Þjóðviljinn - 10.07.1955, Blaðsíða 1

Sunnudagnr 10. júlí 1955 — 20. árgangur — 152. tölublað
Níu heimsþekktir vísindamenn skora
á stórveldin að sem ja varanlegan frið
Mannkyninu búin alger fortiming i nýrri heims-
styrjöld, seg]a þeir i ávarpi sem birt var i gœr
Níu vísindamenn, sem allir eru heimsþekktir fyrir
störf sín á sviði eðlisfræði og stærðfræði — sjö
þeirra haia fengið Nóbelsverðlaun, — hafa sent
ríkisstjórnum Bandaríkjanna, Sovétríkjanna, Bret-
lands, Frakklands, Kína og Kanada ávarp, þar sem
þeir skora á þær að setja niður allar deilur sín á milli
á friðsamlegan hátt og semja með sér varanlegan
frið.
Vísindamennirnir segja ,að ný styrjöld muni auð-
veldlega geta haft í för með sér algera tortímingu
mannkynsins. Bann við kjarnorkuvopnum nægi
ekki, því að engin trygging sé fyrir því, að það verði
ekki rofið, ef til styrjaldar kemur.
Ávarpið, sem er undirritað af 'stærra svæði. Vetnissprengjan,
þrem bandarískum, þrem brezk-
um, einum frönskum, einum
japönskum og einum pólskum
vísindamanni, var í gær birt í
London af Bertrand Russell láv-
sem er 2500 öflugri en kjarn-
orkusprengja sú, sem varpað
var á Hiroshima, gefur frá sér
geislaverkun, sem berst upp í
arði, sem hefur haft forgöngu fe
um þetta mál. Meðal þeirra
sem standa að ávarpinu er Al-
bert Einstein, sem undirritaði t
það nokkrum dögum áður en
hann lézt í apríl s.l.
Framtíð mannkyns
stofna.ð í tvísýnu
Vísindamennimir segjast ekki
hafa gefið út þetta ávarp sem
þegnar einhvers sérstaks ríkis,
heldur sem þegnar í mann-
heimi. Með tiikomu vetnis-
sprengjunnar er framtíð mann-
kynsins stofnað í tvísýnu,
segja þeir. „Við skorum þess
vegna á stjómarleiðtoga stór-
veldanna að segja aigerlega
skilið við stríð sem lausn á
deilumálum, enda þótt hin stór-
felldu átök milli kommúnismans
og andsteðinga hans haldi á-
fram“.
Dauði og eyðilegging
Vlsindamennimir minna á, að
ein vetnissprengja geti lagt
stórborgir eins og New York og
Moskva í eyði á einu andartaki
■og valdið eyðileggingu á miklu
þjáningum og dauða. Enginn
veit með fullri vissu, segja vís-
indamennirnir, hverjar afleið-
ingar vetnisstyrjöld myndi
hafa, en „ótti þeirra er mestur
sem mest vita“. Það er skoðun
þeirra, að mannkynið eigi að-
eins tveggja kosta völ: bægja
stríðshættunni algerlega frá
dyrum eða horfast í augu við
algera tortímingu.
Því fer fjarri, segja vísinda
mennirnir, að almenningur í
heiminum hafi gert sér það
nægilega ljóst, hvílík hætta er
Bann við kjarnorku-
vopnum ekki nóg
Enn segir í ávarpinu, að bann
við kjarnorkuvopnum sé að visu
æskilegt, en alls ekki nægjan-
legt, þar sem engin trygging'
sé fyrir því, að það yrði ekki I
rofið, ef til styrjaldar kæm'i á
annað borð. Þess vegna er eng-
in önnur leið fær, ef tryggja á
framtíð mannkynsins á jörðinni,
en að koma í veg fyrir ,að ný
heimsstyrjöld brjótist út.
Joliot-Curie
Leopold Infeld
undar um hættuna og þá sér-
staklega ráóamenn þeirra
ríkja, sem þegar eiga hin ægi-
legu vopn eða eru í þann veg-
inn að eignast þau.
k
Framtíð allsnægta og
hamingju bíður okkar
Okkar bíður hamingjusöm
framtíð aukinnar þekkingar og
vizku, segja vísindamennimir,
ef við berum gæfu til að beizla
þau öfl, sem vísindin ha.fa leyst
úr læðingi. „Eigum \ið þá í
staðinn að velja okkur hlut-
skipti dauða og tortíniingar ?“
spyrja þeir.
Ráðsteína vísinda-
á ferðum; forystumenn þjóð-
anna virðast jafnvel ekki allir
gera sér grein fyrir því. Ávarp-
inu er ætlað að vekja allan al-
menning í heiminum til vit-
manna
Vísindamennirnir níu leggja
til, að kvödd verði saman ráð-
stefna vísindamanna frá öllum
Framhald á 8. síðu.
C. F. Powell
efstu lög háloftanna og þaðan
aftur til jarðar sem banvænt
ryk eða regn.
Tveggja kosta völ
I vetnisstyrjöld væri öllu
mannkyni stofnað í hættu. Mik-
ill hluti þess myndi bíða bana,
en þeir sem eftir lifðu, myndu
vera ofurseldir hryllUegum
Hin ,,örugga" stjórn íhaldsins:
Engin heildaráætlun til enn um
atnagerð og verklegar framkvæmdir
Eindæma seinagangur að slík áætlun skuli ekki enn
vera til fyrir sumarið og þriðjungur jiílí liðinn
Þriðjungur júlímánaðar er liðinn — og enn er
ekki til nein heildaráætlun um gatnagerð og aðrar
verklegar íramkvæmdir Reykjavíkurbæjar á þessu
sumri. Með þessum amlóðahætti slær íhaldið jainvel
öil sín fyrri met í slóðaskap.
Sjö nóbelsverðlaunahafar
Vísindamennirnir, sem að á-
varpinu stajida, eru allir heims-
þekktir og hafa allir átt mik-
inn þátt í þeirri þróun eðlis-
fræðinnar og skyldra visinda-
greina, sem framleiðsla kjarn-
orkuvopnanna byggist á:
Bertrand Russell, lávarður,
brezkur heimsspekingur og
stærðfræðingur. Hefur skrifað
fjölda vísindarita, m.a. Princi-
pia Mathematica, sem kom út
á árunum 1910—13. Var fang-
elsaður í fyrri heimsstyrjöld
fyrir baráttu sína gegn stríð-
inu. Hefur ævinlegá verið mik-
ill andstæðingur kommúnista
og var til skamms tíma tals-
maður þess, að látið væri til
skarar skríða gegn þeim. Hann
var sæmdur bókmenntaverð-
launum Nobels árið 1950.
Albert Einstein, mesti vís-
indamaður okkar aldar og af
mörgum talinn mesti afburða-
maður að gáfum, sem sögur
fara af. Lagði grundvöllinn að
eðlisvísindum nútímans og átti
mikinn þátt í smíði fyrstu
kjarnorkusprengjunnar. Hlaut
eðlisfræðiverðlaun Nobels árið
1921.
P. W. Bridgman, einn kunn-
Framhald á 8. siðu.
Ingi R. Helgason beindi þeirri
fyrirspurn til borgarstjóra á
bæjarstjómarfundi s.l. fimmtu-
dag hverju það sætti að enn
lægi engin áætlun fyrir um
gatnagerð í bænum í sumar.
Borgarstjóri gaf enga skýr-
ingu á þessu háttarlagi. Hann
steinþagði!
Bezti tíminn eyðilagður
Sumarið er vitanlega bezti
tíminn til slíkra framkvæmda,
enda. er það venja að slík á-
kvörðun sé tekin snemma sum-
ars og vitanlega ætti áætlunin
að liggja fyrir þegar á vorin.
Enda þótt íhaldið hafi ekki
talið nauðsynlegt á undanförn-
um árum að hafa áætlun um
gatnagerðina tilbúna „f\’rir-
fram“, þá er amlóðaháttur þess
nú nýtt met.
Verður ekki b»tt upp
Áugljóst er að þessi ræfil-
dómur veldur því, að fram-
kvæmdir við gatnagerðina
verða miklu minni en hægt
hefði verið, þegar sumarið er
þannig látið líða án þess svo
mikið sem gerð sé áætlun um
hvað gera eigi. Og þótt reynt
yrði að bæta þennan slóðaskap
upp með meiri vinnu við gatna-
gerð fram eftir haustinu þá
nýtist sú vinha margfalt ver
eftir að komið er frost í jörð.
Vonlaust að koma sökinni á
verkf ræðinga na
Þótt íha’dið hefði viljann til
þess að koma sökinni á þess-
um fádæma slóðaskap yfir á
þá starfsmenn bæjarins sem
umsjón hafa með gatnagerð-
inni er það gjörsamlega von-
laust. Það er ekki í verkahring
verkfræðinganna að ákveða
hver verkefni skuli tekin fyrir
hverju sinni heldur bæjar-
stjórnarinnar sjálfrar. Og fyr-
ir áramót s.l. vetur lagði skrif-
stofa bæjarverkfræðings fyrir
bæjarstjórn bráðabirgðayfirlit
um nauðsynlegustu gatnagerð-
ar- og holræsaframkvæmdir á
þessu ári. Með þetta hefur
ekkert verið gert af hálfu í-
haldsmeirihlutans, og engin á-
kvörðun tekin enn um í hvaða
verkefni skuli ráðizt á þessu
sumri.
Skipulagsdeildin stjórnlaus!
Vegna þessarar glundroða-
stjómar á verklegum fram-
kvæmdum af hálfu íhaldsins
hafa ýmsir vinnufl. bæjarins
verið hafðir í allskonar til-
gangslitlu snatti það sem af er
sumri. Engin hreyfing hefur
komizt á vimiu við þær tvær
aðalumferðagötur, Skúlagötu
og Miklubraut, sem unnið hef-
ur verið við s.l. sumur. Vafa-
samt er að úr þessu verði bætt
héðan af a.m.k. að því er
snertir Skúlagötu, þar sem
komið er að því að breyta þurfi
stefnu götunnar en undirbún-
ingsstörf á því sviði þarf að
Framhald á 8. síðú.