Alþýðublaðið - 30.06.1981, Blaðsíða 8

alþýðu
cgHaPJi
Þriðjudagur 30. júní 1981.
„Stundarfriður”
fékk góða dóma
í Þýskalandi
Eins og alþjóð mun kunnugt,
var leikflokki frá Þjóöleikhús-
inu boöið í leikferö, meö leikritið
Stundarfrið, til Þýskalands, fyr-
ir skömmu. Hópurinn fékk skín-
andi viötökur i feröinni og mjög
góöa dóma. Hér fara á eftir
kafiar úr leikdómum, sem birt-
ust um sýningar hópsins, í þýsk-
um blööum.
Frankfurter Rundschau: Dauöi
fyrir framan bilaö sjónvarp.
.... A íslensku. Þaö fældi frá.
Margir Þjóöverjar komu ekki.
Þeir misstu af miklu. Þvi ekkert
var auöveldara en að skilja
þessa sýningu.. Samtöl Guð-
mundar Steinssonar hljóta að
vera mjög fyndin, þvi þeir
áhorfendur, sem skildu islensku
— og þeir virtust hreint ekki svo
fáir — skelltu hvaö eftir annað
uppúr. ... Þetta leikrit á jafnt
heima i boulevard-leikhúsi sem
i rikisleikhúsi. Þaö er fremur
skrifað til að notast við nú þegar
en að komast i hillur bók-
menntasögunnar. Leikhúsin
þurfa á sliku að halda.
Wiesbadener Tagesblatt:
...Ein sérstæðasta sýning á
leiklistarhátfðinni.... Sá sem lét
tungumálavandamál ekki aftra
sér — sýningin fór fram á is-
lensku — uppplifði ekki einungis
áhugavert kvöld i leikhúsi, held-
ur fékk um leið innsýn í vanda-
mál liðandi stundar á fslandi,
sem i mörgu tilliti likjast okkar
eigin...Leikstjóranum Stefáni
Baldurssyni heppnaðist aö
miðla á sannfærandi hátt yfir-
þyrmandi óðagoti þessa fólks...
Framúrskarandi var
kuldaleg sviðsmynd Þórunnar
S. Þórgrimsdóttur og sömu-
leiðis búningarnir, sem voru af-
ar viðamiklir og i takt við kröfu-
hörku nýjustu tisku. — t heild:
Ahrifamikið kvöld islenska leik-
hússins.
Neue Presse — Frankfurt:
... Ahorfandanum birtist þetta
kvöld fyrsta flokks úrdráttur úr
islensku einkalifi, sem viröist
litiö frábrugðiö þvi, sem hér
gerist.
Wiesbadener Kurier:
... En sá sem hætti sér á leik-
sýningu, sem hann skildi ekki
orð i, hefur áreiðanlega ekki séð
eftir þvi. Leikstjórn, sviðs-
mynd, tónlist og leikarar þessa
islenska gestaleiks voru sam-
einuö i kjarna, sem flutti brýnt
erindi höfundar beint i æð áhorf-
enda.... Hávær glymjandi
hljóðmynd og köld, hvitmáluð
sviðsmynd voru i orðsins fyllstu
merkingu meðleikendur i þessu
islenska nútima leikriti. tslend-
ingarnir sýndu kref jandi leikrit.
Leikurinn var framúrskar-
andi...
Lubecker Nachrichten:
Og svona nokkuð kemur frá
Islandi. Reykjavik fékk frábær-
ar viðtökur i Lubeck. ... Gesta-
leikurinn sannaði i fyrsta lagi
gæöi listrænnar vinnu Þjóðleik-
hússins og i öðru lagi glöggt inn-
sæi i fyrirbæri evrópsks sam-
tima. ... Guðmundur Steinsson
hefur eiginlega skrifað Dauða-
dans nútimans — þar sem hann
sýnir okkur að einungis dauðinn
getur bundið endi á jafn yfir-
keyrða og ofhlaöna tilveru....
Stefán Baldursson heitir leik-
stjórinn, sem meö baksviði,
ljósaáhrifum, skyggnum, kvik-
mynd og viöamikilli hljóðmynd
hefur tækni nútima leikhúss á
valdi sinu og beitir henni af
öryggi og mikilli nákvæmni. ...
Ahorfendur i þéttsetnum sal
stóra hússins voru yfir sig hrifn-
ir. Langt klapp. Bravóhróp og
miklar þakkir. Ekki sist til leik-
aranna, sem með andlits- og
likamsmáli sinu gerðu kvöldið
að listrænni upplifun, án þess þó
að maður skildi eitt orð af þvi
sem sagt var.
DAVÍÐ SCHEVING THORSTEINSSON:
LÝST EFTIR STEFNU
RÍKISSTJÓRNARINNAR
Þaö hefur eflaust ekki farið
framhjá neinum, aö Tómas
Arnason viöskiptaráöherra og
Davíö Scheving Thorsteinsson,
formaður Félags islenskra iön-
rekenda, hafa deilt aö undan-
förnu um aölögunargjald og
það, hvort EFTA og EBE
myndu leyfa slikt eöur ei. Daviö
ber fyrir því embættismann hjá
EFTA, að ekki yröi brugðist
harkalega viö því, þó lslending-
ar vcrnduðu iönaö sinn umfram
þaö, sem nú er gcrt. Tómas
Arnason segir þaö ekki rétthjá
Davíö, og Þórhallur Asgeirsson,
ráöuneytisstjóri kallar yfirlýs-
ingar Daviös „furðulega
ósvífni”.
Eftirfarandi grein er eftir
Davið Scheving Thorsteinsson,
en i'henni fjallar hann um þetta
deilumál milliFÍI og viðskipta-
ráðuneytisins.
Um hvað er deilt?
Þvi rita ég þessar linur, að ég
hef orðið var við að það virðist
vefjast fyrir mörgum um hvað
deila mín og þeirra Tómasar
Arnasonar, viðskiptaráðherra,
og Þórhallar Asgeirssonar,
ráðuneytisstjóra snýst.
Aðlögun stjórnvalda að
friverslun
Deila stjórnvalda og iðnaðar
hefur staðið i' mörg ár og deilu-
efnið er hvernig bregöast ber
við þeirri staðreynd, að islensk
stjórnvöld hafa enn ekki áttað
sig á þvi hvað gerðist árið 1970
þegar Island gerðist aðili að
EFTA. Deilan snýst þannig um
atvinnuöryggi og kjör þeirra
þúsunda manna og kvenna, sem
við iðnað starfa, svo og hvort
þær þúsundir ungmenna, sem á
vinnumarkaöinn koma á næstu
árum, fái vinnu hér á fslandi,
eða hvort þeir neyðast til að
flytja úr landi til að fá vinnu við
sitt hæfi.
Blaðamannafundur
Tómasar Árnasonar,
19. júni
Tilefni þess, að þessi deila
blossaði upp aö nýju nú, var
blaðamannafundur sá, sem
Tómas Arnason héltfyrir rúmri
viku er hann skýröi frá för sinni
til Brussel, en þá för kvaðst
hann hafa farið til að reyna að
fá samþykki Efnahagsbanda-
lags Evrópu til að leggja á að
nýju svokallað aölögunargjald,
enda þótt hann væri sjálfur and-
vigur gjaldinu, samanber um-
mæli hans í Morgunblaðinu 20.
júní s.l. Hlýt ég aö dást að þeirri
fórnfýsi ráðherrans, að leggja á
sig langa ferð til að mæla fyrir
máli, sem hann er sjálfur mót-
fallinn.
Þau ummæli min, að raun-
verulega andstöðu við aðlög-
unargjaldið sé að finna i við-
skiptaráðuneytinu i Reykjavík,
en hvorki i Brussel né Genf,
hafa svo hleypt öllu i bál og
brand.
Gengisskráningin
Til að skýra hvað býr að baki
þessari skoðun minni er nauð-
synlegt að huga að forsögu
málsins. Allir vita, að gengi is-
lensku krónunnar er skráð eftir
hag sjávarútvegsins og að iðn-
aðurinn verður að búa við þau
kjör. Vegna þess er algjör nauð-
syn á þvi' að starfsskilyrði
sjávarútvegs og iðnaðar séu
sambærileg, en svo er ekki þvi
sjávardtvegurinn býr við mun
hagstæðari rekstrarskilyröi en
iðnaðurinn.
Röng gengisskráning
Þessi mismunandi rekstrar-
skilyrði valda gengisskekkingu
gagnvart iönaði, og var reiknað
út i febrdar 1979 að sú skekkja
næmi 3,6%.
Um áramótin 1978/1979 kom
fram sU hugmynd að leggja sér-
staktgjald, á nokkurn hluta inn-
fluttra iðnaðarvara, til bráða-
birgða, til að gefa stjórnvöldum
tima til að laefæra starfsskil-
yrði iðnaðarins. Þessi hugmynd
mætti mikilli andstöðu ráðu-
neytisstjóra viðskiptaráðu-
neytisins, og lagðist hann ein-
dregið gegn þvi að slíkt yrði
reynt.
Sendinefndirnar 1979
Þrátt fyrir þessa andstöðu
ráðuneytisstjóra sins, sendi þá-
verandi viðskiptaráðherra,
Svavar Gestsson, tvær sendi-
nefndir til Evrópu til að vinna
málinu fylgi. Fór svo að EFTA
samþykkti formlega aðlögunar-
gjaldiö, en Efnahagsbandalagið
mótmælti, en lét kyrrt liggja, en
þaö er aðferð til að forðast for-
dæmi. Lög um 3% aðlögunar-
gjaldið voru samþykkt vorið
1979 og skyldu þau gilda Ut árið
1980.
Bréf F.Í.I. til rikis-
stjórnarinnar 11. febr-
úar 1980
Félag islenskra iðnrekenda
ritaði nUverandi rikisstjórn bréf
þremur dögum eftir aö hUn
hafði verið mynduð i febrUar
1980. t bréfi þessu bentum við á,
að lög um aðlögunargjald
myndu renna Ut um áramótin og
þvi væri nauðsynlegt að hef jast
þegar handa um að bæta starfs-
skiiyrði iðnaðarins, en ef það
væri ekki gert yrði að fram-
lengja lög um aðlögunargjald.
Þessaraðvaranir félagsins voru
látlaust Itrekaðar allt árið 1980
en allt kom fyrir ekki, þvl ríkis-
stjórnin gerði hvorugt, — hUn
leiörétti ekki starfsskilyrðin og
hún framlengdi ekki lögin um
aðlögunargjald.
Alþingi samþykkti hins vegar
i desember heimild til rikis-
stjórnarinnar til aö leggja á að-
lögunargjald að nýju, en áhugi
Tómasar Arnasonar á málinu
reyndist ekki meiri en svo, að
það var ekki fyrr en I jUni, tæp-
lega hálfu árið siöar, að hann
fór til Brussel til að ræða málið
viö Efnahagsbandalagið. Enda
varð árangurinn eftir því.
Ríkisstjórnin skerðir
starfsaðstöðu iðnaðar
um 6,5%
I einu vetfangi var sam-
keppnisstaða iðnaðarins þvi
Davið Scheving Thorsteinsson
skert um 3% og til að bæta gráu
ofan á svart var gengið skekkt
um 3,5% til vibótar I febrUar
siðastliðnum með þvi að rlkis-
stjórnin tók ábyrgð á tómum
verðjöfnunarsjóði hraðfrysti-
iðnaðarins.
För 17 íslendinga til
Genf og Brussel 18.-20.
mai 1981
Hvort Tómas Arnason og dag-
blaðið Tlminn kjósa að trúa orð-
um deildarstjóra iðnaðarráðu-
neytisins, blaðamanni Morgun-
blaðsins og mlnum, um það sem
kom fram á fundinum i Brussel,
er þeirra mál, en ég á enn eftir
að fá viðunandi skýringu á þvi
hvernig á því stendur, að já-
kvætt viðhorf þessa embættís-
manns gagnvart aðlögunar-
gjaldi á fundi með 17 Islending-
um hinn 19. mai breyttist
skyndilega I neikvæöa afstöðu
hinn 27. mai, en þá var ráðu-
neytisstjóri viðskiptaráðu-
neytisins kominn til Brussel.
Yfirlýsing hagsmuna-
samtaka i sjávarútvegi
27. júni
Yfirlýsing hagsmunasamtaka
i sjávarútvegi hinn 27. júni
verður ekki skilin öðruvisi en
sem þakklæti þeirra til ráðu-
neytisstjórans fyrir andstöðu
hans við aðlögunargjald. En
renna ekki viðbrögð þeirra ein-
mift stoðum 'undir þá fullyrð-
ingu mína. aö hina k
raunverulegu andstöðu fjr'
við aölögunar- t-J
A RATSJÁNNI
Það rigndi I morgun, þegar
borgarbUar skreiddust fram Ur
bælum sinum, og ætluöu til vinnu.
Mánudagur I votviðri eru enn
verri. Þó má gera ráð fyrir að
flestir fslendingar hafi náö að
komast til vinnu, þó það væri
erfitt.
En nU á að heita sumar. Að vlsu
er nætur þegar tekið að lengja og
þó tók maður varla eftir þvl, aö
næturnar voru orðnar svo bjart-
ar. En allt er á hverfanda hveli á
þessari jörðu. Og sumurá tslandi
eru svo stutt, að það eru ekki
nema menn með óvenju þroskaða
athyglisgáfu, sem taka eftir
þeim.
Þar til fyrir skömmu, tóku
Sólbað við Svartahaf...
Einkar óviðkunnanlegt er, að sjálfur
Í°ri!íl- j.^Þýðusambands íslands,
heitir Alþýðusamoauu tjHSÍ* vera j
að taka við mútum.
...ogíFrakklandi
Annar sólbaðsmaður hefur vakið furðu upp á síð-
kastið. Það er Svavar Gestsson heilbrigðisráðherra,
sem hélt sig í Frakklandi meðan hrundi heilbrigðis-
þjónusta íslenzkra sjúkrahúsa í hinni illræmdu fjár-
kúgun lækna.
ra hluta nytsamlegur, ken
Um uppruna og útþrá íslendinga
menn þessu eins og hverju ööru
hundsbiti. Þaö var ekki margt
sem menn gátu gert i þvi. Forfeð-
ur okkar settust að i þessu landi,
og fyrir þá sögulegu slysni, erum
viö nU bundin á klafan hér. Ef
þessir forfeður okkar heföu bara
getað haldið suður á bóginn!
Að visu hefur Þagall heyrt
haldið fram merkilegri kenningu
um uppruna tslendinga. Og sú
kenning gæti skýrt, hvers vegna
viö erum hér, en ekki spænskir
ríkisborgarar.
Til var þjóð manna. kölluö
Vandalir. Þeir voru frægir
óeirðaseggir og vissu enga
skemmtun betri en að ræna,
rupla, brenna og myrða. Þeir
héldu suður á bóginn og stóöu
stutt við á Spáni, en lögðu siðan
undir sig skattlandið Norður-
Afriku, sem i þá daga heyrði
undir Austur-Rómverska keis-
aradæmiö. Þeir undu vel sinum
hag, en þaö geröi JUstinianus
keisari I Miklagarði ekki. Hann
sendi herforingja aö nafni Belís-
arlus til Afríku til að leggja undir
sig skattlenduna. Belisarius hitti
Geiserich Vandalakóng við ti-
unda mllusteininn, sem var kall-
aöur Tricameron. Skömmu siðar
héldu Geiserich og hans menn
þaðan I brott, hratt, og Vandala-
rikið i Norður-Afriku var Ur sög-
unni.
En! Þarna gæti skýringuna á
uppruna Islendinga verið að
finna. Vandalir hurfu með það
sama Ur sögu þjóöanna. Það var
eins og Balisarius heföi þurrkað
alla þjóðina Ut. Það vitum við að
hanngerði ekki. Bæði hafði hann
ekki gasklefa til þess, og svo var
hann séntilmaður.
Kenning Þagals, og annarra
skynsamra manna er sem sagt
sú, aö Vandalir hafi hlaupið til ts-
lands og sest þar að. Smámuna-
samir menn munu benda á að
þetta gerðist nokkrum öldum
áður en tsland fannst! Svariö viö
þvl var einfalt. Landnáma og ts-
lendingasögur voru skrifaðar til
að villa heimildir á Islensku þjóð-
iimi. Þetta er stórkostlegt og
sögulegt þagnarsamsæri.
Að vissu leyti er samsærið
skiljanlegt! Vandalir fengu ekki
góða pressu á miðöldum. Pressan
sem þeir fengu var svo slæm, að
enn þann dag I dag, eru pörupiltar
kallaðir vandalir eða vandalar.
En þó samsærið sé svo löngu
gleymt og grafið, sem raun ber
vitni, leitar okkar vandalska
undirvitund upp á yfirborðið. Stór
hluti islensku þjóðarinnar leitar á
fornar sldöir til Spánar, á hverju
ári. Heim á fornar slóöir. Vand-
alir komu upphaflega frá svæð-
unum I kringum Svartahaf. Þar
er nd Asmundur Stefánsson for-
seti ASl, ekki vegna þess, að hann
sé sovétþræll, eins og sumir vilja
halda fram.heldur vegna þess, að
undirvitundin hefur leitt hann
þangað. Heim á fornar slóðir.
Og Svavar Gestsson, ráðherra!
Hann eri'Frakklandi, h'ka á forn-
um Vandalaslóðum. Vandalir
héldu frá Svartahafi vestureftir
Evrópu, tóku vinstribeygju fram-
hjá ölpunum, og sumir þeirra
kunnu vel viösigi Frankriki. Þeir
uröu hins vegar aö hafa stuttan
stans. Þeir gátu ekki rækt sin
störf I sima!
—Þagall