Alþýðublaðið - 02.03.1977, Blaðsíða 1

"Eiim
blaöið
Miklar umræður vegna
fyrirspurnar Jóns
Armanns Héðinssonar
á Alþingi.
Þar kom fram að ...
MIÐVIKUDAGUR 2. MARZ
49. tbl. — 1977 — 58. árg.

t framhaldi af tillögu til þingsályktunar sem þingmenn Alþýðu-
flokksins fiuttu fyrir skömmu, um vinnuvernd og starfsumhverfi,
bar Jón Armann Héðinsson i gær, fram fyrirspurn lil heilbrigðis-
ráðherra um mengun innan húss i álverinu i Straumsvik.
Fyrirspurnin var í tveim liðum, og hljóðaði svo:
I. Hefur farið fram rannsókn á mengun innan veggja álversins I
Straumsvik, eð'a öðrum útbúiiaði sem kann að vera hættuleg heilsu
starfsmanna?
II. Hefur heilbrigðiseftirlit rikisins látið i ljós álit sitt á starfsum-
liverfi innan veggja álversins og heilsugæzlu þar?

||§g|||

I álverinu er mengun og
miklir atvinnusjúkdómar
Forráðamenn viðræðugóðir en efndir litlar
I svari slnu vitnaði ráðherra I
heilbrigðisreglugerð fyrir ís-
land frá jjvi i febrúar 1972 og
aðra reglugerð, um varnir gegn
mengun af völdum eiturefna og
hættulegra efna, sem sett var i
júni sama ár.
Benti ráðherra á, að skv.
siðari reglugerðinni hefði Heil-
brigðiseftirlit rikisfns verið falið
að fjalla um allar umsóknir um
starfsleyfi frá þeim, sem reisa
vildu verksmiðjur og iðjuver.
Siðan átti Heilbrigðiseftirlitið
að gera rökstuddar tillögur um
skilyrði sliks rekstrar og þar á
meðal ákvæði um mengunar-
mörk. Málið átti siðan að leggja
fyrir heilbrigðisráðherra, sem
úrskurðaði málið endanlega.
Ráðuneytið staðfesti
kröfur um fullnægjandi
hreinsitæki 1973
I janúar 1973 barst svo heil-
brigðis- og iðnaðarráöherra
umsögn Heilbrigðiseftirlit rikis-
ins um mengunarhættu við ál-
verið I Straumsvik. I umsögn-
inni kom fram, að Heilbrigðis-
eftirlitið taldi óhjákvæmilegt,
aö setja upp hreinsunartæki við
álverið, er taka ættu megniö af
fluorsamböndum úr ræstilofti
verksmiðjunnar, þannig að
komiö yrði i veg fyrir frekari
fluormengun umhverfisins og
þat með skemmdir á gróðri og
hugsanlegu heilsutjóni á mönn-
um og dýrum.
Sagði ráðherra, að þessi
ályktun Heilbrigðiseftirlitsins
héfði verið i fullu samræmi við
samþykktir Heilbrigðisráðs
Hafnarfjarðar og álit borgar-
læknis Reykjavikur, enda i
samræmi við reynslu annara
þjöða þar sem álframleiðsla fer
fram. Þá benti heilbrigðisráð-
herra á, að ráðuneytið hefði
með bréfi til íslenzka Alfélags-
ins dags. 31. janúar 1973 staðfest
þessa kröfu um fullkomin
hreinsunartæki við verksmiðj-
una.
Siðan sagði heilbrigðisráð-
herra: „Það er skoðun Heil-
brigðiseftirlitsins að viðunandi
andrúmsloft á vinnustað við ál-
verið I Straumsvik verði ekki til
staðar fyrr en uppsetningu og
starfræksla fullkomins hreinsi-
búnaðar til hreinsunar á ræsti-
lofti verksmiðjunnar er komið i
gang.”
Grundvallarrann-
sóknir á mengun hafa
ekki verið
framkvæmdar
Siðan las ráðherra kafla úr
skýrslu Heilbrigðiseftirlits
rikisins um heilbrigðis- og
öryggiseftirlit, og má segja að I
þeirri skyrslu hafi komið fram
svörin við þeim spurningum
sem Jón Armann Héðinsson bar
fram við ráðherra.
Eftir að heilbrigðisráðherra
hafði lokið við lestur skýrslunn-
ar sagði hann, að heilbrigðis-
ráðuneytið hefði gert ákveðnar
kröfur um hollustuhætti og
mengunarvarnir við áiverið i
Straumsvik. Hinsvegar væri
ljóst að ekki hefði verið hægt að
verða við þessum kröfum og
hefðu ýmsar ástæöur verið til-
færðar „Grundvallarrannsóknir
á mengun i álverinu hafa ekki
verið framkvæmdar enn,” sagði
ráðherrann. „Þó er ástandið i
Straumsvik þannig nú, að hætta
er á atvinnusjúkdómum.”
Ráðherrann vék siöan að ein-
stökum atriðum, svo sem
mælingum á hávaða sem leitt
hefðu i ljós að 97 starfsmenn við
álverið hefðu verið með skerta
heyrn og allmargir aðrir með
verulegt heyrnartap. Að visu
hefðu rannsóknir leitt i ljós, að
hávaðinn væri fyrir neðan hæfi-
leg mörk, sem fæli þó ekki i sér
viðunandi ástand, eins og /ram
hefði komið.
Matthias Bjarnason sagði að
forsvarsmenn álversins hefðu
verið viðræðugóðir enda þótt
þeir hefðu ekki fylgt þeim kröf-
um, sem gerðar hefðu verið.
Grundvallarrannsóknir á
mengun hefðu ekki verið gerðar
enn, en þegar þær lægju fyrir
yrði hafizt handa.
Viðræðugóðir, en fara
ekki að lögum
Jónas Arnason sagði að
skýrslan sem ráðherra hefði
lesið upp úr væri alvarlegt
hneyksli. Rannsóknir sýndu
ekki aðeins að atvinnusjúkdóm-
ar væru hættulegir heldur að
þeir væru staðreynd við álverið
i Straumsvik. Benti hann sér-
staklega á niðurstöður
skýrslunnar um heyrnar-
skerðingu.
Jónas fór mjög hörðum orðum
um „glópsku” þeirra manna
sem samið hefðu viö „eigendur
verksmiðjunnar.” „Það er ekki
skýrslan sjálf sem er hneyksli,”
sagði Jónas, ,heldur það að
ráðuneytið hafði engin afskipti
af þessu máli fyrr en 1973.
Jónas sagði að þaö væri litið
gagn i þvi þótt forráðamenn ál-
versins væru viðræðugóðir ef
þeir færu ekki að lögum.
Jón Armann Héðinsson
þakkaði greinargóð svör
heilbrigðisráðherra. Siðan vék
hann að málinu sjálfu og gagn-
rýndi harðlega þaö sleifarlag
sem orðið hefði á allri
framkvæmd á mengunarvörn-
um við álverið. „Þetta er
dapurleg skýrsla,” sagði Jón
Armann. „Það er ekki nóg aö
setja reglur um hollustuhætti
við álverið. Það þarf að fylgja
þeim eftir.”
Einhver vakning i mál-
inu.
BcnediktGröndal sagðiaðhér
hefði verið flutt sorgarsaga og
hneykslissaga, sem sýndi svo
ekki færi á milli mála, hvernig
menn heföu algerlega brugðist i
þessu máli.
„Ljósi punkturinn i þessu öllu
er þó sá, að það virðist vera
komin einhver vakning i mál-
inu. „Benedikt lagði áherzlu á,
að umræðurnar um mengun
væru algert sérmál, sem ekki
mætti blanda saman við sam-
ninga við útlendinga. í þessu
máli gilda islenzk lög og þeim
ber að framfylgja strax,” sagði
Benedikt Gröndal.
Lagði hann mikla áherzlu á
nauðsyn fullkomins eftirlits
með heilbrigöisháttum á vinnu-
stöðum. Þær upplýsingar sem
hér hefðu komið fram gæfu svo
sannarlega tilefni til þess hvetja
þingmenn og ráöherra til að
halda vöku sinni. Að öðrum
kosti mundi verkalýðshreyfing-
in sjálf gripa til sinna ráða og
krefjast lagfæringa.
Framh.á bls.8
ísland sigraði Spán með 21 marki gegn 17
í leik liðanna í forkeppni heimsmeistarakeppninnar f handknattleik í gær
mm
Ritstjórn Sfðumúla II - Sfmi 81866