Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.05.1973, Blaðsíða 21

Frjáls verslun - 01.05.1973, Blaðsíða 21
könnu. Sé skipt eftir aðal- starfsemi, dreifast fyrirtæk- in þannig á atvinnugreinar: Þjónusta í víðtækri merkingu: 23 Iðnaður: 13 Sjávarútvegur: 12 Landbúnaður: 2 Sérstaklega ber að gera fyrirvara um, að kaupfél- Ög:n eru hér talin til þjón- ustu í víðtækri merkingu, enda þótt mörg þeirra sturdi jafnframt fistkvinn- slu og kjötvinnslu. Þetta þýðir því, að hlutur þjón- ustu er hér ofmetinn að til- tölu við aðrar greinar. Eigi að síður er áberandi, að fyr- irtæki, sem flytja boð milli manna, vörur og fólk skipa sér í efstu sætin á listanum. Þetta endur- speglar bæði þann kostnað sem er við yfirbygginguna í fámennu og strjálbýlu landi og þau miklu við- skipti, sem landið á við umheiminn um flutning á vörum og mönnum. 3) Sömuleiðis verður óhjá- kvæmilega nokkur skörun, ef flokka á fyrirtæki eftir því, hvort þau starfa í Reykjavík eða úti á landi. Ef skipt er eftir því, hvar aðalstöðvar fyrirtækis eru, lenda 32 á Stór-Reykjavík- ursvæðinu, en 18 annars staðar á landinu. Öllu raun- hæfari skipting fæst senni- lega með því að draga fyrir- tækin í þrjár dilka eftir dreifingu starfsemi þeirra. Þá fæst, að starfsemi 18 fyrirtækjanna var næstum einvörðungu bundin við Stór-Reykjavík, starfsemi 14 fyrirtækja, sem höfðu aðalstöðvar þar, var dreifð víðsvegar um landið, en at- hafnasvæði 18 var úti ó landsbyggðinni. Vestmannaeyj afy rirtækin vekja sérstakan áhuga í þessu sambandi, en sem sjá má voru hin 4 öflugu fisk- iðjuver þar meðal 50 stærstu fyrirtækja lands- ins árið 1971. 3) Af 50 stærstu fyrirtækjun- um árið 1971 voru 16 ríkis- og bæjarfyrirtæki, en 32 í eigu einkaaðilja og sam- vinnufélaga. Þar við bætist hlutur hins opinbera í Slippstöðinni á Akureyri og í Álafossi. Af þeim fyrr nefndu voru % í eigu ríkis- ins. — Af þeim síðar töldu var um þriðjungur í samvinnufélagsformi. Ef sjúkrahús, elli-, barna- og öryrkjaheimili væru talin með, yrði hlutur ríkis og sveitarfélaga meiri en hér greinir. I þessu sambandi má geta athugunar, sem gerð var í þann mund, er ísland gerðist aðili að EFTA, áhlutdeild stærsta fyrirtækis í nokkrum iðngreinum. Er þá miðað við framleiðslutekjur á tekjuviðri. Hlutdeild stærsta fyrirtækis í viðkomandi iðngrein var meiri en 60% árið 1968 í sements- framleiðslu, skógerð, pappírs- vörugerð, sútun, leirmunagerð og kemískum undirstöðuiðn- aði (Áburðarverksmiðjan). Hlutdeild stærsta fyrirtækis var hins vegar minni en 15% í fatagerð, húsgagnagerð, inn- réttingarsmíði, gúmmíiðnaði, raftækjasmíði og viðgerðum. Væri mjög fróðlegt að kanna þessi mál nánar, en það krefst mikillar vinnu, vegna þess að starfsemi margra fyrirtæki er er svo dreifð, að erfitt er að skipta þeim á tiltekinn bás. At.hugun á stærðarhlutföll- um fyrirtækja er áhugaverð fyrir margra hluta sakir, þótt ekki sé unnt að fara frekar í þá sálma hér. Þannig mætti athuga sambandið milli styrk- leika fyrirtækjanna á mark- aðnum og hegðunar á markaðn- um, athuga hvaða áhrif fyrir- tækin hafa á framleiðsluþátta, verðmyndun o. fl. Einnig væri fróðlegt að gera samanburð við nágranna- löndin. 50 stærstu Röð skv. vinnuaflsnotkun (öll starfsemi meðtalin): 1. Póstur og sími. 2. Loftleiðir hf. (erl. starfsmenn meðt.). 3. Eimskipafélag íslands hf. 4. Samband íslenzkra samvinnufélaga. 5. Kaupfélag Eyfirðinga. 6. Vegagerð ríkisins. 7. íslenzka álfélagið hf. 8. Landsbanki íslands. 9. Sláturfélag Suðurlands. 10. Flugfélag íslands (erl. starfsmenn meðt.). 11. Mjólkursamsalan. 12. Bæjarútgerð Reykjavíkur. 13. Rafmagnsveitur Reykjavíkur. 14. Útgerðarfélag Akureyrar hf. 15. Ríkisútvarpið. 16. Kaupfélag Árnesinga. 17. Haraldur Böðvarsson & Co., hf. 18. Olíufélagið hf. 19. Júpiter hf. og Marz hf. 20. Bæjarútgerð Hafnarfjarðar. 21. íslenzkir aðalverktakar sf. 22. Fiskiðjan hf., Vestmannaeyjum. 23. Olíufélag íslands hf. 24. Landsvirkjun sf. 25. Slippstöðin hf., Akureyri. 26. Strætisvagnar Reykjavíkur. 27. Olíufélagið Skeljungur. fyrirtækin 28. Kaupfélag Borgfirðinga. 29. Gefjun, Akureyri. 30. Sjöstjarnan hf., Keflavík. 31. Útvegsbanki íslands. 32. Iðunn, Akureyri. 33. ísbjörninn hf. 34. Búnaðarbanki íslands. 35. Áburðarverksmiðjan. 36. Vélsmiðjan Héðinn hf. 37. Hraðfrystistöð Vestmannaeyja hf. 38. Álafoss hf. 39. Breiðholt hf. 40. íslenzkt verktak hf. 41. Sementsverksmiðja ríkisins. 42. Kaupfélag Austur-Skaftfellinga. 43. Vinnslustöðin hf., Vestmannaeyjum. 44. Síldarverksmiðjur ríkisins. 45. Hampiðjan hf. 46. Áfengis- og tóbaksverzlun ríkisins. 47. Kaupfélag Héraðsbúa. 48. Hótel Saga. 49. ísfélag Vestmannaeyja hf. 50. Meitillinn hf., Þorlákshöfn. (51. Fataverksmiðjan Hekla, Akureyri). (52. Árvakur hf.). (53. Þorgeir og Ellert, Akranesi). (54. Kassagerð Reykjavíkur hfó. (55. Einar Guðfinnsson hf. og íshúsfélag ungavíkur hf.). FV 5 1973 13
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.