Þjóðviljinn - 01.06.1958, Blaðsíða 1

VILIINN
Sunnuijagur 1. júní 3958 — 23. árgangur — 121 tölublað
Karl Guðjónsson
alþingismaður
ritar um
STÆKKUN
LANDHELGÍNNAR
á 7. síðu.
Franska lýðveldið að líða undir lok
Enginn vafi lengur á að borgaraflokkarnir og sósíaldemókratar
munu kveða upp dauðadóm yfir því á fundi þjóðþingsins í dag
I dag, 18 árum eftir að allir franskir stjórnmálafiokkar nema kommúnist-
ar gengu af þriðja lýðveldinu dauðu með því að fela Petain marskálki völd-
in, ætla þeir að láta fjórða lýðveldið fara sömu leið með því að fela de
Gaulle hershöfðingja þau. Kveða á upp dauðadóminn yfir franska lýðveld-
inu á fundi þjóðþingsins sem boðaður hefur verið fyrir hádegi í dag.
Eftir látlaus fundahöld og' viðræöur leiötoga borgaraflokkanna og sósíaldemó-
krata við de Gaulle hershöfðingja og Coty forseta í gær og fyrradag varð ljóst, að
þessi yrði endirinn á dauðastríði lýðveldisins, sem hófst með uppreisn herforingj-
anna í Alsír fyrir tæpum þremur vikum. Þaö réði úrslitum að Ieiðtogar sósíaldemó-
krata gugnuðu og víst þótti að þingmenn þeirra myndu greiöa de Gaulle atkvæði.
Þingflokkur sósíaldemókrata
hafði setið á fundi fram undir
miðnætti í fyrradag og kom
aftur saman á fund í gær.
Hann hlýddi á skýrslur þriggja
leiðtoga flokksins, Mollet, Deix-
onne og Auriols, sem höfðu
rætt við hershöfðingjann í
fyrradag.
Málflutningur þeirra var
sagður hafa verið mjög hlið-
hollur hershöfðingjanum og
auðsætt þótti að meirihluti
þingflokksins hefði þegar fall-
izt á að styðja hann til valda.
Um það leyti sem blaðið
var að fara í pressuna í gær
barst sú frétt frá París að
sameiginlegur fundur þing-
manna sósíaldemókrata í
báðum deildum þingsins og
framkvæmdanefnd flokks-
ins hefði samþykkt með
naumum meirihluta, 77 at-
kvæðum gegn 74, að styðja
de Gaulle til valda. Hins
vegar fá einstakir þingmenn
flokksins óbundnar hendur
í atkvæðagreiðslunni. Það
mun þó nægja hershöfð-
ingjanum að meirihluti
þein-a greiði honum at-
kvæði.
Þingfundur í dag
Leiðtogar allra stjórnmála-
flokka Frakklands, nema
kommúnista, 26 að tölu,
ræddu við de Gaulle i París í
gær. Hann lagði fyrir þá
stefnuskrá sina og að þeim við-
ræðum loknum var tilkynnt að
þjóðþingið kæmi saman á fund
klukkan hálftíu fyrir. hádegi í
dag. Þar myndi de Gaulle
leggja stefnuskrána fyrir þing-
ið og fara fram. á traust þess.
-Það eitt var næg vísbending
um að hershöfðinginn liafði
fengið loforð um stuðning
meirihluta þingsins. En .auk
þess veitti Coty forseti í gær
Pflimlin, fráfarandi forsætis-
ráðherra, formlega lausn frá
embætti, en hann hafði áður
sagt að það myndi hann ekki
gera fyrr en horfur væru á að
ný stjórn yrði mynduð.
Þjóna allir undir
hann
Að loknum fundi stjórn-
málaforingjanna og de Gaulle
sagði Edgar Faure (úr einu
flokksbroti radíkala) að ákveð-
ið hefði verið að allir þeir
flokkar sem styddu hershöfð-
ingjann til valda myndu eiga
ráðherra í stjórn hans. Tekið
var þó fram að ráðherraemb-
ættum hefði enn ekki verið
skipt.
Orðrómur var annars um að
de Gaulle hefði þegar ákveð-
ið hverjir skyldu þjóna undir
hann. Nefndir voru fjórir sér-
stakir ráðgjafar hans: Mollet,
leiðtogi sósíaldemókrata, Pinay, j
leiðtogi íhaldsmanna, Pflimlin,
leiðtogi kaþólskra og Houphou-
et-Boigny, leiðtogi samtaka
Afríkumanna, sem eiga á þingi
samleið með miðflokknum UD
SR.
Einnig var sagt, að de Gaulle
hefði auk þess ákveðið að 10
aðrir ráðherrar úr hópi þing-
manna myndu þjóna honum, og
10 utanþingsmenn til viðbótar.
Meðal þeirra er tilnefndur leið-
togi verkalýðssambands sósíal-
demókrata, Robert Bothereau.
Talið hefur verið líklegt að
eósíaldemókratanum Robert
Lacoste, fyrrverandi Alsírmála-
ráðherra, verði falið embætti
innanríkisráðherra.
Þrátt fyrir þessi svik kjör-
inna fulltrúa frönsku þjóðar-
Framhald á 12. siðu.
Ebbe Rode og Birgitte Federspiel í hlutverkum sínuin í
ritinu „30 ára frestur“ eftir Soya.“
leik-
Grnnnkaupshækkan kem
ur til framkvæmda í dag
Danski kikflokkurinn er vænt-
anlegur til Reykjavíkur í dag
Sýnir „30 ára frest" eitir S«ya í Þjóð- y
leikhúsinu á morgun og þriðjudag '
j Leikflokkurinn frá Folketeatret í Kaupmannahöfn, sem
undanfarna daga hefur ferðazt milli höfuðborga Norð-
urlanda og sýnt leikritiö „30 ára frest“ eftir Soya, er
væntanlegur flugleiöis til Reykjavíkur síðdegis í dag.
Sýnir flokkurinn í Þjóðleikhúsinu annað kvöld og á
þriðjudag. <
Hœkkunin nemur 5—7% — Timakaup
Dagsbrúnarmanna haakkar um 94 aura
í dag konia til framkvæmda ákvæöi hinna nýju efna-
hagslaga um almenna grunnkaupshækkun. Nemur hækk-
unin 5% á Dagsbrúnarkaup og þaðan af hærra kaup,
allt að 4390 kr. grunnlaunum á mánuði, en á hærra
kaup en þaö greiöist engin hækkun. Grunnkaup sem er
lægra en Dagsbrúnarkaup hækkar um sömu upphæö og
almennt Dagsbrúnarkaup í krónutölu, þó aldrei meira
en 7%.
Með þessari hækkun er ætl-
unin að launafólk fái bætt fyr-
irfram nokkurn hluta þeirra
verðhækkana sem verða af-
leiðing efnahagsiaganna nýjp.
Hér fara á eftir nokkur dæmi
um það hvernig kauphækkunin
verður i framkvæmd:
Gnumkaup i ahnénnri vinnu
verlcanianna hækkar iim kr.
o.51 á klst.
Útborgað tíniakaup í stl-
mennri verkamannavinnu hækk-
ar mn 94 aura á klst., úr kr.
18.80 í kr. 19.74 á klst.
Kaup fyrir almenna verlia-
I kvennavinnu hækkar um söinu
upphæð á klst. og kaup vi'rka- ,
inaima, eða úr kr. 14.47 í kr.
15.41 á klst. (Hækkun 6.49%).
Vikuliaup bifvélavirkja, blilik-
smiða, járnsmiða, rafvirkja og
skipasiniða hækkar úr kr.
1098.49 í kr. 1153.41 á viku,
eða um kr. 54.92.
Framhald á 9. síðu
E'nsog áður hefur verið skýrt
frá. er för danska leikflokksins
gerð til þess að endurgjalda
hsimsóknir Norðurlandaleik-
húsanna í lilefni aldarafmælis
Folke'eatret í fyrra og er
Reykjavík síðasta borgin sem
sýnt er i áður en leikararnir
halda heim aftur.
Kunnir leikarar —
góðir iistamenn
Leikhússtjórinn, Thorvald
Larsen, er með í förinni hing-
að. Hann hóf leiklistarnárp 1918
við Odense-teatret og. var svo
forstjóri þess 3 927—1935, er
hann gerðist fprstjóri Folkete-
atret í Kaupmannahöfn, en því-
starfi hefur hann gegnt æ síðan.
Leikararnir sem hingað koma
eru , mörgum Reykvíkingum
kunnir úr dönskum kvikmynd-
um og allir góðir listamenn. Að-
alhlúfverkin leika Ebbe Roda
og Birgitte Federspiel.
Ebbe Rode kom fyrst fram á
leiksviði 1931 og vakti þá þegar
mikla athygli. Næsta ár réðst
hann til Konunglega leikhúss-
ins og lék' þar mörg hlutverk.
Hann hefur leikið sem gestur 1
Osló og Stokkhólmi, en seinni
árin hefur hann einkum leikið
við leikhús sem eru í einkaeign,,
t. d. aðalhlutverkið í „The Sev-
en Year Itch“, Otto Frank I
„Ðagbók Önnu Frank“, o. fl.
Birgitte Federspiel heiur leik-
ið í mörgum dönskum kvik-,
myndum og hjá Folketeatret frá
þvi 1946, en fyrsta hlutverk
hennar þar var dóttirin í leikrili
Framhald á 9. siðu.