Þjóðviljinn - 22.08.1986, Blaðsíða 14

VESTURLAND
SUMAR á Vesturlandi
Vöruhús Vesturlands Borgamesi sími 93-7200
14 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 22. ágúst 1986
Skólábörn
og foreldrar...
Bárður Snæfellsás
Arnarstapa
vendilega gætt
Rifjuð upp saga Bárðar Snæfellsáss, heitguðs og landvættar
Rif
í höfuðið á frúnni
Senn fara skólar að hefjast. Og til þess þarf meira en kennara
og skóla. Það þarf nemendur og foreldrar þurfa að búa þá undir
skólann.
Við hjá Vöruhúsi Vesturlands erum tilbúnir að hjálpa foreldrum
og nemendum.
Allar skólavörur, til dæmis skólatöskur, pennaveski, stíla-
bækur og ritföng, fást í GJAFAVÖRUDEILDINNI.
VEFNAÐARVÖRUDEILDIN býður úrval af skólafatnaði;
peysur, buxur, skyrtur, úlpur og stígvél svo eitthvað sé nefnt.
í MATVÖRUDEILDINNI fæst hollt og gott nesti handa nem-
endum sem sitja daglangt í skóla.
í stuttu máli sagt:
Það sem skólinn útvegar ekki
það eigum við.
Eitt af því sem vekur athygli
gesta á Arnarstapa er hlaðin
stytta, heljarstór, og trónir hún
þar á hæð við byggðina. Þar er
kominn enginn annar en Bárð-
ur Snæfellsás, landvættur
Snæfellinga og þekkt þjóð-
sagnapersóna.
Stytta þessi er minnisvarði um
Jón Sigurðsson á Bjargi og konu
hans, Guðrúnu. Þau voru merk-
ishjón og ákaflega greiðagóð að
sögn. Ragnar Kjartansson mynd-
höggvari gerði styttuna í minn-
ingu þeirra hjóna, en hann bjó
um tíma á Arnarstapa.
Bárður var sonur Dumbs kon-
ungs og Mjallar, sem Dumbur
nam brott af Kvenlandi. Mjöll
var kvenna fríðust og nær aílra
kvenna stærst þeirra sem
mennskar voru. Bárður var
nefndur í höfuðið á föður
Dumbs, Bárði risa. Bárður var að
því er segir í Bárðar sögu bæði
mikill og vænn að sjá og menn
þóttust engan fegri karlmann séð
hafa.
í ófriði við þursa
Bárður ólst ekki upp hjá for-
eldrum sínum, því faðir hans átti í
ófriði við þursa og fór svo er yfir
lauk að Dumbur féll. Áður hafði
hann komið Bárði í fóstur hjá
bergbúa er Dofri hét. Þá var
Bárður tíu vetra. Dofri vandi
hann á alls kyns íþróttir og ættvísi
og vígfimi og var eigi traust að
hann næmi eigi galdra og forn-
eskju svo að bæði var hann for-
spár og margvís. Voru þetta allt
saman kallaðar listir í þann tíma
af þeim mönnum sem miklir voru
og burðugir því að menn vissu þá
engin dæmi að segja af sönnum
guði í álfunni, segir í Bárðar
sögu.
Bárður gekk að eiga
Flaumgerði dóttur Dofra. Hún
var mennsk í móðurættina. Þau
eignuðust þrjár dætur, Helgu,
Þórdísi og Guðrúnu. En eftir það
andaðist Flaumgerður. Þá bað
Bárður Herþrúðar dóttur Hrólfs
hersis hins auðga og við henni átti
hann sex dætur.
íslandsdraumur
Bárðar
Þar kom að Haraldur konung-
...og þóttust menn engan fegri karlmann séð hafa. Mynd gg.
ur lúfa efldist til ríkis í Noregi og
hóf að þjaka landsmenn með
skattpíningu, og þótti Bárði sér
þá ekki lengur vært í landinu.
Lagði hann því upp með nafna
sínum Heyangurs-Bjarnarsonar
og vildu þeir nema land á fslandi,
enda sagði Bárður Dumbsson sig
svo hafa dreymt að hann myndi á
Islandi sinn aldur ala. Bárður
Snæfellsás lagði skipi sínu þar
sem þeir kölluðu Djúpalón. Þar
gengu þeir á land og blótuðu sér
til heilla. Þar heitir nú Trölla-
kirkja. Gaf Bárður eftir þetta
Dritvík, Kneifarnesi og Sönghelli
nafn, og eru fleiri örnefni komin
frá honum. Bárður gerði sér bæ
stóran og nefndi hann Laugarnes
og bjó þar um tíma.
Þorkell hét hálfbróðir Bárðar,
sonur Mjallar og Rauðfelds hins
sterka sonar Svaða jötuns norðan
frá Dofrum. Þorkell átti tvo
sonu, hét annar Sölvi en hinn
Rauðfeldur. Þeir uxu upp að
Arnarstapa og voru hinir efnileg-
ustu menn. Ef farið er skjótt yfir
sögu er það til að nefna að synir
Þorkels vöktu reiði Bárðar, þeg-
ar Helga dóttir hans týndist af
þeirra völdum. Fór Bárður þá að
Arnarstapa, tók þá bræður og
gekk með þá til fjalls. Þegar
þangað var komið kastaði hann
Rauðfeldi í gjá eina stóra og
djúpa og er hún síðan kölluð
Rauðfeldsgjá. Sölva fleygði
Bárður fyrir hamar, og er þar síð-
an kallað Sölvahamar.
Hvarf í jöklana
En svo brá Bárði við þessa at-
burði alla að hann gerðist bæði
þögull og illur viðskiptis. Gaf
hann þá eignir sínar, en hvarf í
burtu með allt búferli sitt og þykir
mönnum sem hann hafi horfið í
jöklana og byggt þar stóran helli
því það var meira ætt hans að
vera í stórum hellum en húsum,
því að hann fæddist upp með
Dofra í Dofrafjöllum, eins og
áður sagði. Hann var einnig
tröllum líkari að afli og vexti en
mennskum mönnum og var því
lengt nafn hans og kallaður Bárð-
ur Snjófellsás, síðar Snæfellsás,
því að þeir trúðu á hann þar á
nesinu höfðu hann fyrir heitguð
sinn. Var hann og mörgum hin
mesta bjargvættur.
Ekki gefst hér tækifæri til að
rifjaupp frekar sögur af Bárði, en
þær eru margar og ættu að vera
öllum aðgengilegar. Nú stendur
þessi landvættur við Arnarstapa
og tekur á móti ferðalöngum.
Hann er mikill vexti eins og segir í
sögunni, en um fríðleikann verð-
ur hver að dæma fyrir sig. -gg
Feðgarnir Guðmundur og Lárus gera
klárt fyrir róður. Hafa landað 100 tonnum
þaðsemaf erárinu
Það hefur fiskast mjög vel á
firðinum í ár. Við feðgarnir fór-
um í 13 róðra í júlí og höfðum
19 tonn upp úr krafsinu og það
verður að teljast mjög gott,
sagði Guðmundur Sigurðsson
trillukarl á Rifi í stuttu spjalli
við tíðindamann Þjóðviljans.
það betra en að vera sjálfs síns
herra á sjó þegar sá guli er til-
kippilegur? -gg
„Við róum mest á Flákann, en
einnig suður á Bervík. Það eru
talsvert margir á færum núna og
við ætlum að vera við þetta
eitthvað fram á haustið. Annars
vorum við á netum í vetur og
gekk ágætlega."
Tíðindamaðurinn kom auga á
Guðmund á bryggjunni hálfan
oní kari, þar sem hann mokaði ís í
gríð og erg. Við nánari eftir-
grennslan kom í ljós að þeir feðg-
ar Guðmundur og Lárus sonur
hans voru nýkomnir frá því að
sækja sandsíli í beitu, en ætluðu
ekki á sjó fyrr en daginn eftir.
Lárus var önnnum kafinn um
borð í Önnu, en svo heitir bátur-
inn og er nefndur í höfuðið á frú
Guðmundar. Þeir hafa fiskað 100
tonn á árinu og hafa ágætt upp úr
sér með því. Guðmundur sagði
að sér líkaði vel að gera út smá-
bát. Hann hefði verið á alls kyns
bátum og veiðiskap í gegnum tíð-
ina, en þetta félli honum best. Og
hvað er sosum hægt að hugsa sér
Guðmundur á góðri stundu: Kon-
an lætur sér vel líka að báturinn
skuli nefndur í höfuðið á henni.
Mynd gg.