Þjóðviljinn - 01.02.1958, Blaðsíða 1

Laugardagur 1. febrúar 1958 — 23. árgangur — 25. tolublað.
Inni í blaðinn i
Hvað sagði Morgun-
blaðið um þinghúss- í
brunann og nazismann
fyrir 25 árum?
7. síða
Valdstefna A-bandalagsins
leiðir til ófarnaðar
FormaSur ufanrikismálanefndar Noregs
varar viS afleiSingum vigbúnaSarœSis
Óvenjumikill hiti vax 1 utanríkismálaumræSum á
norska þinginu í gær og fyrradag. Stafaði hann eink-
um frá ræðu Verkamannaflokksmannsins Finn Moe, for-
manns utanríkismálanefndar þingsins.
Moe lagði í ræðu sinni meg-
ináherzlu á háskann sem mann-
kyninu stafar af vígbúnaðar-
kapphlaupinu.
I>öri' stefnubreytingar
Hann kvaðst álíta, að A-
veldin tækju pólsku tillöguna
um belti í Evrópu án kjam-
orkuvígbúnaðar til rækilegrar
athugunar. fSS; r
Býðst til að segja af sér
Sumir af ræðumönnum
Torp þingforseti kvað ekk-
ert fordæmi fyrir því að for-
maður þingnefndar krefðist
traustsyfirlýsingar, en lofaði
að athuga málið.
Lange utanrikisráðherríi sagði
í lokaræðu umræðnanna, að
menn mættu ekki kippa sér
upp við það, þótt mismunandi
skoðanir kæmu fram á einstök-
um atriðum utanríkismálanna.
Sameining Egyptalands og
Sýrlands skammf undan
Nasser veiSur forsefi, þmgum steypt samait
Einhvem næstu daga verða Egyptaland og Sýrland
sameinuö í eitt ríki við hátíðlega athöfn í Kairó.
saman í bráðabirgðaþing, seiW
situr þangað til kosningar hafa
farið fram.
Frá því á hnignunartímabili
bandalagið ætti að snúa sér að Verkamannaflokksins og Vinstri
því að leysa deilumálin við
Sovétríkin eftir pólitískum leið-
um. Sú stefna forustumanna
bandalagsins, að setja allt sitt
traust á hervæðingu og her-
tækni væri röng. Það hefði
sýnt sig, að valdstefnan, til-
iwunimar til að ná hernaðar-
legum úrslitayfirburðum yfir
gagnaðilann, væri fásinna. Það
éem gera þyrfti væri að ganga
ta samninga og finna mála-
miðlun, sem drægi úr viðsján-
um í heiminum.
I*andnr æðstu manna
Moe tók undir óskir annn-
arra ræðumanna um að af
fnndi æðstu manna stórveld-
anna yrði og kvað norsku
stjómina eiga að beita öllum
áhrifum sínum til að stuðla að
•því að af slíkum fundi yrði.
Endurskoða yrði alla utanrík-
iastefnu Noregs með tilliti til
þeirra ógna, sem enn æðis-
gengnara vigbúnaðarkapphlaup
myndi hafa í för með sér. Halda
bæri fast við þá ákvörðun, að
leyfa hvorki kjamorkuvopn né
eldflaugastöðvar í Noregi.
Einnig mælti Moe eindregið
með því að norska stjómin
beitti sér fyrir því að Vestur-
flokksins tóku undir orð Moe,
en aðrir ræðumenn veittust að M&2E2HBlftllll'
®æklr Tfíé
Bretar berjast við
Jemensmenn
Brezka stjómin í nýlendunni
Aden á Arabíuskaga skýrði
frá því í gær, að komið hefði
til vopnaviðskipta milli sveitar
úr her hennar og vopnaðra
mánna frá nágrannarikinu Jem-
en. Segjast Bretar hafa beitt
stórskotaliði og flugvélum í
bardaganum.
Svæðaráð ávítuð
Kosloff, einn af fulltrúum í
forsætisnefnd miðstjórnar
Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna, sagði í gær að sum
svæðaráðin, sem falin var yfir-
stjórn iðnaðarins við endur-
skipulagningu í fyrra, hefðu
ekki uppfyllt þær skyldur, sem
á þau voru lagðar. Árangurinn
af starfi þessara ráða væri svo
Iélegur, að það hlyti að valda
mönnum áhyggjum.
Tilkynnt var í gær í Kaup- \
mannahöfn að H.C. Hansen,
forsætisráðherra Danmerkur,
hefði þegið boð um að koma í
opinbera heimsókn til Júgó-
slavíu. Hansen mun fará ferð-
ina í marzmánuði.
Kuwatli, forseti Sýrlands,
kom til Kairó í gær ásamt
mörgum ráðherrum og öðrum
fyrirmönnum. Nasser, forseti
Egyptalands, fagnaði gestunum,
og var ekið um skreyttar götur
við fagnaðarlæti mannfjölda
inn í borgina.
Bitar, utanrikisráðherra Sýr-
lands, sagði fréttamönnum, að
hann byggist við að sameiningu
ríkjanna yrði lýst yfir í dag
eða á morgun. Öllu undirbún-
ingsstarfi af Sýrlendinga hálfu
væri lokið. Ölliun mætti vera
ljóst að sameining Sýrlands og
Egyptalands myndi hafa við-
tækar afleiðingar, bæði í bráð
og Iengd.
Otvarpið í Kairó skýrir frá
því, að liinu sameinaða ríki
verði valinn forseti. Fullyrt' er,
að hann verði Nasser. Hann
mun mynda ríkisstjóm, Skipaða
bæði Sýrlendingum og Egypt-
um. Þing ríkjanna. munu renna
Tyrkjaveldis hefur það veriði
draumur hins upplýsta hluta
araba, að þeir sameinuðust I
eitt, öflugt ríki. Eftir heims-
styrjöldina fyrri komu, Bretar
og Frakkar í veg fyrir að a£
sameiningunni yrði, þar sem
þeir töldu það heppilegra heims-
veldishagsmunum sínum, að
arabar væru klofnir í mörg
smáríki. Á síðustu árum hef-
ur sameiningarhreyfing eflst
mjög í öllum arabaJöndum,
þrátt fyrir tilraunir konungs-
ættanna í Irak, Jórdan og
Saudi Arabíu til að berja allar
sameiningartilhneigingar niður.
Foringjar stjórnarandstöð-
unnar í Líbanon lýstu yfir í
gær, að sameining Sýrlands og
Egyptalands markaði þáttaskill
í sögu araba.
ráðgerir að ráðast gegn Alþýðu
okksmönnum í verEcalýðsfélöounum
Finn Moe
Undirbýr flokksframboð og valdatöku í Félagi ís-
íenzkra rafvirkja og Muraraíéíagi Reykjavíkur
Síðan úrslit bæjarstjómarkosninganna urðu kunn hafa
honum fyrir ótryggð við banda- helztu leiðtogar íhaldsins setið mikið á rökstólum. Eitt
menn Norðmanna í A-bandaJag- af því sem rætt hefur verið er hvort ekki sé tími til þess
inu. Sumir ræðumenn hægri- kominn að sparka í hægii menn Alþýðuflokksins og snúa
manna lögðu til að fengin yrðu sér að því að ná af þeim stjórnum verkalýðsfélaga.
þjJ lvnmo'o inn rn ArlriiTrnnn 4-il " °
Noregs kjarnorkuvopn til
notkunar á vígvöllum.
Einn af ræðumönnum Bænda-
flokksins réðst á Moe fyrir að
hafa gagnrýnt stefnu A- j
bandalagsins á fundi Evrópu-:
ráðsins í Strasbourg. Sagði
hann, að Moe yrði að hafa
taumhald á tungu sinni og
gæta þess að hann væri for-
maður utanríkismálanefndar.
Moe svaraði þessum þing-
manni, að hann myndi ekki j
sæta sig við að vera bréfritari
fyrir utanríkismálanefndina,
hann áskildi sér rétt til áð láta
skoðanir sínar í ljós.' Bæri ut-
anríkismálanefndin ekki traust
til sín, væri hann fús til að
segja sig úr henni.
Einkanlega hefur verið um
það rætt á þessum fundum í-
haldsins að bera fram hrein-
an flokkslista við stjórnar-
kjör t Félagi íslenzkra raf-
virkja, en íhaldið telur sig
hafa þar mikla möguleika til
að sigra o.g fer ekki dult
með að stjórn Óskars Hall-
grímssonar sitji algerlega af
náð íhaldsins í félaginu.
Á sama hátt hefur íhald-
ið rætt nm að gera atlögu að
Múrarafélaginu, og freista
þess að taka stjórn þess al-
gerlega í sínar hendur, en
sem kunmigt er hefur lengi
veríð í bví félngi nlger sam-
vinna miIM íhaldsins og Al-
LRIFAGNAÐUR
fyrir starfsfólk G-listans og stuðningsmenn
AlþýðubanHfllagsins verður haldinn á Hótel
Borg n.k. þriðiudagskvöld. — Aðgöngumiða
sé vitjað í Tjarnargötu 20. Nánar auglýst
síðar,
Albýðubanda’agi*
þýðuflokksins og menn
beggja setið þar saman í fé-
íagsstjóm.
Hvað sem ofan á verður í
þessu efni hjá íhaldinu þarf
engum að koma á óvart að það
ræði nú þessa möguleika. Það
fetar í öllum atriðum slóðir
fasismans, einnig í pólitík sinni
í verkalýðsfélögunum. Þýzku
nazistarnir sneru sér fyrst að
hinni róttæku verkalýðshreyf-
ingu, bönnuðu hana, lömuðu og
ofsóttu. Þegar því verki var
lokið kom röðin að sósíaldemó-
krötunum og þeir fengu sömu
afgreiðsluna.
Hér heima hefur íhaldið
notað hægri menn Alþýðu-
fIokksins til l>ess að smeygja
sér inn i trúnaðarstöður
verkalýðsfélaganna, haft við
þá náið samstarf um stjórn-
arkjör og fulltrúakjör á Al-
þýðusambandsþing o.s.frv.
Hefur þetta þegar borið þann
árangur, að atvinnurekenda-
l'Iokkurinn ræður yfir stjórn-
um mikilsverðra verkalýðs-
félaga. Þess er svo skemmst
að minnast að fyrir tæpum
tveimur vikum réðist þessi
þokkalega samfylking aðl
Verkamannafélaginu Da,gs-
brún og hugðist leggja það
undir alræði íhaldsins. Mis-
tókst sú herför íhaldsins og
Aka-sinna Alþýðuflokksins
algerlega, vegna árvekni og
glöggskyggni reykvískra
verkamanna.
Eftir fylgishrun Alþýðu-
flokksins í bæjarstjórnarkosn-
ingunum þykist íhaldið ekkert:
vera upp á samvinnu við hann
komið, og geta eitt og óstuttí
annað hlutverki skemmdar-
starfsins í verkalýðsfélögunum,
Og nú teija þeir sem hroka-
fyllstir eru í liði ■ þess tímann
kominn til að taka verkalýðsfé-
lögin af Alþýðuflokksmönnunt
sem setið hafa í stjórmmf
þeirra með stuðningi íhaldsins.
Að þvi hlaut vitanlega að.
koma.
Þess| nýju viðhorf og ráða-
gerðir íhaldsbroddanna ættu að
færa öllum vinstri mönmutf
og heilskyggnum félögunf
verkalýðsfélaganna heim sann-
inn un> nauðsyn þess að takai
nú hö? uin saman og hrinda í-
haldinu af höndnm sér. Þettai
þarf að gera í hverju einstökii
verkalýðsfélagi og verkalýðs-
hreyfingunni í heild. Að öðr-
um kostí er framtíð samtak-
anna í augljósum voða.