Alþýðublaðið - 18.03.1980, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 18. mars 1980 — 42.tbl. — ól.árg.
Kópavogsbúar!
Fundur verður haldinn í Alþýduflokks-
félagi Kópavogs kl. 20:30 í kvöld
ad Hamraborg 1.
Mætið vel og stundvíslega. stjórnin
Umbrotin viö Kröflu nú gefa tilefni til þess aö taka málefni Kröfluævtn-
týrsins upp aö nýju. Myndin er tekin viö gossvæöiö. (AB-mynd
Friöþjófur)
Eldsumbrot
vid Kröflu
Gos hófst á Kröflusvæðinu um
klukkan f jögur á sunnudag. Elds-
umbrotin liktust mjög gosinu sem
varö á þessum slóöum i septem-
ber 1977. Hér var um aö ræöa
kvikuhlaup i suöur eftir sprungu
sem nær frá Leirhnjúk aö Gjá-
stykki. Aö sögn jaröfræöinga er
um aö ræöa töluvert meira
hraunrennsli nú en 1977, en aö
ööru leyti hagar gosiö sér eins og
þá.
1 þessari umbrotahrinu viö
Kröflu hefur ekki komiö til þess
aö mannvirki skemmdust ef frá
eru taldir nokkrir staurar sem
bera simalfnuna milli Reynihliö-
ar og Kröflu.
Almannavamarnefndin i Mý-
vatnssveit taldi þó ástæöu til aö
gefa út fyrirmæli um aö allir
ibúar sveitarinnar skyldu vera
viö öllu búnir.
Umbrotahrinur viö Kröflu
veröa til þess aömenn minnast og
rifja upp allt sem skrifaö hefur
veriö og skrafaö um virkjunar-
framkvæmdirnar viö Kröflu. Sitt
sýnist hverjum, en eitt er vist aö
einhversstaöar er pottur brotinn.
Framkvæmdir á eldvirku svæöi
hljóta aö teljast vafasamar.
Astæöulaust þykir aö rifja þetta
mál upp i smáatriöum hér.
• Umræður um tekjustofna sveitarfélaga
A fimmtudaginn i siöustu viku
fóru fram umræöur f Aiþingi um
tekjustofna sveitarfélaga. Þar lá
fyrir breytingartiliaga á lögum
um tekjustofna sveitarfélaga,
sem, ef hún nær fram aö ganga,
þýöir stórfellda skattaaukningu f
iandinu. Brey tingartiiiagan
gengur út á þaö, aö heimila
sveitarstjórnum, aö hækka út-
svar um 10% frá þvi sem nú er.
Þetta þýöir I reynd aö útsvör geta
farið I 12.1% svo framarlega aö -
sveitarstjórnirnar notfæri sér
þær heimildir sem lögin gefa til-
efni tU.
Þaö kom fram í málflutningi
Jóhönnu Siguröardóttur, aö slikt
heimildarákvæöi yröi mjög
sennilega notaö, amk. ef marka
mætti þá reynslu sem af sllku er.
Ef sveitarfélögin fullnýttu sér
þessa heimild þá heföi þaö i för
meö sér aukna skattheimtu, sem
næmi 5.1 milljaröi. Jóhanna vék
i málflutningi sinum aö stjórnar-
sáttmála rikisstjórnarinnar og
benti á, aö þar stæöi aö athuga
skyldi lækkun Utsvars á lægstu
tekjur. Hún sagöi: „1 þessu sam-
bandi tel ég fróölegt fyrir
stjórnarsinna, aö rif ja upp eitt at-
riöi I stjórnarsáttmálanum, um
Vföishúsiö, hvaö gerist næst?
Húsnæðismál menntamálaráðuneytisins:
Framtíð Víðishússins óráðin
Húsnæöisvandi rikisbáknsins
er eins og allir vita nokkuö alvar-
legur. Ráöuneyti eru dreifö um
bæinn og sumar deildir einstakra
ráöuneyta eru ekki til húsa f aðal-
húsnæöi þeirra, heldur I leiguhús-
næöi viösvegar um bæinn.
Menntam álaráöuneytiö hefur
lengi veriö til húsa i leiguhúsnæöi
viö Hverfisgötu og þaö húsnæöi
þykir'nú vera oröiö alit of þröngt.
Mönnum mun þaö 1 fersku
minni aö I ráöherratíö Vilhjálms
Hjálmarssonar I menntamála-
ráöuneytinu átti aö ráöa bót á
húsnæöisvanda ráöuneytis-
ins I bráö og lengd, meö þvi aö
kaupa stóra húseign. Þá var
keypt hús af trésmiöjunni VIÖi,
svokallaö ViöishUs, viö ofanverö-
an Laugaveg. Um þaö risu miklar
deilur þegar I staö.
Alþýöublaöiö haföi samband viö
Indriöa Þorláksson I mennta-
málaráöuneytinu, og spuröi hann
hvaö liöi Vföismálinu. Indriöi
sagöi aö vegna þeirrar miklu ó-
vissu sem rlkt heföi I pólitik upp á
slökastiö, heföi ekkert veriö aö-
hafst i þvi máli. Á sinum tima
heföi veriö ákveöiö aö reyna aö
selja efri hæö hUssins, en engin
viöunandi tilboö borist. NU heföi
Rikisútgáfa námsbóka flutt inn á
neöri hæö hUssins. Þaö væri enn
óráöiö hvort selja ætti afganginn
af húseigninni, eöa hvort aörar
rikisstofnanir fengju þar inni eöa
jafnvel, hvort menntamálaráöu-
neytiö færi þar inn. En nú væri
aftur aö komast skriöur á máliö
og væri l athugun hvaö gera
skyldi næst.
kjaramál, sem viröast hafa
gleymzt, i skattgleöi þeirra viö aö
leggja auknar skattbyröar á
landsmenn. Væri nú ekki ráö fy rir
stjórnarsinna, aö staldra ögn viö í
ákafanum i aö ieggja á aukna
skatta og athuga hverjar veröa
tekjur rikisjóös og skattbyröi
landsmanna I ár, sjá hver reynsl-
an af nýju skattalögunum veröur,
áöur en hlaupiö er til meö nýjar
skattálögur á landsmenn.”
Jóhanna mælti fyrir breyt-
ingartillögu sinni viö lögin.
Breytingartillaga hennar er i því
fólgin aö fjárhagsvandi sveitar-
félaganna, sem fyrirsjánlegur er
á þessu ári, veröi leystur meö
aukaframlagi Ur rikissjóöi, sem
nemi 4% af söluskatti þeim, sem
innheimtur er I rikissjóö á árinu
samkvæmt lögum um söiuskatt.
Þetta aukaframlag mun gefa 4
milljaröa 470 millj. til viöbótar
þeim 8,9 milljöröum, sem renna
nú af söluskattstekjum I jöfn-
unarsjóö sveitarfélaganna.
Jóhanna vék aö stefnu Al-
þýöuflokksins I skattamáliun og
undirstrikaöi, aö Alþýöuflokks-
þingmenn myndu fúslega leggja
fram tillögur um sparnaö i rikis-
kerfinu til aö bæta rikissjóöi upp
þaö sem af söluskatti yröi tekiö f
þessu skyni.
1 Dagblaöinu I gær geröi
Jóhanna grein fyrir breytingar-
tillögu sinni og segir þar m.a.:
„Og þaö vekur reyndar furöu
aö slikt ákvæöi stjórnarsáttmál-
ans skuli hafa fariö framhjá for-
manni Verkamannasambands-
ins, Guömundi J. Guömundssyni,
þegar hann nú er einn af þeim
sem ganga i fararbroddi fyrir þvi
aö heimild fáist til útsvarshækk-
unar.
Og þess heldur þegar formaöur
Verkamannasambandsins lætur
ekkert tækifæri ónótaö til aö
kynna sig sem sverö og skjöld
láglaunafólksins, í landinu. —
Þaö heföi betur fariö á þvi, aö
hann athugaöi þaö, aö meö þvi aö
gerast meöflutningsmaöur slikr-
ar tillögu var hann aö skrifa upp á
hækkunútsvars á láglaunatekjur.
Ég er hrædd um aö margt lág-
launafólk, sem treystir formanni
Verkamannasambandsins vel
fyrir aö gæta hagsmuna sinna
hrökkvi illilega viö viö viö slika
staöreynd.
Guömundur J. Guömundsson
hefur varla getaö meint mikiö
meö oröum sinum um aö nýju
skattalögin væru heljarstökk út i
náttmyrkriö án þess aö nokkur
þekki afleiöingarnar. Þessi gjörö
hans gefur varla tiiefni til aö ætla
aö hann kvlöi svo mjög af-
leiöingunum af stökkinu fyrir
skattgreiöendur þegar hann kipp-
irsér ekki upp aö aö skrifa upp á
tillögu um 5 milLjaröa aukna
skattbyröi — án þess aö sjá fyrir
hvar nýja skattalagastökkiö end-
ar. Heföi þaö veriö nokkur goögá
fyrir formann Verkamanna-
sambandsins og fleiri skattglaða
stjórnarsinna aö doka ögn viö og
sjá hvar okkur ber niöur I stökk-
inu áöur en hlaupiö er til meö nýj-
ar skattaálögur á landsmenn?
Ljóst er hins vegar aö finna
veröur leiö til þess aö leysa fjár-
hagsvanda sveitarfélaganna, en
hann veröur aö leysa á annan
hátt, en með nýjum álögum á
skattgreiöendur. — Og þaö er vel
framkvæmanlegt ef vilji er til
þess á Alþingi.
Ég hefi lagt fram tillögu á Al-
þingi sem leysir fjárhagsvanda
sveitarfélaga án þess aö til komi
nýjar álögur.
Tillagan miöar aö þvi aö á yfir-
standandi ári veröi fjárhagsvandi
sveitarfélaganna leystur á þann
hátt aö þeir fái aukna hlutdeiid i
söluskattstekjum, sem gefur
tæpa 4,5 milljaröa króna. Sveitar-
félögin fá nú 8,9 milljaröa af 123
milljaröa söluskattstekjum og er
hér þvi um 50% aukningu á sölu-
skattstekjum til sveitarfelaganna
aö ræöa. Hér er þvi um tima-
bundna tilfærslu á fjármagni aö
ræða milli rikis og sveitarfélaga.
Auövitaö er ljóst aö veröi þessi
tiUaga samþykkt þá skeröast
tekjur rikissjóös aö sama skapi —
ef þær veröa þá ekki halaöar inn
afturá skattstiganum þegar hann
sér dagsins ljós.
1 fjárlagafrv. núverandi rikis-
stjdrnar er um 5,2% hækkun aö
ræöa auk 26,4% hækkunar á
tekjusköttum einstaklinga eöa
um 8 milljaröa frá fjárlagafrv.
minnihlutastjo’rnar Alþýöu-
flokksins.
Ef tillagan um þessa tekjutil-
færslu milli rikis og sveitarfélaga
nær fram aö ganga mun aö sjálf-
sögöu ekki standa á okkur al-
þýöuflokksmönnum aö leggja
fram tillögur um niöurskurö á
móti viö afgreiðslu fjárlaga— tU
aö komast hjá fyrirhugaöri út-
svarshækkun á landsmenn.
Meginmáliö er einfaldlega þaö aö
komast hjá þvl aö leysa vanda
sveitarfélaganna á kostnaö skatt-
greiöenda — þegar önnur leiö er
fær sem skUar sama árangri fyrir
sveitarfélögin.
Þessi tillaga um tilfærslu á
fjármagni kom stjórnarsinnum
úr verulega jafnvægi og gátu þeir
ekki gagnrýnt hana meö efnis-
legum rökum. Þegar hún var til
umræöa á Alþingi töluöu sumir
stjórnarsinna um leiksýningu af
minni hálfu, en þaö er iöulega á
Alþingi gripiö til oröanna leUcsýn-
ing og auglýsingaskrum, þegar
efnisleg rök eru engim viö mörg-
um tillögum okkar alþýöuflokks-
manna. Ég læt mér þessi orö i
léttu rúmi liggja, en læt skatt-
greiöendum eftir aö dæma hvort
hér sé um leiksýningu aö ræöa —
en eitt er vist aö launaumslag
þeirra mun léttast verulega ef
þessisvokallaöa leiksýning” skil-
ar ekki þeim árangri sem aö er
stefnt. ........
Framhald á bls. 2
Jóhanna Sigurðardóttir:
Almenningur ber
kvídboga fyrir auk
inni skattbyrdi