Þjóðviljinn - 29.10.1965, Blaðsíða 1

Hér sjást vopnin þrjú. — (Ljósm. Þjóðv. A.K.) Hér stendur Kristján Eldjárn þjóðminjavörður við borðið sem arngeirunum hefur verið raðað á.
Þrír arngeirar frá
<$>-
því á sextándu öld Milliliðakostnaður landbúnað-
arafurða verði endurskoðaður
■ Þjóðminjavörður hafði
heldur hraðann á í gærdag
eftir að hafa móttekið hin
fomu vopn á Reykjavíkur-
flugvelli, — þangað komu
þau klukkan hjálf þrjú méð
flugvél frá Akureyri.
■ Voru þau flutt í skyndi
upp á Þjóðminjasafn, tekin
upp úr kassanum og raðað á
stórt borð með hvítum grunni
ogþarna blöstu þau við sjón-
um blaðamanna klukkan
hálf fimm um daginn.
Bi Kristján Eldjám og
Gísli Gestsson safnvörður
stikuðu þama um með bæk-
ur og voru þegar famir að
huga að uppruna og tegund
vopnanna. Vora þeir ákaf-
lega hrifnir af þessum feng
sínum og manna glaðastir
þá stundina í borginni.
■ Vopnin verða til sýnis
á Þjóðminjasafninu um helg-
ina fyrir almenning.
Tveir piltar
Kandteknir í
Ólafsvík
Ólafsvík, 28/10 — 1 gær
voru tveir piltar teknir
höndum hér í Ölafsvík og
úrsfcurðaðir í gæzluvarð-
hald vegna gruns um að
þeir hafi orðið valdir að
brunanum mikla í Ólafsvík,
þegar Kaupfélag Snæfell-
inga brann til kaldra kola
og nam tjónið yfir tug
miljóna króna.
Piltar þessir eru 18 og
19 ára gamlir og framferði
þeirra brunanóttina vekur
grunsemdir um, að þeir séu
valdir að brunanum.
Þeir höfðu frammi ölv-
unarlæti kvöldið áður og
heimsótfcu fjölda manns,
stálu bíl og óku um þorp-
ið, — annar þeirra hlaut
skurð á handlegg við inn-
brot í vöruskemmu kaup-
félagsins skammt frá, —
vakti brotin rúða í skemm-
unni morguninn eftir þeg-
ar grunsemdir og piltarnir
geta efcki gert grein fyrir
hvar þeir voru síðari híuta
nætur eða um það leyti,
sem eldurirm kom upp í
aðalverzlunarbyggingunni.
Rannsókn stendur ennþ 't
yfir í brunamálinu. — pilt-
amir hafa þó ekki viður-
kennt brot sitt.
■■■■■■■■■■■■■■■■■)
Hér er finnandinn, Davíð
Gunnarsson
Þjóðminjavörður hafði meðal
annars þetta að segja um vopn-
in:
í fornbréfasöfnum eru þessi
vopn kölluð arngeirar. Voru þau
hér í notkun á sextándu öld og
voru lagvopn og höggvopn í
senn. Þessi vopn voru til dæm-
is í notkun ó dögum Jóns bisk-
ups Arasonar og beitt í siða-
skiptaátökum hér á landi milli
kaþólskra og lútherskra.
Á þessum dögum var um
stutt skeig sýslumaður í Þing-
eyjarsýslu Magnús prúði og sat
á Rauðuskriðu í Aðaldal og lif-
ir hann í sögunni sem herskár
embættismaður — kvað til
dæmis upp hinn fræga vopna-
dóm árið 1581 0:g vildi þá láta
alla íslendinga vígbúast til þess
ag geta stuggað frá ræningjum
og illræðismönnum en þetta
var einmitt á þeim dögum. sem
íslendingar voru að leggja nið-
ur vopnaburð hér á landi. —
Þannig var Magnús prúði mik-
ill áhugamaður um allan vopna-
búnað, — erfitt er þó ag leiða
þessi vopn í sjónmál við hann.
Á sextándu öld voru þessir
arngeirar algeng vopn fótgöngu-
liða í Evrópu og nefnast á
þýzku og Norðurlandamálum
Hellebarde oK voru einkum
framleidd í Suður-Evrópu
einnig í Norður-Evrópu til
dæmis í Svíþjóð.
Einn arngeirinn að norðan ber
greinilega stimpil vopnafram-
leiðanda en við höfum hinsveg-
ar haft of skamman tíma til
þess að kanna þag nánar. sagði
Kristján.
Óhætt mun þó að fullyrða, að
þessi vopn eru ekki smíðuð hór
á landi.
Hér á Þjóðminjasafninu er til
eitt svona jámvopn frá sext-
ándu öld og fann það á sínum
tíma Jón Ámason skáld á Víði-
mýri — fundarstaður var að
Vatnsskarði í Skagafirði.
Framhald á 9. síðu.
Rætt um verðlagsmál á þingi í gær
- sagði Hannibal Valdimarsson og taldi að niðurstöður
bæri síðan að leggja til grundvallar verðákvörðunum
■ Alþýðusamband íslands óskar einskis frem-
ur en þess að eiga gott samstarf við bændur um
verðlagsmálin sem annað. ASÍ óskar ekki eftir
að fá aftur kveðjur eins og þær, er Mjólkurbú
Flóamanna og Mjólkursamsalan gengu í V.innu-
veitendasambandið.
■ Góð og glld rök lágu fyíir því að Alþýðusam-
bandið sagði sig úr sexmannanefnd. Hagur bænda var
ekki tryggður með verðlagningu landbúnaðarvara einni
saman, þar voru margir liðir, sem ríkisstjómin bar á-
byrgð á með efnahagsstefnu sinni. Bændur vildu ekki
lengur þola gerðardómsfyrirkomulagið á verðlagning-
unni og þorrinn er feginn því að höggvið hefur verið á
hnútinn á þessu stirðbusalega kerfi í verðlagsmálunum.
■ Ein meginkrafa okkar er sú að ýtarleg
rannsókn fari fram á milliliðakostnaði landbún-
aðarvara, það sem þá kynni að koma upp ætti
að geta verið bændum og neytendum til hags-
bóta og við þær niðurstöður verður að miða nýtt
fyrirkomulag á verðlagningunni.
■ Meðal annars á þessa leið fórust Hannibal Valdi-
marssyni orð í gær er hann ræddi um verðlagsmál land-
búnaðarins á alþingi.
Sjá síðu @
!

Alúmínmálið ekki lagt tyr-
ir þing n þessu ári
Rætt við Lúðvík Jósepsson og Björn Jónsson
Jafnvel þótt allt falli í Ijúfa
löð í samningum ríkisstjórn-
arinnar við svissneska alúm-
ínhringinn er þess naumast
að vænta að málið verði iagt
fyrir alþingi fyrr en eftir
áramót.
Þetta kom fram í viðtali,
sem Þjóðviljinn átti við Lúð-
vík Jósepsson og Björn Jóns-
son um alúmínmálið, en þeir
eiga sem lcunnugt er sæti nf
hálfu Alþýðubandalagsins í
þingmannanefnd sem ríkis-
stjórnin skipaði til að fylgj-
ast með gangi málsins. Minntu
þeir fyrst á hvemig sú nefnd
væri til komin:
— Upphaflega voru aðeins
sex fulltrúar i þessari þing-
mannanefnd frá stjórnar-
flokkunum og Framsóknar-
flokknum, en síðan bauð rík-
isstjórnin Alþýðubandalaginu
að tilnefna einnig tvo menn
í nefndina. Þessi nefnd hefur
aldrei verið hugsuð sem nein
samninganefnd, heldur aðeins
sem milliliður milli ríkis-
stjórnarinnar og þingflokk-
anna svo að þeir geti fylgzt
með málinu í stórum drátt-
um. En með samningana
sjálfa fer allt önnur nefnd. 1
henni er Jóhann Hafstein
iðnaðarmálaráðherra í for-
ustu, en með honum hafa
einkanlega starfað Jóhannes
Nordal bankastjóri, Stein-
grímur Hermannsson verk-
fræðingur, Hjörtur Torfason,
lögfræðingur, Eiríkur Briem
landsvirkjunarstjóri, Brynj-
ólfur Ingólfsson ráðuneytis-
stjóri og ýmsir fleiri sér-
fræðingar innlendir og er-
lendir. Nefnd þingflokkanna
hefur hvergi ’ komið nærri
sjáilfum samningaviðræðun-
um.
— Hefur þingmannanefnd-
in oft fengið skýrslur?
— Hún hefur háldið all-
marga fundi og fengið ýms
gögn í hendur, auk þess sem
hún fór 1 ferð til Noregs og
Sviss til þess að kynna sér
starfsemi alúmínhringsins í
verki. Hefur iðnaðarmálaráð-
herra síðan í stórum dráttum
skýrt nefndinni frá gangi
samningaviðræðna við hinn
erlenda aðila.
— En það hefur auðvitað
komið fram í nefndinni að
Alþýðubandalagið hefur þeg-
ar mótað afstöðu sína í meg-
inatriðum til erlendrar stór-
iðju?
— Auðvitað hefur það
verið ljóst frá upphafi, og
í sumar létum við bóka sér-
staka yfirlýsingu þar sem lögð
var áherzla á stefnu okk-
ar. Við tókum þar fram að
við teldum þá meginbreyt-
ingu sem felst í heimild til
erlendrar stóriðju á íslandi
hættulega þjóðinni, bæði
vegna fordæmisins og þess
mikla valds sem hinn erlendi
auðhringur fengi í éfnahags-
kerfinu. Við lýstum yfir því,
að við teldum raforkuverðið
svo lágt að allar líkur væni
á því að raforkusalan yrði ó-
hagstæð Islendingum. Við
bentum á að slíkar fram-
kvæmdir myndu trufia til
muna eðlilega þróun íslenzkra
atvinnuvega og jafnvægi milli
landshluta. Og að lofcum
lögðum við áherzlu á að við
litum á þingnefndina sem
hliðstæða öðrum starfsnefnd-
um alþingis og myndum
starfa innan hennar á sama
hátt. Venjulegar starfsnefnd-
ir alþingis fá auðvitað oft
til meðferðar mál sem við er-
um andvígir í meginatriðurn,
þótt við tökum þátt í að fjalla
um meðferð þeirra og reyn-
um einatt að koma fram
breytingum til þess að draga
úr háskalegum atriðum, þótt
við séum andvígir málinu f
heild.
— Og hvernig er lfklegt að
málin þróist á næstunni?
— Ríkisstjórnin skýrði frá
þvi í tilkynningu nýlega að
samningar hefðu þokazt á-
leiðis í síðustu samningavið-
ræðum, og virðist okkur það
sízt vera ofmælt. En ríkis-
stjómin hefur sem kunnugt
er heitið þvi að málið verði að
lokum lagt fyrir þing og þar
verði endanlegar ákvarðanir
teknar. Hætt er þó við að rík-
isstjómin hugi sér að leggja
málið ekki íyrir alþingi fyrr
en gengið hefur verið frá öll-
Um atriðum þannig að þing-
heimi verði það eitt eftirskilið
að segja já eða nei. — m.
I
*«
V
«
r