Þjóðviljinn - 06.06.1958, Blaðsíða 10

30) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 6. júní 1958
i.
Reynduhvað þeirgátu ti! aðkoma s veg
f
yrir a<
Bandamenn þess 1 Aflanzhandalaglnu
vonuSu oð ákvörSuninni yrSi frestaS
Nichol flotaforingi" sem er
landvarnafféttaritari brezka út-
varpsins, ræddi í fyrrakvöid um
þá ákvörðun Islendinga að
stækka landhelgina og orðsend-
ingu brezku stjórnarinnar af því
tilefni. Hann sagði að íslend-
ingar héidu fram að hér væri
um líf eða dauða að ’tefia fyrir
þá, en bætti við að aðrar þjóðir
hefðu bent á að þær ættu einnig
mikilvægra hagsmuna að
gæta í þessu máli. I-Iann sagði
síðan:
„Flestar eru þær bandamenn
íslendinga, og alveg síðan Genf-
arráðslefnunni lauk án nokkurs
árangurs hafa félagar Islands í
Atlanzbandalaginu Iagt sig alla
fram („niade the most strene-
us efforts“) við að fá það til að
að'bafast( ekkert uvp á eigiia
spýtur, er valdið gæti erfiðleik-
um innan bandalagsins. Banda-
SögHsýníng Hafnarfjarðar
dag. Skipar bæjarútgerðin, sem
er hin elzta á landinu, þar heið-
urssess, en síðan koma svip-
myndir úr bæjarlífinu, úrverzl-
un, iðnaðí og öðrum starfs-
greinum, áf húsum og mann-
virkjum, og síðast en ekki síst
af ýmsum gömlum Hafnfirðing-
um, er sett hafa svip sinn á
bæinn. Sýning þessi verður op-
in þennan mánuð allan kl. 2-7
og 8-10 e. h. daglega.
Gjafir sem bænum bárust í til-
efni af afmælinu
I sambandi við sögusýning-
una eru einnig til sýnis gjafir
þær, sem Hafnarfjarðarbæ bár-
ust í, tilefni af afmælinu. Er
þar fyrst að nefna gjafir frá
vinabæjum hans á Norðurlönd-
um: Veggteppi og skjöldur frá
Tavastehus í. Finnlandi, vasi
frá Friðriksbergi í Danmörku
og vindlakassi frá Bærum í
Noregi. Reykjavíkurbær gaf
styttu eftir Ásmund Sveinsson,
■er nefnist Dýrkun, Verkalýðs-
íélögin í Hafnarfirði gáfu mál-
verk eftir Svein Björnsson,
Máifundafélagið Magni gaf
fundahamar útskorinn af Rík-
harði Jónssyni, Eyjólfur frá
Dröngum o. fl. gáfu biblíu, í-
þróttabandalag Hafnarfjarðar
bréfahníf, Kai Brun mynd frá
Friðriksbergi og Starfsmanna-
félag Hafnarfjarðar merki bæj-
arins útskorið í tré af Ríkharði
Jónssyni.
Þá bárust bænum einnig
nokkur kvæði, blómakörfur og
fjöldi skeyta bæði frá ýmsum
stofnunum og einstaklingum.
Siðast en ekki sízt skal þess
getið, að Rafha í, Hafnarfirði
hefur boðizt til að kosta hug-
myndasamkeppni að fegrun
lækjarins ofan Hverfisgötu og
umhverfis hann og einnig til
að kosta framkvæmdir við það
verk fyrir allt að 2-3 hundruð
þúsund krónur á næstu árum,
Framhald af 3. síðu.
fyrstu rafstöð landsins, er Jó-
hannes Reykdal reisti í Hafnar-
firði 1906. Loks er þarna fjall-
að um sögu skólamála, heil-
brigðismála, íþrótta, leiklistar.
tónlistar o. m. fl.
Sxipmyndir úr bæjarlííinu í dag
I þriðja sal sýningarinnar
gefur fyrst að líta ýmis konar
statistik, er gefur til kynna
þróunina í atvinnulífi og vexti
bæjarins, og síðan eru lýst
Hafnarfirði eins og hann er í
Útsvör hækka
Framhald af 12. síðu.
greidda, en þá fjárhæð varð
bæjarsjóður líka að greiða, því
að ekki er Vatnsveitan betur
stödd. Fjárhagshiið þessara
framkvæmda Hitaveitunnar er
í fullkominni cvissu.
Gera verður krl'óu til þess,
að bæjarsjcður kaupi af Hita-
veitunni Skúlatún 2 og greiði
henni þær 10,8 millj. kr., sem
Hitaveitan var látin festa í
þeirri byggingu. Jafnframt
verði hætt að krefja Hitaveit-
una um sérstakt afgjald í bæj-
arsjóð, sem nam árið 1957 kr.
1.415.000,00 og hefur numið
undanfarin fjögur ár 4,0 millj.
kr.“
Með skírskotun til þessarar
athugasemdar Eggerts flutti
Ingi R. Helgason eftirfarandi
tillögu í lok fundarins:
„Bæjarstjórn samþykkir
að bæjarsjóður kaupi af
líitaveitunni Skúlatún 2 við
kostnaðarverði og að hæita
að krefja Hitaveituna nm
sérstakt afgjald í bæjar-
sjcð“.
Nemendur Leiklistarskóla
Ævars Kvarans í leikför 1
Flokkur frá Leiklistarskóla Ævars Kvarans or nú lag'ö-
ur af staö í leikför um landið. t
menn Islendinga liarma sem þeir
að Genfarráðstefnan bar ekki
árangur og þeir gera sér eins og
þeir grein fyrir að tilgangslaust
er að vona að mál sem þetta
verði Ieyst af samtökum Samein-
uðu þjóðanna, en þeir vonuðu
að íslendingar væru fúsir að
bíða aðeins örlitlu lengur, þar til
séð yrði hvort bandamenn þeirra,
sem vilja þeim aðeins gott eitt,
myndu geta fundið viðunandi
lausn. I>að ber mjög að liarma
að íslendingar liafa neitað öllum
samningum. Það er rétt að nýja
reglugerðin, sem færir út tak-
mörkin í 12 mílur', verður ekki
birt fyfr en í lok þessa mánaðar
og að hún mun ekki ganga í
gildi fyrr en 1. séptember n.k„
en ekkert gefur til kynna að
nokkur málamiðlun sé hugsanlcg
og forsætísráðherra íslands lief-
ur sagt að timinn þangað til
muni notaður til að vinna að
skilningi og viðurkenningu á
nauðsyn reglugeröarinnar".
Fyrsta sýning flokksins var
að Logalandi í Reykholtsdal
sl. langardag, en síðan hefur
flok'kurinn sýnt í Borgarnesi og
Stykkishólmi. I dag verður sýn-
ing á Stokkseyri, á morgun að
Flúðum í Hrunamannahreppi
og á sunnudagskvöldið í Hvera-
gerði.
Eftir að hafa sýnt í Grinda-
vík og Sandgerði heldur flokk-
urinn vestur á land og sýnir
þar fyrst á Patreksfirði föstu-
daginn 20. júní, þá að Fagra-
„Fyrirgefðu, eldsvarnarvikan er
víst byrjuð, svo ég verð að at-
huga hvort ég hafi gleymt
straumnum á straujárninu
^uppi".
Eldvarnarfræðsla 2. dagur:
S i á I f s í k v i k n u n
Fyrir nokkru varð milljóna-
tjón á verkstæði í nágrenni
Reykjavíkur að nóttu til. Við
athugun reyndust upptök elds-
voðans vera sjálfsíkviknun í
fernisolíublautu sagi, sem
hent hafðii verið í opna rusla-
tunnu daginn áður. Starfs-
mennirnir þekktu ekki til þess-
arar hættu og uggðu ekki að
sér. Þetta er greinilegt dæmi
um, hvað vanþekking á ein-
földum atriðum getur leitt af
sér. Það eru mörg fleirj efni,
sem geta valdið sjálfsíkviknun,
en fyrst og fremst eru það
ýmsar olíur s.s. fernis, línolía
og málning, feitiefni í ýmsum
myndum s.s. í fiski- og sild-
armjöli og nokkur önnur efni
sbr. hitun i heyi.
Það, sem skeður, þegar
sjálfsíkviknun á sér stað, er
í megin atriðum einfalt. Súr-
©fnj andrúmsloftsins hefur á-
kveðna (torskýranlega) til-
hneygingu að ganga í efnasam-
band við fyrrnefnd feitiefni og
olíur og við samrunann mynd-
ast örlítill hiti. Hitastigið hækk
ar örast, þegar lítið efnismagn
hefur tiltölulega stóran snerti-
flöt við andrúmsloftið, eins og
á sér stað í olíu- eða feitis-
menguðu sagi, tuskum eða
tvisti (snertiflötur, samanlagt
yfirborð sagkomanna eða
tuskuþráðanna). Við þessar
aðstæður getur hitastigið auk-
izt jafnt og þétt unz glóð eða
eldur kviknar. Þegar þessi efni
eru hinsvegar í ílátum eins og
flöskum eða dósum er snerti-
jflötu rinn við loftið svo lítill
miðað við efnismagnið, að
hitans, sem samrunanum fylgir,
verður alls ekkj vart. Sú var-
úðarregla, sem öruggust er
bæði á heimilum og vinnustöð-
um, er þessi:
Gangið þannig frá tuskum,
tvisti, sagi eða spónum, sem
men.gað er olíu, málningu, feiti
eða feitikenndum efrnun, að ör-
uggt sé, að ekki hljótist af
eldsvoði, Jiótt í ]>essu liitni.
Öruggast er að nota málmílát
ineð sjálffallandi loki fyrir
slíkt.
Rétturinn tilkynnti úrskurð sinn, eftir að hafa setið
stutta stund á ráðstefnu. Brighton skipstjóri var
fundinn sekur um að hafa sýnt vítavert gáleysi með
því að fela undirmamii stjórn skipsins, er það var
í hættu statt. „Þessvegna", sagði dómforsetinn, „er
það úrskurður dómsins, að Brighton skipstjóri skuii
sviptur réttindum til s'kipsstjórnar í eitt ár.“ Brigh-
ton hlustaði hljóður á dómsniðurstöðuna og virtist
hvergi láta sér bregða, en Þórður sá hann samt
fölna og loka augunum eins og hann vildi þurrka
burt þessa óþægilegu sýn. Seinna, þegar Brighton
yfirgaf réttarsalinn, gekk Þórður í humátt á eftir
honum.
hvammi í Örlygshöfn, en síðaa
liggur leiðin um Bíldudal,
Þingeyri, Suðureyri, Súðavík,
Bolungarvík og Isafjörð. Þá
mun flokkurinn sýna á ýms-
um stöðum norðan- og austan-
lands, svo sem á Blönduósi,
Húnaveri, Sauðárkróki,. Dalvík,
Húsavík, Skjólbrekku, Vopna-
firði, Seyðisfirði, Neskaupstað,
Eskifirði, Reyðarfirði og Ak-
ureyri. |
Hópferö ÍR á EM
Eins og áður hefur verið
skýrt frá hér í blaðinu, efnir
ÍR til hópferðar á Evrópu-
meistaramótið í frjálsum í-
þróttum ‘ í' ‘Stókkhólmi. Héðail
verður farið 17s ágúst og kom-
ið heim 29. ágúst, flogið báð-
ar leiðir. Meðan dvalizt verð-
ur úti mun verða farið í báts-
ferðir um skerjagarðinn; og
bílferðir um borgina.
Mikið hefur verið spurt eft-
ir miðum ' ferð þessa og þurfa
þeir sem hafa hug á að taka
þátt í henni að tilkynna þátt-
töku sína fyrir 10. júní n.k,
Þurfa þeir þá að leggja fram
3000 kr„ 2000 kr. 10. júií og
1500 kr. 15. ágúst. Þátttöku-
gjaldið hefur orðið að hækka
um 1000 kr frá því sem fyrst
var ákveðið, en í því er allt
innifalið, matur og húsnjæði
í Stok’khólmi, aðgöngumiðar á
bezta stað aðalleikvangsins þar
í borg, svo og ferðir þær sem
fyrr var getið.
Mál og menning
Framhald af 12. síðu.
er ihitt víst að Á ódáinsakri
er auðugt verk sem engan
svíkur.“
Einar Bragi Sigurðsson hef-
ur þýtt skáldsöguna á íslenzku
en bokin er 227 blaðsíður'.
Kápumynd gerði Hörður Á-
gústsson listmálari.
Einstakt verk í bókmenntuni
aldarinnar 1
Fyrra bindi bókar Makaren-
kos Vegurinn til lífsins vakti
athygli er út kom í síðasta
bókaflokki Máls og menningar,
enda um mikið og sérstætt
verk að ræðæ. Eins og áður
hefur verið greint frá hér x
blaðinu, var Makarenko víð-
frægur uppeldisfræðingur, sem
gat sér mestan orðstír fyrir
að skipuleggja stofnanir fyrir
flökkubörn eftir rússnesku
byltinguna 1917. Eftir ^Makar-
enko liggur fjöldi bóka og rit-
gerða um uþpeldisfræðileg éfni,
en Vegurinn til Lífsins er höf-
uðrit hans og að mörgu leyti
einstakt í bókmenntum þessar-
ar aldar. Síðara bindi bókar-
•innar sem út kemur í dag er.
eins og hið fyrra. þýtt af Jó-
hannesi úr Kötlum, um 4101
blaðsíður að stærð.
Allar þrjár bækurnar, sem'
hér hefur verið getið, eru
prentaðar í prentsmiðjunni
Hólum, bundnar í óbrotið eh,
snoturt band og vandaðar að
frágangi.