Alþýðublaðið - 09.04.1981, Blaðsíða 1

Fimmtudaqur 9. apríl 1981 A2. árg.
Blandað hagkerfi eða
pólitískt lénsveldi
— sjá leiðara bls. 2
Afganistan:
Sovéskt arðrán
eykur vandann
sjá grein bls. 3
Ragnar Arnalds skattameistari ríkisins vill:__________
„Vinnukonuútsvar” lyr-
ir atvinnurekendur
— Alþýðubandalagið snýr enn við blaðinu
UmrsAur um breytingar á
lögum um tekjuskatt og eigna-
skatt stóöu langt fram eftir kvöldi
i fyrradag. Fjármálaráðherra,
Ragnar Arnalds, geröi þá grein
fyrir helztu breytingum, en siöan
tóku til máls þeir Sighvatur
Björgvinsson, formaöur þing-
flokks Alþýöuflokksins og ólafur
G. Einarsson fyrir Sjálfstæöis-
flokk. Báöir gagnrýndu þeir
breytingarnar harölega, á mis-
munandi forsendum þó. Þannig
fagnaöi Ólafur t.d. niðurfellingu
59. greinar skattalaganna, en Sig-
hvatur gagnrýndi þá ráöstöfun
haröiega. Sighvatur ' tók
breytingartillögurnar fyrir át frá
vaxandi skattbyröi i landinu og
niöurfellingu nefndrar 59. greinar
skattalaganna.
i upphafi máls sins geröi Sig-
hvatur Björgvinsson skatt-
byröina og aukningu beinna
skatta aö umræöuefni. Hann
sagöist vitaskuld ekki geta sagt
fyrir nákvæmlega um skatt-
byröina eins og hiin yröi eftir þær
breytingatillögur, sem sam-
þykktar yröu á lögunum, en
miöaö dæmin viö áætlanir sem
geröar voru i febr. s.l. Sighvatur
Björgvinsson skipti skattbyröis-
reikningum sinum i tvennt.
Annars vegar skattbyröi sem
beinir skattar i prósentum af
tekjum þess árs, sem þeir eru
lagöir á. Hins vegar greiöslu-
byröi, en hér er átt viö hlutfall
beinna skatta af tekjum á þvi ári,
sem skattarnir eru greiddir á.
Sighvatur upplýsti aö skatt-
byröinfyrir 1981 yröi skv. þessum
forsendum 22,6% af heildar-
tekjum einstaklinga, eins og þær
voru á sl. ári. „Þetta hlutfall
hefur aldrei veriö hærra”, sagöi
Sighvatur, „áriö 1965 var hlut-
falliö 14,0, áriö 1970 17,1%, áriö
1975 15,8%, áriö 1979 21,0% og nú
áætlaö 22.6% eins og áöur er
sagt.”
Greiöslubyröi, i prósentum,
segir ekki sömu sögu, þar sem
tekjur geta rokkaö mikiö milli
ára og ef þær hækka verulega
veröur mun léttara aö bera skatt-
byröina en ella heföi oröiö.
Sighvatur sagöi: „Greiöslubyröin
fyrir áriö 1981 er áætluö 15,1%.
Þessi tala hefur heldur aldrei
veriö hærri. Ariö 1965 var hlut-
falliö 11,4%, áriö 1970 13,3%, 1975
11,8% 1979 13,8% og nú, eins og
áður sagöi 15,1%.
Skattbyröin gengur vitaskuld
alltaf i sveiflum ár frá ári og þaö
gerir greiöslubyröin einnig. Hins
vegar er þaö athyglisvert, póli-
tiskt, aö ávallt þegar Alþýöu-
bandalagiö hefur náö þvi aö
komast i rikisstjórn þá hafa
báöar tölurnar tekiö stökk uppá
viö. Skattheimtan hefur m.ö.o.
ávallt aukist þegar Alþýðubanda-
lagiö hefur komið nálægt stjórn
skattamála. Um þetta sagöi Sig-
hvatur Björgvinsson m.a. i ræöu
sinni: „Þaö er athyglisvert aö
gera sér grein fyrir þvi, aö skatt-
byröin veröur ávallt meiri þegar
Alþýöubandaiagiö fær einhverju
ráöiö um skattheimtuna i
landinu.Sérstaklega þegar þaö er
haft i huga, að þaö er venjulegt
launafólk meö meðaltekjur sem
er látið bera þessa auknu skatt-
heimtu. Engar sérstakar skatt-
þyngingar hafa veriö ákveönar á
„breiðu bökin”, sem Alþýðu-
bandalaginu eru svo töm f munni
fyrir kosningar.”
Þá vék Sighvatur Björgvinsson
að þeirri breytingu á skatta-
lögunum, sem er eina megin
stefnubreytingin i skatta-
lögunum, en það er ákvörðun
fjármálaráöherra Alþýöubanda-
lagsins, aö fella niöur 59. grein
skattalaganna, sem kveöur á um
aö skattstjórar skuli áætla þeim
aöilum sem stunda sjálfstæöan
atvinnurekstur tekjur, eins og
þessir aöilar störfuöu sem launa-
menn hjá atvinnurekendum.
Aður var þetta þannig, aö ef
skattstjórum þóttu framtöl at-
vinnurekenda grunsamlega lág
þá gátu þeir hækkaö framtölin,
enda rökstyddu þeir hækkunina.
Allir vita, aö ekki hefur veriö
fariö eftir þessum ákvæöum, sér-
staklega vegna þess aö þaö getur
veriö erfitt fyrir einstaka skatt-
stjóra aö rökstyöja hækkun i eins-
tökum tilfellum.
Krafan um þab, aö allir greiddu
tekju- eöa eignaskatt,
eða m.ö.o., aö allir væru
jafnir fyrir skatta- V
Flugstöðvarmálið:
Ólafur Jóhannesson
fylgjandi lántökuheimild
Engar framkvæmdir nema með sam-
þykki allra ráðherra stjórnarinnar
Til haröra oröaskipta kom á Al-
þingi I gær milli utanrikisráö-
herra og fjármálaráöherra um
byggingu flugstöövar á Kefla-
víkurflugvelli vegna breytingar-
tillögu frá Lárusi Jónssyni og
Karli Steinari Guðnasyni viö
frumvarp til lánsfjárlaga, þar
sem rikisstjórninni er veitt
heimild til að taka lán aö upphæö
allt að 20 milljónum króna til
greiöslu byrjunarkostnaðar viö
flugstöðina. Sagöi Ragnar Arn-
alds, fjármálaráöherra, aö hin
nýja flugstöðvarbygging væri allt
of dýr framkvæmd og væri nær aö
verja fénu til þarfari verkefna.
Hann hneykslaðist á þeirri stefnu
sem hann taldi felast i tillögunni,
aö taka við fé frá Bandarikja-
mönnum til framkvæmda hér á
landi og sagöi aö engri átt næöi aö
Ólafur Jóhannesson, utanrikis-
ráþherra á þingi i gær:.ég tek
ekki viö neinum fyrirmælum frá
Óljifi Ragnari Grímssyni og ég
helði óskaö aö hann tæki skyn-
sajnlegar á málum.
ætla aö blanda saman hernaöar-
byggingum Bandarikjahers á
Kefla vikurflugvelli og flug-
stöövarbyggingu. Utanrikisráö-
herra sagöist ekki geta tekið
undir þessa hneykslun, enda
hefðu Bandarikjamenn lagt fé til
miklu stærri framkvæmda hér á
landi en flugstöövarinnar, hann
lagði áherslu á þá nauösyn aö aö-
skilja bæri herinn og þjóölif okkar
islendinga eins og kostur væri og
meö hinni nýju flugstöö væri
stigið spor I þá átt.
Ragnar Arnalds sagöi i upphafi
umræðunnar að hann væri and-
vigur framkomnum breytingar-
lið, enda væri þetta dýr og að sinu
mati ekki timabær framkvæmd.
Flugstöðin myndi kosta okkur ís-
lendinga minnst 15—20 milljarða
gkróna og sagöi hann að vextir af
þeirri upphæö næmu um 2
milljörðum á hagstæöustu vöxt-
um sem fáanlegir væru. Þessu fé
væri skynsamlegra aö ráöstafa i
nauðsynlegar framkvæmdir ef á
annað borð ætti aö eyða þeim, en
hann taldi aö fjárlög og lánsfjár-
áætlun væru komin á þau mörk að
ekki yrði gengið lengra. Hann
gagnrýndi i ræðu sinni Hagsýslu-
stofnun, sem gert hefur rekstrar-
áætlun fyrir nýju flugstööina, og
sagöi ráðherra, að sú rekstrar-
könnun heföi ekki veriö gerð ab
tilhlutan ráöuneytisins, enda
heföi utanrikisráðuneytiö lagt
stofnuninni til ýmsar vafasamar
forsendur, svo sem þá að taka
fjármagns kostnað af bygging-
unni ekki meö i matið.
Ólafur Jóhannesson lagði i upp-
hafi ræðu sinnar áherslu á að hér
væri aðeins um að ræða heimild
til rikisstjórnar, en þó að hún yrði
samþykkt, giltu eftir rb,
sem áður
Starfsemi Gæslunnar í klessu?
Eih smærri þyrlna Gæsiunnar, sem gat athafnaö sig um boröf varðskipunum. Sumir halda þvifram aö
nýja þyrlan sé ekki þeim kostum búin!
— starfsmenn telja að Gæslan geti ekki með núverandi skipa
og flugvélakosti sinnt hlutverki sínu
„Það er tæplega aö Landhelgis-
gæslan risi undir nafni”, sagöi
Arni Gunnarsson um daginn i út-
varpsviðtali, en hann haföi fyrr
um daginn reifað mál Land-
helgisgæslunnar i þingræöu. Arni
hélt þvi m.a. fram aö tækjakostur
Gæslunnar væri ekki fullnægjandi
miðað viö þær kröfur sem nú eru
gerðar og væru t.d. staðsetn-
ingartæki varðskipanna ekki eins
góð og tæki heirra skipa, sem þau
eiga að fylgjast meö. Þá væri
skipakostur Gæsiunnar úr sér
genginn, sem sæist best af þvi, aö
elsta skip Gæslunnar, Þór, væri
nú 30 ára gamall. Hann sagöi aö
stjórnvöld heföu um langa hriö
rekið mikla aðhalds- og sparnað-
arstefnu i málefnum Landhelgis-
gæslunnar og væri nú svo komið,
að margir starfsmanna stofn-
unarinnar væru mjög óánægöir
með það ástand sem rikti I stofn-
uninni. Nefndi hann einnig. sem
dæmi, aö skip Gæslunnar fengju
jafnvel takmarkaðar olfubirgðir
til útivistar og einn heimildar-
maður AþbL, tók undir þessar
fullyrðingar i gær. A siðastliðnu
hausti seldi Landhelgisgæslan
aðra Fokker vél sina Flugleiöum
og telja allflestir starfsmenn
stofnunarinnar, að þaö hafi veriö
röng ákvörðun, enda fékkst til-
tölulega lágt verð fyrir hana miö-
að við verð slikra véla á frjálsum
markaöi.
Niöurskurðar- og sparnaðar-
stefnu þeirri sem hér er lýst
mun hafa farið aö gæta fljótlega
eftir aö 200 milurnar voru
endanlega i höfn, en þó hefur
þessa gætt áérstaklega á siðustu
tveim árum. Bent hefur verið á
það að sala annarrar Fokkervél-
arinnar hafi leitt til þess, að á
vissum timabilum verði ekkert
gæsluflug á komandi misserum.
Er minnt á siðustu skoðun Fokker
vélar Gæslunnar, i þessu sam-
bandi, en meðan hún var i skoðun
siðast var ekkert gæsluflug i hálf-
an ma'nuð. Það er almenn skoðun
meðal þeirra sem sjá um gæslu-
flugiö, að það þurfi minnst 2 vélar
til að sinna þvi og nefna sumir
jafnvel fleiri vélar, ef vel á að
vera. Nefna má, að vegna
ástandsins i flugkosti og skipa-
kosti Gæslunnar verður i framtiö-
inni aö leita oftar til björgunar-
sveitar Bandarikjamanna á
Keflavikurflugvelli I neyðar- og
björgunartilfellum og finnst
mörgum aö sú þjónusta standi
okkur íslendingum nær, þó aö
flugsveitin á Vellinum sé öll af
vilja gerð til aö veita umbeðna
aðstoð.
En ástandiö er ekki einungis
slæmt hvað varðar flugkost. Eins
og kunnugt er hefur lengi staöið
til að selja Arvakur, en hann er
eina skip Gæslunnar, sem sinnt
getur með góðu móti viðhaldi og
endurnýjun á baujum. Einnig er
meðalaldur skipa stofnunarinnar
all-hár og munar þar mest um
elsta skip Gæslunnar Þór, en
hann er eins og áður segir 30 ára
gamall og finnst mörgum starfs-
mönnum stofnunarinnar hart, aö
rikisstofnun, sem sinnir svo
veigamiklu hlutverki sem Lang-
helgisgæslan skuli þurfa að notast
viö gamalt og úrelt skip sem ekki
nokkrum útgerðarmanni
i landinu dytti i huga rN
aö gera út. Þvi má