Alþýðublaðið - 02.12.1981, Blaðsíða 1

alþýðu
blaöiö

wtf.raiairsfifnnakJMr;
esember 1
Bætur almannatrygginga hækka um 42%
— vegna nýgerðra kjarasamninga og visitöluhækkunar launa
Gefnar hafa verið út reglu-
gerðir um hækkun á bótum lif-
eyrisdeildar Tryggingastofnun-
ar rikisins til samræmis við ný-
gerða kjarasamninga og vegna
visitölubóta á laun frá 1. desem-
ber. Hafa þessar bætur þá
hækkað 5 sinnpm á árinu 1981,
eða sem hér segir:
1. l.marssl. um6%, þóhækkaði
tekjutrygging og heimilisupp-
bót um 14.6%
2. 1. júni sl. um 8.1%
‘3. 1. sept. sl. um 8.9%
4. 1. nóv. sl. um 3.25%, þó hækk-
aði tekjutrygging og
heimilisuppbót um 4%.
5. 1. des nk. um 9.92%.
Aukið sjálfsforræði sveitarfélaga:
Aukið vald til sveitar-
félaga — raunhæf
uJJJva!I!haí - Þingsályktunartillaga Magnúsar H.
VnlO0ifilTIIIE Magnússonar og annarra þingmanna
w uiuui VIIII Alþýðuflokksins
„Tillaga min er liður i viðtækri
stefnumótun Alþýðuflokksins til
að stórauka sjálfsforræði sveitar-
félaga og auka valdadreifingu i
■þjóðfélaginu,” sagði Magnús H.
Magnússon þingmaður Alþýðu-
flokksins, sem er fyrsti flutnings-
maður þingsályktunartillögu
,,um aukið sjálfsforræði sveitar-
félaga”. Meðflutningsmenn til-
lögunnar eru aðrir þingmenn
Alþýðuflokksins — 9 að tölu.
1 tillögunni er rikisstjórninni
falið að undirbúa frumvörp til
breytinga á lögum um tekju-
stofna sveitarfélaga, á lögum um
tekju- og eignarskatt og á þeim
lögum, sem ákveða afskipti rikis-
valdsins af gjaldskrám sveitar-
félaga fyrir veitta þjónustu.
t tillögu Magnúsar er siðan
gerð grein fyrir helstu markmið-
um breytinganna. Eru markmið-
in i fimm liðum:
a) Að skattlagning tekna ein-
staklinga verði einvörðungu á
vegum sveitarfélaga, en tekju-
skattur einstaklinga til rikis-
sjóðs falli niður.
Innan rúmra marka, sem m.a.
tryggi tekjujöfnunarhlutverk
skattsins, ákveði sveitarstjóm-
ir álagningarhlutföllin án
afskipta ríkisvaldsins.
b) Að skattar af eignum og veltu
verði alfarið á vegum rikis-
sjóðs, en aðstöðugjald til
sveitarfélaga falli niður.
Sambandsþing SMS 1981 bendir
á að i'slensk málmiðnaðarfyrir-
tæki hafa fyrir löngu sýnt og
sannað, að þau eru fyllilega sam-
keppnisfær við erlenda keppi-
nauta um verð og gæði. Á það
bæði við um framleiðslu málm-
iðnarfyrirtækjanna sem og þá
viðhalds- og viðgerðarþjónustu er
þau veita.
A hinn bóginn er iðnfyrir-
tækjum erlendis gert kleift fyrir
atbeina þarlendra stjórnvalda að
bjóða viðskiptavinum sfnum
lánafyrirgreiðslu, sem er marg-
falt meiri og á hagstæðari kjörum
en sú,er islensk iðnfyrirtæki geta
boðið. Það er ófært með öllu, að
Sambandsþing SMS 1981 leggur
áherslu á að verðbólga er versta
mein islensks iðnaðar, þar sem
hún brennir upp eigið fé og
rekstrarfé fyrirtækjanna og
stefnir starfsemi þeirra i voða.
c) Að þvi leytisem jöfnuði þarf að
ná i skiptum skatttekna milli
ri'kis og sveitarfélaga eftir
þessa breytingu, verði það
einkum gert með þvi að draga
úr sérgreindum tilfærslum frá
riki tilsveitarfélaga og með þvi
að sveitarfélögin yfirtaki verk-
efni frá rikinu.
d) A6 Jöfnunarsjóður sveitar-
félaga þjóni fyrstog fremst þvi
hlutverki að jafna þann að-
stöðumun sveitarfélaga, sem
stafar af mismunandi tekjuöfl-
unarmöguleikum þeirra vegna
ólikra atvinnuhátta, aldurs-
skiptingar o.þ.h., og aö jafna
kostnað milli landshluta, en
fellt verði niður eða dregið
verulega úr þvf hlutverki hans
að vera viðbót við fasta tekju-
stofna sveitarfélaga.
e) Að sveitarfélögin fái óskoraö
vald til að ákveða gjaldskrár
fyrir veitta þjónustu, án af-
skipta rfkisvaldsins.
1 greinargerð með tillögunni
segirm.a.aðtillögunnisé ætlaö
að jafna aðstöðumun sveitar-
félaga viös vegar um landið og
þar með ibúa þeirra. Einnig
tengist þingsályktunartillagan
þannig frumvarpi til laga um
byggðastefnu, sem Alþýðu-
flokkurinn hefur nýlega lagt
fyrir Alþingiog stefnirað nýrri
og öflugri sókn i byggðamálum.
Segir Magnús H. Magnússon
einnig i greinargerðinni að
verkefni skuli sótt til útlanda
aðeins vegna lægri fjármagns-
kostnaðar, og er brýnt, að hið
allra fyrsta verði samkeppnis-
staðan i' þessuefni jöfnuð. t þessu
sambandi má sérstaklega benda
á Otflutningslánasjóð. Samkvæmt
lögum ber honum að veita lán
vegna útflutnings véla, tækja og
skipa, en einnig samkeppnislán,
þ.e. lán til innlendra aðila, er
kaupa þessar sömu framleiðslu-
vörur af innlendum framleið-
endum. Skorað er á stjórnvöld að
búa svo um hnútana, að útflutn-
ingslánasjóður geti veitt
islenskum iðnfyrirtækjum eigi
lakari fyrirgreiðslu heldur en
sambærilegir sjóðir i nágranna-
Augljóst er að engin leið er að
byggja upp frá grunni fram-
leiöslu- eða þjónustufyrirtæki
með viðeigandi vélakosti til sam-
keppni við erlenda aðila, sem al-
mennt greiða ekki nema um það
hornsteinn hins nýja kerfis,
sem tillagan villað stefnt verði
að, sé m .a. að sveitarfélögin fái
sjálfdæmi um álagningarhlut-
fall útsvarsins.
1 framhaldiaf þviereinnig bent
á, að nú sé f járhagslegt forræði
sveitarfélaga mjög svo skert,
vegna afskipta rikisvaldsins af
þeim gjaldskrám, sem sveitar-
félögin setja fyrir þjónustu
si'na.
Betri þekkipg á að-
stæðum og viðhorfum.
Siðari segir orðrétt i greinar-
gerðinni: Sveitarstjórnir hafa að
jafnaði betri þekkingu en rikis-
valdið á aðstæðum og viðhorfum
ibúa sveitarfélagsins og þær
þekkja betur framkvæmdaþörf-
ina. Það er fullkomlega rökrétt og
ætti að vera einn af hyrningar-
steinum sjálfstæðis
sveitarfélaga, að sveitarstjórnir
fái fullt og óskert vald til að móta
eigin stefnu i framkvæmda- og
fjármálum sinum án afskipta
rikisvaldsins.
Sveitarstjórnarmenn bera að
lögum og samkvæmt lýðræðis-
skipan fulla stjórnarfarslega
ábyrgð á ákvörðunum sinum til
jafns við þjóðkjörna fulltrúa á
þingi og i rikisstjórn.
löndunum bjóða. Jafnfrariit er þvi
beint til nefndar þeirrar, sem um
þessar mundir vinnur að endur-
skoðun útfhitningslána- og út-
flutningstryggingakerfisins, að i
þvi starfi verði ekki einvörðungu
bil einn fjórða hluta vaxta miðaö
við það sem hér gerist. Sömu-
leiðis veldur hinn hái fjármagns-
kostnaöur óeðlilega háu verði á
framleiðslu og þjónustu, sem oft á
tiðum fæst þó ekki uppi borinn i
raun vegna verðlagshafta eöa
markaðsaðstæðna.
Enn sem komið er hefur tekist
að forða stóráföllum í fyrir-
tækjum sem hafa verið búin að
byggja sig upp áður en óðaverð-
bólgan og vaxtaholskefian skall
Umráð þeirra yfir eigin gjald-
skrám eru þvi auk annars sam-
ræmi við lýðræðislegar leikregl-
ur.”
1 greinargerðinni er lika farið
nokkrum orðum um nauðsyn á
samræmingu sveitarfélaga, sem
Samband islenskra sveitarfélaga
hefur einnig haft á stefnuskrá
sinni um nokkurt skeið, en litið
hefur miðað.
Er á það bent að sameining
sveitarfélaga sé viðkvæmt og
vandasamt úrlausnarefni. Það sé
þvi æskilegast að sameining og
efling sveitarfélaga, verði sem
allra viðast með frjálsu sam-
komulagi sveitarfélaganna
sjálfra. Hins vegar sé slik sam-
eining æskileg viða um landið,
þegar sveitarfélögin fái i hendur
aukið sjálfsforræði og i auknum
mæli ákvörðunar- og fram-
kvæmdavald i ýmsum stað-
bundnum verkefnum. Þess vegna
verður að breyta stjórnunarlegri
uppbyggingu þeirra, faglegri og
fjárhagslegri getu, svo að þau
geti tekið við og valdið auknum
verkefnum og aukinni ábyrgð.
1 greinargerð meó tillögunni um
aukið sjálfsforræði sveitarfélaga
er að öðru leyti nákvæmlega frá
þvi greint hvernig megi koma
hinum nauðsynlegu og æskilegu
breytingum i framkvæmd.
gætt hagsmuna framleiðenda,
heldur einnig hagsmuna
þjónustuiðnaðarins og verktaka-
starfseminnar, enda rikir ekki
siðursamkeppniviðerlenda aðila
i þessum hluta iðnaðarins.
á. Átvinnugrein sem ekki getur
endurnýjað framleiöslutæki og
tileinkað sér tækninýjungar
nýrra fyrirtækja i málmiðnaði.
Takist ekki að snúa þessari
óheillaþróun við, mun atvinnuör-
yggi i' málmiönaði fljótlega stefnt
ialgjöra óvissu og engin von er þá
til þess að málmiðnaðurinn geti
tekið við eðlilegum hluta þeirrar
fjölgunar er mun verða á viimu-
markaönum á næstu árum.
Laun hækka um
13 — 17% en...
Búvörur
hækka um
9,71-15,7%
Búvöruverð hækkaði um
mánaðamótin samfara kaup-
hækkunum og visitöluhækk-
unum launa. Hækkanir nema
9,7% — 15,7% eftir tegundum.
Hækkun til bænda er 10,2% en
s.k. kaupgjaldsliöur hækkar um
13,49% i samræmi viö launa-
hækkanir annarra vinnandi
manna.
Mjólk hækkar um 13,7% i kr.
6,65 litrinn, rjómi um 10,7% i kr.
11.90 pelinn. Kiló af smjöri
kostar nú kr. 80 sem nemur
hækkun upp á 11,3%, 45% ostur
fer i 78,30 kr. kilóið, sem jafn-
gildir hækkun um 9,7%.
Silpukjöt hækkar um 14,7% i
kr. 49,85 kilóiö, læri hækkar i kr.
59,95 kilóið eða um 14,5% og
kótilettur hækka um 14,4% i kr.
63.90 hvert kiló.
Kartöflur hækka um 15,7%
hver 5 kg. poki.
Áfengi og
tóbak
hækkar
um 15%
Enn hefur rikissjóður hækkað
verð á einni helstu tekjulind
sinni, áfengi og tóbaki. Hækkun-
in nemur 15% og hefur þessi
varningur þvi hækkað samtals
um 41% það sem af er árinu.
Sigarettur sem áður kostuöu
kr. 17.15 fást nú fyrir kr. 19.70.
Vindlar af algengari gerðinni
voru á kr. 25.50 og fara i kr.
29.50. Reyktóbak hækkar úr kr.
14.25 pakkinn i kr. 16.40.
Hvað varðar áfaigið þá hefur
islenska brennivinið hækkað úr
kr. 167 flaskan i' kr. 192. Algeng-
ur vodki kostaði kr. 239 en kost-
arnú kr. 275. Visky vará kr. 232
flaskan og er nú kr. 267. Þeir
sem drekka koniak að staðaldri
þurfa nú að borga kr. 298 fyrir
flöskuna en sluppu meö kr. 259
fyrir hækkun. Campari hækkar
úrkr.l42ikr. 163, algengtrauð-
vin kostar nú kr. 98 en var á kr.
85 og rósavi'n hækkar úr kr. 43 i
kr. 49.
Frumvarp um
breytingar a
orlofslögum
Þingmennirnir Karvel
Pálmason, Pétur Sigurðsson,
Ánii Gunnarsson, ólafur Þ.
Þórðarson, Eggert Haukdal og
Halldór Blöndal hafa lagt fram
frumvarp til brevtinga á lögum
um orlof. Skv. frv. skal breyta
ll.grein núgildandi laga þannig
að „orlofsfé skal greitt á þann
hátt.aðtryggtséað launþegi fái
það i hendur þegar hann tekur
orlof” eins og segir i tillögunni.
1 frv. er gert ráö fyrir þvi' að
félagsmálaráðherra setji reglu-
$
—GAS
Frá Sambandsþingi málm- og skipasmiðja:
Lánafyrirgreiðsla verði bætt
— svo málmiðnaðurinn standi fyllilega jafnfætis
erlendum keppinautum
Vextir og verðbólga — versta
mein tslensks iðnaðar