Alþýðublaðið - 12.05.1981, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 12. maí 1981 66. tbl. 62. árg.
„Ég met Gunnar
Thoroddsen ekki
mikik”-se»r E«ólfur
llllllllo Konráð Jónsson
____ Sjá bis. 3
Ráðstefna Fræðsluráðs
um flokksstarf og
skipulagsmál
— sjá frásögn bls. 6
Frönsku forsetakosningarnar:
Timamót í stjórnmálasögu 5ta lýðveldisins:
Frambjóðandi jafn-
aðarmanna Francois
Mitterand kjörinn
S.l. sunnudagskvöld var ljóst
orBiö, aö frambjóöandi jafnaöar-
manna viö frönsku forsetakosn-
ingarnar haföi unniö sigur. Fran-
cois Mitterand var kjörinn forseti
franska lýöveldisins. Munurinn á
fylgi hans og fyrrverandi forseta,
Giscard d’Estangs, var meiri
en biiizt haföi veriö viö. Mitterand
hlaut 52,3% greiddra atkvæöa
móti 48% d’Estaings. Þetta er I
fyrsta sinn i sögu 5ta lýöveldisins
allt frá stofnun þess 1958 viö
valdatöku de Gaulles hershöfö-
ingja, sem frambjóöandi vinstri
aflanna nær kosningu. Fram-
undan eru þvi meiriháttar um-
skipti i frönskum stjórnmálum.
Forseti franska iýöveldisins
hefur samkvæmt stjórnarskrá og
stjórnkerfi Frakka meiri völd en
nokkur sambærilegur þjóöarleiö-
togi á Vesturlöndum. Veikleiki
kerfisins er hins vegar sá helztur,
aö þegar Mittenand nú tekur viö
valdataumunum, stendur hann
frammi fyrir 70 þingsæta meiri-
hluta hægri- og miöjuafla á þingi.
Þann vanda hyggst hann leysa
meö þvi aö boöa til þingkosninga
seinni hlutann i júni. óliklegt er
samt taliö fyrirfram aö þingkosn-
ingarnar færi honum hreinan
þingmeirihluta. Þetta þýöir aö
hann verður að leita stuðnings
annaö hvort hjá kommúnistum
(sem i Frakklandi lúta stjórn
steinaldarstalinista) eöa hjá
Gaullistum Chiracs, eöa beggja á
vixl. Hvorn kostinn sem hann
velur, hlýtur þaö aö leiöa til
margvislegra málamiölana frá
stefnuskrá Mitterands og jafn-
aðarmanna.
Um þaö leyti sem seinustu kjör-
stööum var lokaö I Frakklandi á
sunnudagskvöldiö viöurkenndi
Valery Giscard d’Estaing ósigur
sinn I skeyti til Mitterands. Hann
viöurkenndi aö Mitterand heföi
sigraö, en tók jafnframt fram, aö
hann' heföi varaö frönsku þjóöina
viö afleiðingum þess. Oröalag
skeytisins flokkast þvi fremur
undir hroka en heillasóskir. 1
koningarbsráttunni hamraði
d’Estaing á þvi, aö meö þvi aö
kjósa Mitterand myndu Frakkar
leiöa yfir sig annaö af tvennu:
Alræöi kommúnista eöa upplausn
sósialista.
Þessi kosningaúrslit i Frakk-
landi hafa miklu djúpstæöari
merkingu en venjuleg stjórnar-
skipti vinstri og hægri afla i
tveggja flokka kerfi eins og t.d. I
Bretlandi, eöa jafnvel V-Þýska-
landi. Stjórnmálasaga Frakka er
sérstæö og stjórnkerfi 5ta lýö-
veldisins er llka einstakt. 1 tæpan
aldarf jóröung hafa Frakkar
hallaö sér til hægri og kosiö aö
taka enga áhættu vegna meiri-
háttar breytinga á þjóöfélagi
þeirra. Nú hafa þeir tekiö stökk út
i óvissuna. Þannig hafa þeir
gjarnan fariö aö sbr. 1789, 1830,
Leiðtogi franskra jafnaðarmanna
véldisins: Francois Mitterand.
1848, 1971, 1968 Sjálfur komst
Mitterand svo aö oröi I sjónvarps-
ávarpi, sem hann flutti frönsku
þjóöinni úr ráöhússal heimabæjar
slns: „Ævinlega þegar Frakkar
hafa ákveðið að innleiða póli-
tiskar hugmyndir — hafa þær
siðar farið sigurför um heiminn”.
Framundan er mikiö óvissu-
hinn nýkjörni forseti franska lýð-
timabil I Frakklandi. Athygli
heimsins mun næstu vikur, mán-
uöi og misseri beinast mjög aö
hinum nýkjörna forseta Francois
Mitterand og stjórnarathöfnum
hans.
Sjá ritstjórnargrein bls
3.
Mitterand boðar til þingkosninga 21-28 júní
Umræður um skýrslu utanrikisráðherra:
Alþýðubandalagið berst gegn utanríkisstefnu
ríkisstjórnar sem það á sjalft setu í
— „hræðsluáróður gegn stöðinni” það er lausnarorð AB, sagði Benedikt Gröndal
Umræður um skýrslu utan-
rikisráðherra fóru fram i Sam-
einuðu þingi i gær. Utanrikisráð-
herra, Ólafur Jóhannesson gerði
grein fyrir efni skýrslunnar, en
hann lagði hana fram fyrir nokkr-
um vikum siðan. Siðan fjallaði
ráðherra um einstaka þætti
skýrslunnar með tilvisan til henn-
ar.
Benedikt Gröndal tók fyrstur til
máls Alþýðuflokksmanna. Hann
byrjaði á þvi að þakka utanrikis-
ráöherra itarlega og fróðlega
skýrslu. Benedikt sagði i upphafi,
að Alþýðuflokkurinn væri and-
vigur núverandi stefnu rikis-
stjórnarinnar i utanrikismálum,
en lýsti trausti á Ólaf Jóhannes-
son, utanrikisráðherra, vegna
þess hvernig hann hefði fram-
kvæmt stefnuna.
Benedikt fjallaði vitt og breitt
um ástand heimsmálanna. En
vék siðan sérstaklega að varnar-
málum Islands. Hann vakti at-
hygliá þeirri áróðursherferð sem
Alþýðubandalagið hefði farið i
gegn utanrikisstefnu rikis-
stjórnarinnar sem flokkurinn ætti
sjálfur sæti i. Benedikt sagði um
Alþýðubandalagið: „Þannig er
þessum flokki aldrei að treysta,
þar rikir kommúnistiskt siöleysi
og sifelld svik við sina eigin stjórn
og samstarfsmenn.”
Siðan sagði Benedikt Gröndal
orðrétt:
„Meginástæða þess, að Alþýðu-
bandalagið hefur nú skorið upp
herör i varnarmálum okkar, er að
flokkurinn á i þriðja sinn á rúm-
lega áratug sæti i rikisstjórn án
þess aö setja brottför varnarliðs-
ins á oddinn og hefur i þriðja sinn
i röð fórnað málstað herstöðva-
andstæðinga fyrir ráðherrastóla.
Þetta er þvi viðkvæmara sem ný
kynslóð hefur tekið við forustu i
flokknum og reynir með áróðri og
hávaða að halda fylgi þess fólks,
sem hefur verið að yfirgefa
Alþýðubandalagið vegna endur-
tekinna svika við þennan mál-
stað. Þetta kom ljóst fram á ráð-
stefnu um varnarmálin og
Landsfundi Alþýðubandalagsins
seint á siðastliðnu ári.
A ráðstefnunni sagði einn
áhugamaður, að hann ætti „örð-
ugra með að greiöa (Alþýðu-
bandalaginu) atkvæöi sitt vegna
lit ilþægni þess i herstööva-
málinu.” Annar áhugamaður
gagnrýndi áhrifamenn Alþýðu-
bandalagsins harðlega fyrir
„skefjalitla afsl&ttarpólitik i her-
stöðvamálinu.” Annar áhuga-
maöur gagnrýndi áhrifamenn
Alþýðubandalagsins harðlega
fyrir „skefjalitla afsláttarpólitik i
herstöðvamálinu.” Hann talaði
einnigum „verðfall málflutnings
AB i herstöðvamálinu” og taldi
það stöðugt færast neðar á mál-
efnaskrá flokksins. Sjálfur Kjart-
an ólafsson sagði, að flest benti
til, að i þessum efnum yrðu ekki
miklar breytingar á næstu árum,
þvert á móti megi búast við
mikilli rikisst jórnarþátttöku
Alþýðubandalagsins án þess að
breytingar verði á styrk kröf-
unnar um herstöðvamálið.
Þessar tilvitnanir eru teknar
bcint úr fundargeröuni ráðstefn-
unnar, en þær og annað efni uni
málið voru nieðai 13 þingskjala
tun það, sem lögð voru fyrir
Landsfund Alþýðubandalagsins i
nóvcntber.
Af þessu má glöggt sjá, hvers
vegna hin nýja forusta Alþýðu-
bandalagsins leggur mikla
áherslu á áróðursherferð um
varnarmálin. Áróður skal fólkið
fá, enda þótt málstaðurinn verði
svikinn i hvert sinn, sem ráð-
herrastólar eru i boði.
Þetta er hin raunverulega
ástæöa til þess, hvilikan úlfaþyt
Alþýðubandalagið nú gerir út af
Keflavikurfiugvelli og varnar-
stöðinni þar. Þingskjal númer 3
um þetta efni á Landsfundinum
endar á þessum örvæntingarfullu
orðum: „Nauðsyn eraðhefja eins
konar hræðsluáróður gegn stöð-
inni.”
Hin 13 þingskjöl Landsfundar-
ins um varnarmálin eru eftir
ýmsa mismunandi þekkta menn,
þeirra á meðal hæstvirtan félags-
málaráðherra og háttvirtan þing-
mann Ólaf Ragnar Grimsson.
Skjölin fjalla um ýmsar hliöar
varnarmálanna, en þeim er eitt
sameiginlegt, i þeim er undan-
tekningalaust tekin afstaða með
Sovétrikjunum og ekki sagt eitt
styggðaryrði um þau eða stefnu
þeirra. Ekki eitt orð til mótmæla
gegn innrásinni i Afghanistan.
Flotauppbygging Sovétrikjanna
er afsökum meðal annars með
þvi, að þeir þurfi að verja fiski-
skip sin. Hið „friðlýsta svæði” á
Norður Atlantshafi á að ná til
allra stöðva fyrirnorðan Skotland
— en Sovétrikin eiga að fá aö
halda vighreiðrunum á Kola-
skaga. Og þannig mætti lengi
telja. Það leynir sér ekki, að allur
undirtónn i hinni nýju áróðurs-
sókn A Iþýðubandal agsins er
stuðningur við Sovétrikin og for-
dæming á hinum frjálsu rikjum.
Ekki sé ég ástæðu til að hefja á
nýjan leik umræðu um leynisam-
komulag einhverra ráöherra i
núverandi rikisstjórn, sem veitti
Alþýöubandalaginu neitunarvald
i varnarmálum.
Þó stenst ég ekki mátið að lesa
eina málsgrein upp úr þingskjali
nr. 6 á Landsfundi Alþýðubanda-
lagsins, en höfundur þess er
Svavar Gestsson, hæstv. félags-
málaráðherra. Hann segir á
einum stað: „Fram kom i sam-
bandi við fyrirhugaöar oliufram-
kvæmdir i Helguvik, aö flokkar
rikisst jórna rinna r heföu
neitunarvald i þeim málum, sem
þeir teldu mikilvægt aö væru ekki
samþykkt. Hugsanlegt væri aö
beita þessu neitunarvaldi við
þetta mál.”
Þessi orö ráöherrans þurf a ekki
frekari skýringa viö.
Þau rifja þó upp aðra og enn
alvarlegri spurningu.
Við tslendingar höfum tak-
markað mannfjölda varnar-
liðsins og umsvif þess. Það er
eftirliststöð, sem einnig hefur all-
mikinn varnarmátt. V.
En vitað er, að á [7S
alvarlegum hættutimum eöa