Alþýðublaðið - 02.09.1978, Blaðsíða 1

Stjórnarskiptin
fóru fram í gær
Staðfest voru bráðabirgðaiög um
fyrstu aðgerðir í efnahagsmálum
í gær klukkan 11 árdegis
var haldinn að Bessastöð-
um ríkisráðsf undur, þar
sem Geir Hallgrímsson,
forsætisráðherra, og ráðu-
neyti hans lét formlega af
störfum. Geir Hallgríms-
son hafði, strax og úrslit
Alþingiskosninganna lágu
fyrir, eða þann 27. júni,
farið á- fund forseta
íslands, og beðizt lausnar
fyrir sig og ráðuneyti sitt,
en forseti beðið hann að
gegna störfum áfram til
bráðabirgða, eða unz ný
ríkisstjórn hefði verið
mynduð.
Klukkan 3 síðdegis í gær
var svo haldinn annar
ríkisráðsfundur að Bessa-
stöðum. Á þeim f undi skip-
aði forseti islands Ölaf Jó-
hannesson, formann
Framsóknarf lokksins til
þess að vera forsætisráð-
herra og með honum þá 8
alþingismenn, sem ásamt
honum skipa hið nýja ráðu-
neyti. Jafnframt var gef-
inn út úrskurður um skipun
og skiptingu starfa ráð-
herranna.
Ráðherrar Alþýðuflokksins
afsala sér bilafríðindinum
í gær ákváöu nýskip-
aðir ráðherrar Alþýðu-
flokksins þeir Benedikt
Gröndal, Magnús H.
Magnússon og Kjartan
Jóhannsson að afsala
sér bilafriðindum þeim
er ráðherrar hafa haft
undanfarin ár.
Er það fyrst og fremst yngri
þingmönnum Alþýðuflokksins
að þakka sem barist hafa fyrir
þvi á undanförum árum að hin
svokölluðu sérréttindi og ýmiss-
konar önnur friðindi og hlunn-
indi háttsetra manna verði lögö
niður.
Rökin fyrir þessari afstöðu
voru að þeir töldu og telja að
friðindi almennt eigi ekki að
tiðkast og þau geti verið
gróðrarstia spillingar.
Þau friðindi sem hér um ræðir
og ráðherrarAlþýðuflokksins
hafa afsalað sér nema um
þremur til fjórum milljónum. A •
þriggja til fjögurra ára stjórn-
artimabili geta ráðherrarnir
nýtt sér þessi hlunnindi tvisvar
sinnumog væri þvi um sex til
átta milljónir að ræða.
Bilafriðindin samkvæmt
lögum um tollskrá eru fólgin i
þvi að ráðherrarnir geta fengið
undanþágu á aðflutningsgjöld-
um. Alþýðuflokkurinn álitur að
þetta ákvæði eigi ekki rétt á sér
og skuli þvi fellt niður.
Það er von Alþýöuflokksins að
ráðherrar samstarfsflokkanna
far.i aö dæmi þeirra Benedikts,
Kjartans og Magnúsar og afsali
sér bilafriðindum einnig.
tlin nýja ríkisstjórn Ólags Jóhannessonar sem tók við völdum I gær
Itóhert.
Samstarfsyfirlýsingin
Fyrri hluti
Rikisstjórnin telur það höfuö-
verkefni sitt á næstunni að ráða
fram úr þeim mikla vanda, sem
við blasir i atvinnu- og efna-
hagsmálum þjóðarinnar. Hún
mun þvi einbeita sér að þvi að
koma efnahagsmálum á traust-
an grundvöll og tryggja efna-
hagslegt sjálfstæði þjóðarinnar,
rekstrargrundvöll atvinnuveg-
anna, fulla atvinnu og treysta
kaupmátt lægri launa.
Rikisstjórnin mun leggja
áherslu á að draga markvisst úr
verðbólgunni með þvi að lækka
verðlag og tilkostnað og draga
úr vixlhækkunum verðlags og
launa og halda heildarumsvif-
um i þjóðarbúskapnum innan
hæfilegra marka. Hún mun leit-
ast við að koma i veg fyrir auð-
söfnun i skjóli verðbólgu.
Rikisstjórnin mun jafnframt
vinna að hagræðingu i rikis-
rekstri og á sviði atvinnuvega
með sparnaði og hagkvæmri
ráðstöfun fjármagns.
Rikisstjórnin mun vinna að
félagslegum umbótum. Hún
mun leitast við að jafna h’fskjör
auka félagslegt réttlæti og upp-
ræta spillingu misrétti og for-
réttindi.
Þessum meginmarkmiðum
hyggst rikisstjórnin einkum ná
með eftirgreindum aðgerðum:
l. Samstarf við aðila vinnu-
markaðarins
Rikisst jórnin leggur áherslu á
að komið verði á traustu sam-
starfi fulltrúa launþega at-
vinnurekenda og rikisvalds sem
miði m.a. að þvi aö treysta
kaupmátt launatekna jafna lifs-
kjör og tryggja vinnufrið.
Unniö verði að gerð þjóðhags-
og framkvæmdaáætlunar sem
marki m.a. stefnu i atvinnuþró-
un fjárfestingu tekjuskiptingu
og kjaramálum. Jafnframt
verði mörkuð stefna um hjöðn-
un verðbólgu i áföngum og
ráöstafanir ákveðnar sem
nauðsynlegar eru i þvi skyni
m. a. endurskoðun á visitölu-
kerfinu, aðgerðir i skattamálum
ognýjastefnui f járfestingar-og
lánamálum.
2. Efnahagsmál
2.1. Fyrstu aðgerðir. Til þess
að tryggja rekstur atvinnuveg-
anna, atvinnuöryggi og frið á
vinnumarkaði og veita svigrúm
til þess að hrinda i framkvæmd
nýrri stefnu i efnahagsmálum
mun rikisstjórnin nú þegar gera
eftirgreindar ráðstafanir:
1) Lög um ráðstafanir i efna-
hagsmálum frá febrúar 1978
og bráðabirgðalög frá mai
1978 verði felld úr gildi. Laun
verði greidd samkvæmt þeim
kjarasamningum, sem siðast
voru gerðir, þó þannig að
verðbætur á hærri laun verði
sama krónutalan og á laun
sem eru 233.000 kr. á mánuði
miðað við dagvinnu.
2) Verðlag verði lækkað frá þvi
sem ella hefði orðið m.a. með
niðurgreiðslum og afnámi
söluskatts af matvælum sem
samsvarar 10% i visitölu
verðbóta 1. september og 1.
desember 1978 og komið
verði i veg fyrir hvers konar
verðlagshækkanir eins og
unnt reynist. Rikisstjórnin
mun leggja skatta á atvinnu-
rekstur, eyðslu, eignir, há-
tekjur og draga úr útgjöldum
rikissjóðs til þess að standa
straum af kostnaði við niður-
færsluna.
3) Til þess að koma i veg fyrir
stöðvun atvinnuveganna
verði þegar i stað fram-
kvæmd 15% gengislækkun,
enda verði áhrif hennar á
verðlag greidd niður (sbr. lið
2).
4) Rekstrarafkoma atvinnu-
vega verði bætt um 2-3% af
heildartekjum með lækkun
vaxta af afurða- og rekstrar-
lánum og lækkun annars
rekstrarkostnaðar.
5) Gengishagnaði af sjávar-
afurðum verði ráðstafað að
hluta i Verðjöfnunarsjóð að
hluta til útgerðar vegna
gengistaps og loks til hag-
ræðingar i fiskiðnaði og til
þess að leysa sérstök stað-
bundin vandamál.
6) Verðjöfnunargjald það sem
ákveðið hefur verið af sauö-
fjárafurðum i ár verði greitt
úr rikissjóöi.
2.2. Breytt efnahagsstefna. 1
þvi skyni að koma efnahagslifi
þjóðarinnar á traustan grund-
völl leggur rikisstjórnin áherslu
ábreytta stefnu i efnahagsmál-
um. Því mun hún beita sér fyrir
eftirgreindum aðgerðum:
1) 1 samráði við aðila vinnu-
markaðarins verði gerð
áætlun um hjöönun verðbólg-
unnar i ákveðnum áföngum.
2) Skipa skal nefnd fulltrúa
launþega, atvinnurekenda og
rikisvaldstil endurskoðunar á
viðmiðun launa við visitölu.
Lögð verði rik áhersla á að
niöurstöður liggi sem fyrst
fyrir.
3) Stefnt verði að jöfnun tekju-
og eignaskiptingar m.a. með
þvi aö draga úr hækkun hærri
launa og með verðbólgu-
skatti.
4) Stefnt verði að jöfnuði i
viðskiptum við útlönd á árinu
1979 og dregið úr erlendum
lántökum.
5) Mörkuð verði gjörbreytt fjár-
festingarstefna. Með sam-
ræmdum aðgerðum verði
fjárfestingu beint i tækni-
búnað endurskipulagningu og
hagræðingu i þjóðfélagslega
arðbærum atvinnurekstri.
Fjárfesting i landinu verði
sett undir stjórn, sem marki
heildarstefnu i f járfestingu og
setji samræmdar lánareglur
fyrir fjárfestingasjóðina i
samráöi við rikisstjórnina.
6) Dregiðverðiúr fjárfestingu á
árinu 1979 og heildarfjár-
munamyndun verði ákveðin
takmörk sett.
7) Aðhald í rikisbúskap verði
stóraukið og áhersla verði
lögð á jafnvægi i rikisfjár-
málum.
8) Rikisstjórnin mun leita eftir
samkomulagi við samtök
launafólks um skipan launa-
mála fram til 1. desember
1979 á þeim grundvelli að
samningarnir frá 1977 verði
framlengdir til þess tima,,án
breytinga á grunnkaupi. 1 þvi
sambandi er rikisstjórnin
reiðubúin til að taka
samningsréttarmál opin-
berra starfsmanna til endur-
skoðunar, þannig að felld
verði niður ákvæði um tfma-
lengd samninga og kjara-
nefnd.
9) Dregið verði úr verðþenslu
meðþviað takmarka útlánog
peningamagn i umferð.
10) Niðurgreiðslu og niður-
fræslu verðlags verði áfram
haldið 1979 með svipuðum
hætti og áformað er i fyrstu
aðgerðum 1978.
11) Lögð verði áhersla á að
halda ströngu verðlagseftir-
liti og að verðlagsyfirvöld
fylgist með verðlagi
nauðsynja i viðskiptalöndum
tilsamanburðar. Leitað verði
nýrra leiða til þess að lækka
verðlag i landinu. Sérstaklega
verði stranglega hamlað gegn
verðhækkunum á opinberri
þjónustu og slikum aðilum
gert að endurskipuleggja
rekstur sinn með tilliti til
þess. Gildistöku 8. gr. nýrrar
verðlagslöggjafar verði
frestað.
Skipulag og rekstur inn-
flutningsverlunarinnar verði
tekið til rækilegrar rannsókn-
ar. Stefnt verði að sem hag-
kvæmustum innflutningi á
mikilvægum vörutegundum,
m.a. með útboðum.
Úttekt verði gerð á rekstri
skipafélaga i þvi skyni að
lækka flutningskostnað og þar
með almennt vöruverð i land-
inu.
Fulltrúum neytendasamtaka
og samtaka launafólks verði
gert kleiftað hafa eftirlit meö
framkvæmd verðlagsmála og
veita upplýsingar um lægsta
verð á helstu nauösynjavör-
um á hverjum tima.
12) Veröjöfnunarsjóður fisk-
iðnaðarins verði efldur til að
vinna gegn sveiflum i sjávar-
útvegi.
13) Skaitt aeftirlit verði hert og
ströng viðurlög sett gegn
skattsvikum. Eldri tekju-
skattslögum verði breýtt með
hliðsjónaf álagningu skatta á
næsta ári og nýafgreidd
tekjuskattslög tekin til endur-
skoðunar.
Sérstakar ráðstafanir veröi
gerðar til að koma i veg fyrir
að einkaneysla sé færð á
reikning fyrirtækja.
3. Önnur mál
3.1. Landbúnaður.Stefnt verði
að sem hagkvæmustu rekstrar-
formi og rekstrarstærð búa og
að framleiðsla landbúnaðar-
vara miðist fyrst og fremst við
innanlandsmarkað.
Skipuð verði samstarfsnefnd
bænda og neytenda sem stuðli
að aukinni fjölbreytni i búvoru-
framleiðslu og til samræmingar
óskum neytenda með aukna
innanlandsneyslu að marki.
Endurskoðað veröi styrkja-
og útflutningsbótakerfi land-
búnaðarins með það að marki
að greiðslur komi bændum að
betri notum en nú er.
Lögunum um Framleiösluráð
landbúnaðarins verði breytt,
m.a. á þann hátt að teknir verði
upp beinir samningar fulltrúa
bænda og rikisvaldsins um
verðlags-, framleiðslu- og önnur
hagsmunamál landbúnaðarins.
Jafnframt verði Framleiðslu-
ráði veitt heimild til að hafa
með verðlagningu áhrif á bú-
vöruframleiðslu í samræmi við
ma rk a ðsa ðs tæður.
Rekstrar- og afurðalánum
verði breytt þannig að bændur
geti fengið laun sin greidd og
óhjákvæmilegan rekstrar-
kostnað svipað og aðrir aðilar fá
nú.
3:.2 Fiskveiðar og vinnsla.
Stjórnun fiskveiða og fisk-
vinnslu verði endurskoðuð og
gerð áætlun um sjávarútveg og
fiskiðnað. Miðist hún við hag-
kvæma og arðsama nýtingu
fiskistofna án þess að þeim
verði stefnt i hættu. Staðbundin
vandamál verði tekin til sér-
stakrar meðferðar og leyst
markvisst og skipulega. Út-
flutningsverðmæti verði aukin
með betri nýtingu, aukinni
vinnslutækni, meiri f jölbreytni i
afla, afurðum og öflugri sölu-
starfsemi.
Gerð verði úttekt á rekstri út-
flutningssamtaka i fiskiönaði
fyrirkomulagi hans og hag-
kvæmni.
3.3 iðnaöur Unnið veröi að
áætlun um islenska iðnþróun og
skipulegri rannsókn nýrrar
framleiðslu sem hentar hér-
lendis. Samkeppnisaðstaöa is-
lensks iðnaðar verði tekin til
endurskoðunar og spornað með
opinberum aögerðum gegn
óeðlilegri samkeppni erlendjs
Framhald á bls. 3