Alþýðublaðið - 14.02.1984, Blaðsíða 1

alþýöu
hðið
3.4% atvinnuleysi í janúar:
Þriðjudagur 14. febrúar 1984
fíiii
31. tbl. 65. árg.
Nær 4000 á skrá
Atvinnuleysið hélt áfram að vaxa
með miklum hraða í janúarmánuði
í ár. Voru skráðir á landinu öllu
rúmir 84 þúsund atvinnuleysisdag-
ar, hlutdeild kvenna þar af var um
54%.
Þessi fjöldi skráðra atvinnu-
leysisdaga jafngildir því að 3900
Kjartan Jóhannsson um fiskverð og ráðstafanir fyrir útgerðina:_
Grundvöllur ekki tryggður
„Það er ákveðinn feluleikur sem
þarna á sér stað. Þó það eigi að
heita að fiskverð hafi verið hækkað
um 4% felst í ráðstöfunum sjávar-
útvegsráðherra um 9% hækkun til
útgerðar og um 8% til sjómanna.
En þrátt fyrir allt hefur rekstrar-
grundvöllurinn ekki verið tryggð-
ur,“ sagði Kjartan Jóhannsson í
samtali við Alþýðublaðið í gær
vegna ákvörðunar um fiskverð og
ráðstafanir vegna vanda útgerðar-
innar.
Kjartan benti á að fyrir utan 4%
Konstantín
Chernenko
valinn leiðtogi
Sovétmanna
Konstantín Chernenko, var í
gær valinn eftirmaður Yuri
Andropov leiðtoga Sovétríkj-
anna, sem lést s.l. föstudag eins og
kunnugt er. Chernenko, sem er 72
ára gamall, var náinn samstarfs-
maður Breshnév, sem hélt um
stjórnvölinn þar eystra á undan
Andropov. Það var einmitt Kon-
stantín Chernenko, sem barðist
við Andropov fyrir 15 mánuðum
um embætti aðalritara sovéska
kommúnistaflokksins, þegar
Bréshnev féll frá, en varð þá að
lúta í lægra haldi.
Talið var fyrirfram, að
Chernenko stæði ekki best að vígi
þeirra kandidata sem fyrir hendi
voru í leiðtogaslagnum. Var það
mat manna að Romanov og
Gorbachov stæðu nær krúnunni,
enda þeir báðir miklir og nánir
samstarfsmenn Andropov.
Ekki verður neinu um það
spáð, hvort tilkoma Chernenko í
leiðtogasætið í Sovétríkjunum
komi til með að breyta miklu í ut-
anríkisstefnu landsins, en einhver
ágreiningur mun hafa verið með
þeim Andropov og Chernenko
hvað varðar stefnuna í innan-
landsmálum.
fiskverðshækkun kæmi til útgerð-
arinnar 4% bætur úr Aflatrygg-
ingarsjóði og þar ofan á 2% uppbót
á allan botnfisk úr verðjöfnunar-
deildinni. Það gera 10%, en 1% fer
til sjómanna sem fá tii skiptanna
ákveðinn part af kostnaðarhlut-
deild sem áður var ekki. Sjómenn fá
síðan fyrir utan fiskverðshækk-
unina aukalega til skiptanna önnur
4%, eða alls 8%.
„Þrátt fyrir allt er rekstrargrund-
völlur útgerðarinnar ekki tryggður
og allt óljóst með sparnaðinn í sókn
sem gert er ráð fyrir að geti orðið
töluverður. Þess fyrir utan er alls
ekki gerð grein fyrir því hvernig afla
eigi fjár í þá sjóði sem annast eiga
skuldbreytingarnar, né heldur
hversu þörfin er í raun mikil. Þann-
ig að það er margt óljóst í þessu og
hæpið, eins og hreinn styrkur úr
Aflatryggingasjóði, sem hingað til
hefur venjulega verið notaður til að
tryggja
Kjartan.
afkomu manna „sagði
Kjartan Jóhannsson
manns hafi verið á skrá allan
mánuðinn, 2100 konur og 1800
karlar. Svarar þetta til þess að 3.4%
af áætluðum mannafla á vinnu-
markaðinum hafi verið á skrá að
jafnaði allan mánuðinn.
„Síðasta virkan dag janúar-
mánaðar voru á skrá 3.700 manns,
l. 900 konur og 1.800 karlar, sem
bendir til þess, að atvinnuleysi hafi
lítið dvínað þegar leið á mánuðinn.
í desembermánuði 1983 voru
skráðir tæplega 48 þúsund atvinnu-
leysisdagar á landinu, sem jafngild-
ir 2.200 manns atvinnulausum, en í
janúar í fyrra voru skráðir 51 þús-
unú atvinnuleysisdagar, sem svarar
til 2-350 manns á atvinnuleysisskrá
að meðaltali í mánuðinum.
Fjöldi skráðra atvinnuleysisdaga
var meiri í janúarmánuði sl. en
dæmi eru um frá því skráning at-
vinnuleysisdaga hófst árið 1975.
í þessu sambandi er rétt að taka
fram að skráð atvinnuleysi í janúar-
mánuði er jafnan yfir tvöfalt meira
en meðaltal ársins. Þessu veldur
m. a. að vertíð hefst alla jafna ekki
fyrr en líða tekur á mánuðinn, auk
þess sem veðrátta er jafnan erfið til
útivinnu. Við þetta bætist nú óvissa
um framvindu í sjávarútvegi, kvóta-
skipting o.fl., sem veldur því að
vertíð hefur farið venjufremur seint
af stað. Áhrif þessa koma glöggt
fram i því að mikill meirihluti af
skráðu atvinnuleysi í janúar sl. féll
Framhald á bls. 3
Farmanna- og Fiskimannasambandið:_
Vandanum velt yf-
ir á sjómennina
Samdráttur í tekjum sjómanna langt umfram aðra
Björn Þórhallsson: „Ekki eftir neinu að bíða
Samið í
næstu viku?
((
„Það er ekki eftir miklu að bíða.
Ég tel að samningar ættu að geta
náðst fljótlega, eftir innan við viku
til 10 daga,“ sagði Björn Þórhalls-
son, varaforseti Alþýðusambands-
ins í samtali við Alþýðublaðið í
gær.
Björn sagði aðspurður að erfitt
væri að spá fyrir um áhrif fisk-
verðsákvörðunar og könnunar'
Kjararannsóknarnefndar á samn-
ingaviðræðurnar.
„En nú er sem sagt fiskverðið
komið og ef rétt er sem maður heyr-
ir að samkomulag sé að nást í ál-
versviðræðunum, liggur ljóst fyrir
að það þarf að komast skriður á
viðræður okkar og vinnuveitenda.
Menn verða að fara að gera upp við
sig í þeim viðræðumþ sagði Björn.
Björn Þórhallsson, varaforseti A„
Formannaráðstefna Farmanna- '
og fiskimannasambandsins var
haldin um helgina og var einkum
fjallað um kjaramál íslenskra sjó-
manna í farmennsku og fiskveið-
um. í ályktun fundarinser bent á að
stöðugt hefur fækkað í áhöfnum
skipa á liðnum árum og vinnuálag
aukist um borð. Yfirmenn skipa
leiti nú frekar að störfum í landi og
þeim fer fækkandi sem mennta sig
til sjómannastarfa. Öryggi skips og
áhafnar hefur veikst og verði að
snúa þessari þróun við, bæta kjör,
lífeyrisrétt og tryggingar sjómanna.
Ennfremur segir i samþykktinni:
„Hin nýupptekna kvótaskipting
við fiskveiðar veikir atvinnöryggi
sjómanna stórlega.
Þar sem útgerð stendur höllum
fæti vegna lítils afla, versnar af-
koman enn frekar og það sem verra
er, vonin um betra gengi er einnig
frá mönnum tekin. Þetta getur leitt
til uppgjafar og færslu kvóta milli
Þingmenn allra flokka:
Refsiákvæði í bílbeltalögin
7 þingmenn úr öllum stjórn-
málaflokkum á Alþingi hafa flutt í
efri deild frumvarp til laga, sem fel-
ur í sér þá breytingu að inn í lög þau
um notkun bílbelta, sem samþykkt
voru fyrir um 3 árum, komi refsi-
ákvæði. „Enda munu vandfundin
lög þar sem dómsvaldinu er ekki
ætlað að beita viðurlögum ef út af
er brugðiðþ segir í greinargerð með
frumvarpinu.
Fyrsti flutningsmaður frum-
varpsins er Karl Steinar Guðnason,
en auk hans eru flutningsmenn Eið-
ur Guðnason, Salome Þorkelsdótt-
ir, Tómas Árnason, Skúli
Alexandersson, Sigríður Dúna
Kristmundsdóttir og Stefán Bene-
diktsson.
Sem kunnugt er voru lögin um
notkun bílbelta samþykkt í maí
1981, ökumönnum og farþegum í
farsæti var gert að skyldu að nota
öryggisbelti. í þeim lögum eru eng-
in refsiákvæði.
í greinargerð með frumvarpinu
kemur fram að 1972—1983 hafi 165
manns beðið bana í umferðinni, en
samkvæmt sérstakri skýrslu Um-
ferðarráðs er gert ráð fyrir því að
notkun öryggisbelta hefði getað
forðað 104 þessara manna frá
dauða. Er talið fullreynt að ekki
verði unnt með áróðri og fræðslu-
starfsemi einni að auka beltanotk-
un meira en orðið er, en samkvæmt
síðustu talningu var notkun uin
27% hjá ökumönnum og 28%
meðal farþega í framsætum.
„Allt kemur þetta heim og saman
við þá skoðun fjölmargra aðila hér
á landi, þ.á m. Umferðarráðs, að
lögum um skyldunotkun verði að
fylgja refsiákvæði, eins og umferð-
arlaganefnd lagði til árið 1981. enda
munu vandfundin lög þar sem
dómsvaldinu er ekki ætlað að beita
viðurlögum ef út af er brugðið. Á
sama hátt má ætla að undansláttur
í framkvæmd einnar lagagreinar
leiði til minni virðingar manna fyrir
öðrum lögumþ segir í greinargerð-
inni.
landshluta fyrir tilstilli útgerðar-
manna einna, án íhlutunarréttar
skipshafna sern þó hafa öðlast
kvótann ekki síður en útgerðin.
Hlutaskiptum milli útgerðar-
manna og sjómanna hefur verið
raskað og nú stefnir í að yfir 40% af
fiskverði verði ráðstafað utan hluta-
skipa til útgerðar til að greiða ranga
fjárfestingu stjórnvalda og útgerð-
armanna á undanförnum árum.
Þeim vanda er nú velt yfir á íslenska
sjómenn, sem fá aðeins 4% fisk-
verðshækkun, þegar hækkun til út-
gerðar er talsvert meiri.
Stórfelldar upphæðir er fyrir-
hugað að flytja úr Aflatrygginga-
sjóði til útgerðar þó svo að lögin um
sjóðinn heimili ekki slíkt. Þetta
gerist þegar þorskafli minnkar með
ákvörðun stjórnvaida um 30% milli
ára.
Samdráttur í tekjum sjómanna
verður langt umfram það sem er hjá
öðrum stéttum. Þó bjóða fiskkaup-
endur útgerðarmönnum yfirborg-
anir sem ekki koma til skipta og sjá
þeim fyrir veiðarfærum. Þrátt fyrir
þetta sjá fulltrúar fiskvinnslunnar
við fiskverðsákvörðun ástæðu til að
auka á auma afkomu sjómanna
þetta ár eins og oft áður.
Réttindamál sjómanna í lífeyris-
greiðslum eftir langa starfsævi eru
aðeins fjórðungur af því sem al-
mennt er hjá öðrum stéttum, þar
sem aðeins eru greidd iðgjöld af
hluta launa þeirra til lifeyrissjóð-
anna.
Dánarbætur er nú nema 275 þús-
und krónum og örorkubætur sem
nú eru 826 þúsund krónur þurfa að
hækka stórkostlega frá því sem nú
er og fylgja framvegis hækkun á
framfærsluvísitölu. Bætur fyrir
eignir sjómanna er tapast við sjó-
skaða hafa hvergi nærri fylgt þeim
raunverðmætum sem þeir hafa með
sér um borð.
Sjúkratryggingar þarf að endur-
skoða og auka rétt sjómanna i
Framhald á bls. 3