailið,
sem hann hefur hlotið frá
stofnun sinni.
Það er stundum spurt, hvem-
ig skýra megi hinn viðurkennda
stvrk Sósíalistaflokksins me'ðal
þjóðarinnar.
Er ekki ein helzta skýring-
in einmitt sú, að Sósíalistaflokk
urinn naut frá upphafi slikra
afburða forystumanna sem Sig-
fús Sigurhjartarson var? Þetta
er ekki aðeins lofsyrði um Só-
síalistaflokkinn. Það er jafn-
framt lofsyrði um íslenzku
þióðina, sem ól slíkan son. Líf
Sigfúsar var stórbrotin sönn-
un þess. að stærð manna og
mikiileiki er ekki bundinn fjöl-
menui einnar þjóðar.
Sigfús Sigurhjartarson er nú
genginn á fnnd hinnn miklu
íslendinga, á fund Jóns og
Skúla og annarra þeirra fe'ðra
vorr-a, sem leiddu þjóðina á-
leiðis.
Megi ísFnzka þjóðin blessa
nafn liam utn ár og aldir.
Megi Islendingar fylkja sér
enn fastar um málstað hans,
bjartan on Rkínandi.
Eggert Þorbjarnarson.
Með bjartri trú og heilum luíg
skal hefja land og þjóð.
TJnz stöklft er hverju böli á bug
og börn vor frjáls og góð.
Með einni trú og einum hug
skal íslenzkt bræðralag
í himinnljómann hefja flug
og hylla sói og dag.
Þetta erindi eftir Guðmund
skáld Guðmundsson kemur mér
þráfaldlega í hug, þegar ég
hugsa um Sigfús Sigurhjartar-
son, sem nú er horfinn sjón-
um vorum. Hann var bjartsýnn
maður og barðist af heilum
huga fyrir betri og bjartari
írsmtíð þjóðarinnar.
Sigfús gerðist félagi Góð-
templarareglunnar árið 1924.
Hann var feiminn og hlédrægur
að eðlisfari, en þegar hann var
kvaddur til starfs, þá gegndi
hann kallinu, og hvert það verk
er hann tók áð sér að vinna,
það vann hann með trú-
mennsku.
Hann var kjörinn æðsti.yfir-
maður Reglunnar hér á Jandi
árið 1931, þá aðeins 29 ára og
faefur enginn annar verið til
þess starfa kváddur jafn ung-
ur að árum. Hann faefur svo
átt sæti í yfirstjóm Reglunn-
ar ávaJlt síðan. Jafnvel árið
1941, þegar Sigfús sat í fang-
eisi úti í Bretlandi, ásamt
tveimur flokksfélögum sínum,
var hann endurkjöriim í fram-
kvæmdanefnd Stórstúkunnar.
Sigfús Sigurhjartarson var
hjartsýnn. og hafði óbifanlega
legum mönnum, enda var hann
það, einnig af andstæðingum
sinum.
Það er stórt skarð höggvið
í fomstulið bindindismálanna
og sósíalismans, hér á landi,
við fráfall Sigfúsar og ég hygg
að það sé ekki á neins eins
manns færi að fylla það skarð
En við skulum reyna að vera
bjartsýn og heilhuga, eins og
hann var, og halda áfram störfr
um hans, til heilla fyrir land
Sigfús Sigurh.jartarson — stórtemplar 1931—’34
trú á mætti þess góða og rétt-
lætiskennd mannanna. Það var
því í raun og veru aðeins eðli-
leg afleiðing þessa, að hann
helgaði sósíalismanum starfs-
krafta sína. Það gerði hann
einnig og það svo ákveðið að
þegar hann átti um það að
velja að halda sæmilegu em-
bætti og draga sig í hlé frá
stjórnmálunum, þá hafnaði
hann embættinu, liann mat það
öllu öðru meira að vinna að
umbótamálum þjó'ðarinnar í
samræmi við hugsjónir sínar.
Ég hef hér lauslega getið
tveggja meginþátta í félags-
legu starfi Sigfúsar, og ætla
öðrum að gera hvorum þeirra
nánari og betri skil.
Sigfús Sigurhjartarson var
sérstakur mannkostamaður, það
vitum við, sem átt höfum því
láni að fagna, að kynnast hon-
um nokkuð náið, hann vildi
leysa hvers manns vandræði og
honum tókst það mjög oft svc
vel að undrun sætti, þegar mið-
að var við allar aðstæður.
Þau verða heldur aldrei talin
sporin hans í þarfir meðbræðra
sinna og systra.
Sigfús Sigurhjartarson var
afburða ræðumaður. svo að ég
hefi ekki hlustað á neinn ann-
an slíkan, fór þar saman
bygging og flutningur og jafn-
an flutti hann ræður sínar
blaðalaust. Öll framkoma Sig-
fúsar var þannig áð hann hlaut
að verða vinsæil aí öllum sæmi-
og lýð, hvert eftir sinni getu,
það er verðugasta minningin
'um hann og á þann hátt hygg
ég að við gétum bezt þakkað
honum ógleymanlegar samveru-
stundir og óeigingjarnt starf.
Það verður ávalt bjart yfir
minningunum um Sigfús Sigur-
hjartarson og bjartast hjá
þeim, sem mest hafa mist við
hið sviplega fráfall hans.
Ég votta nánustu ástvinun-
um, konu hans og börnum, inni-
lega samúð og bið þau aö minn-
ast þess í sínum sára söknuði
að „þar sem góðir menn ganga
eru Guðs vegir“.
Blessuð veri minning Sigfús-
ar Sigurhjartarsonar.
Guðgeir Jónsson.
Eitt sinn á fyrstu kynningar-
árum okkar Sigfúsar Sigur-
hjartarsonar spurði ég hann
hvort hann skrifaði aldrei hjá
sér aðalatriði þess er hann ætl-
aði að láta fram koma í ræðum
sínum hverju sinni. „Nei, það
hef ég aldrei gjört ,en ég hugsa
ræður mínar og raða í hug
mér aðalatriðum þess, er ég
ætla að segja“. Mér varð ljcst,
þó enn betur er frá leið, að
þarna hafði ég fengið innsýn
yfir meginstyrk þessa mæta
manns. Á örfáran augnablikum
gerði hann sér ljós aðalatriði og
aukaatriði hvei-S einstaks máls
er honurn var falið að leysa,
lagði rök sín augljós og ómót,-
mælanleg fyrir viðkomandi að-
ila., ekkert fjas né málalenging-
ar um aukaatriðm eða smámun-
ina. Þama lá, ásamt sérstæðri
samvizkusemi, ástæðan fyrir
alveg einstæðum afköstum þessa
glæsilega félagsmálaforingja.
Við undmðranst starfsliæfni
þína; t. d- er þú á umræðu-
fundum gazt. setið og skrifað
pólitíska leiðara, en allt í einu
stóðst þú upp og raktir á ljósan
hátt öll aðalatriðin úr ræðum
þeirra manna, er talað höfðu,
dróst það saman í eina heild,
— augljósan sannleika. Síðan
settist þú aftur, hélzt áfram
við- leiðarann þinn, en fram-
haldsumræðurnar fóm ekki
fram hjá þér.
Frá morgni til kvölds, dag
eftir dag mættir þú á fundran
um ólíkustu mál. Allt vom það
í þinum höndum góð mál, að
góðum málum vildir þú vinna,
ávallt stundvís, ávallt einlægur,
aldreí hliðraðir þú þér hjá að
taka afstöðu. Ólík sjónarmið
og skoðanir samstarfsmanna
þinna lékst þú þér að samrýma
í einu raunhæfu úrlausnina sem
fyrir hendi var. Ávalt varst þú
reiðubúinn að taka upp ný góð
málefni, er félagsmálaleg nátt-
tröll líðandi stundar höfðu fyr-
ir þér eytt.
Þolgóður í von um aukinn
skilning andstæðinganna stóðst
þú í fremstu röð, svo skemmti-
lega öruggur um sigur hins
góða, þó oft blési óbyrlega. Þeg-
ar góðu málefni hafði verið róið
í örugga höfn, varst þú oft svo
barnslega glaður yfir náðum
árangri. Var þessi gleði sú orka,
er gaf þér starfsþrekið ?
Það er ekki liægt að setjast
niður og kvitta fyrir starf þitt
með örfáum pennadráttum, til
þess var það of mikilsvert, —
og ég kann þá ekki íslenzka
afreksmenn að sjá, ef þú verður
þar ekki talinn í fremstu röð, —
en í dag er skylt að minnast þín
með einlægu þakiklæti.
Fjölskylda þín er stór í dag.
Djúp hryggð og sorg grúfir
yfir okkur, að missa þig svo
fljótt, en minning þín verður í
heiðri höfð og alþýða Islands
þakkar þér starfsdag þinn, Sig-
fús Sigurhjartarson.
Guðberg Kristinsson.
Þegar félagi Sigfús Sigur-
hjartarson kom austur til Ráð-
stjórnarlýðveldanna síðast lið-
ið haust vorum við þar fyrir
tveir landar hans, Kristján
Júlíusson og ég, báðir til heilsu-
bótar. Sigfús var þangað kom-
inn í sömu érindum. — Þótt
hann væri þá eins og að vanda
hress í máli og æðrulaus bar
útlit hans þess vott áð heilsan
var ekki með æskilegum hætti.
Ég véitti því athyglí, þegar
ég tók á móti honum á járn-
brautarstöðinni, að honum var
þyngra um gang en hann átti
áður vanda til. Þetta fékk okk-
ur, sem þekktum hann nokkurr-
ar áhyggju.
Þessa rúma þrjá mánuði, er
við vorum samtímis í Ráð-
stjórnarlýðveldunum, dvöldum
við Sigfús saman mörgum
stundum. Ég naut eigi aðeins
þeirrar ánægju að fylgjast með
því hversu honum óx heilsa og
þrek undir handleiðslu góðra
lækna og hjúkrunarfólks þar
eystra.- Mér féll í skaut að
njóta með lioniun þein-ar gleði
að sjá hugsjón okkar netast,
sjá þjóðfélagsskipan bræðra-
lags og lífshamingju í sköpun:
sósíalismann. — Með batnandi
heilsu hans og áþreifanleik sósí-
alismans sá ég og fann hversu
hans frábæru baráttugleði og
sannfæringarkrafti óx ásmegin,
Og ég hugði gott til að stétt
mín, land mitt og þjóð min,
ætti nú von að fá Sigfús okk-
ar aftur heim gunnglaðan og'
týhraustan. Og það sem eigi
var minnst um vert: ég komst
nú í nánari snertingu en nokkru
sinni fyrr við það, er svall
undir yfirbragði lians, aflvak-
anran í athafnagleði hans og
bai’áttu allrij upplag hans og
innri pei'sónuleik. Þetta var
mér ómetanlegui’ fengur. Ég'
naut samfylgdar hans frá.
Moskvu til Svíþjóðar í vetur.
Og þegar við skildum í Stokk-
hólmi, hann ákveðinn í áð
bregða sér til Osló í heimsókn
til dætra sinna er stunda þar
háskólanám, og hins vegar ég,
á förum til Danmerkur áleiðis
heim til íslands, — þá fannst
mér sem hvergi bæri skugga
á í návist hans.
Ég minnist ekki að hafa
sagt frétt sem brugðist var svo
glaðlega við, hvar sem ég kom,
eins og þegar ég skýrði fólki
hér heima frá batnandi heilsu
Sigfúsar og boðaði komu hans
heim á næstunni. Og ekki veit
ég til að neinum Islendingi hafi,
við heimkomu, verið fagnað al-
mennar né einlægar en lionum
að þessu sinni.
En hann rami sér engrar
hvíldar þrátt fyrir ungan, lítt
reyndan bata og snögga loft-
lagsbreytingu, sem án efa var
honum óhagstæð í svipinn. Svc»
brýn var honum köllun hans:
boðun sannleikans. Og hami
hóf þetta köllunarstarf sitt með
meiri glæsibrag en nokkru sinni
áður, eins og fundurinn í Gamla.
bíói 9. marz bar gleggst vitni.
— og er þá mikið sagt.
Það er runninn dagur, sunnu-
dagurinn 16. marz. Aðgöngu-
miðar að einu stærsta fundar-
húsi landsins hafði gengið út á.
einni dagstund. Alluir þessi f jöldi
bíður þess að lieyra hann lialda
áfram að flytja sannleikamr
um það, sem nú gerist í lönd-
um, þar sem vinnandi fólk
bvggir upp sitt kreppulausa.
þjóðfélagsskipulag. . En þenn-
an morgun fljdja blöðin fregn.
sem við eigum sízt von nú,
nokkuð. 'sem okkur veitist svo
örðugt að átta okkur á, þótt
við sjáum það með eigin aug-
um: Það verður enginn fundur.
Það er algert fundarfall lijá
einum mesta fundarmanni ís-
lenzkrar sögu. Sigfús Sigur-
hjartarson er dáinn. Aldrei var
komið í svo opna skjöldu von-
gleði okkar og lífstrú.
Sigfús Sigurhjartarson er
fállinn. Þar með er höggvið
stórt skarð í brjóstfylkingu
okkar. Þetta er okkur jafn-
framt meira harmsefni en orð
ná. Það er mannlegt a'ð syrgja,
og það þ'ótt minna efni gefist
til en nú. Þó tjáir ekki að láta
við það sitja, heldur gera það
eitt, er sæmir, þegar þjóðar-
heill liggur við: Okkur ber nú
að efla sem framast má verðá
flokk Sigfúsar, flokk íslenzkr-
ar sjálfstæðisbaráttu, Sósíal-
istaflokkinn — og hjálpast ölJ
að í því efni. Okkur ber að
efla hagsmuna- og réttinda-
baráttu alþýðunnar, vinna að
útbreiðslu sannlðikans Tim l>að..
Framliald á 7. siðu.