Alþýðublaðið - 19.02.1987, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 19. febrúar 1987
„Framundan er tvísýn, spenn-
andi og örlagarík kosningabarátta.
Á undanförnum tveimur árum hef-
ur Alþýðuflokkurinn gengið í end-
urnýjun lífdaganna. Honum hefur
verið spáð mikilli fylgisaukningu í
skoðanakönnunum — þótt vissu-
lega hafi verið sveiflur í niðurstöð-
um skoðanakannana. í upphafi
kosningabaráttunnar er Ijóst að
vonir manna um breytingar á ís-
lensku þjóðfélagi og stjórnarfari
eru því tengdar að kjörfylgi Al-
þýðuflokksins dugi til að hnekkja
núverandi stjórnarsamstarfi. Aðrir
verða ekki til þess“, sagði Jón Bald-
vin Hannibalsson, formaður Al-
þýðuflokksins, um þá baráttu sem
framundan er á sviði stjórnmál-
anna fyrir alþingiskosningarnar.
Undirbúningur
kosningabaráttunnar
„Andstæðingar Alþýðuflokksins
hafa að undanförnu huggað sig við
að skoðanakannanir í byrjun febrú-
ar gefi til kynna að fylgisaukning
Alþýðuflokksins fari dvínandi. Það
hefur farið framhjá mörgum að
stærsti kjósendahópurinn er þrátt
fyrir allt sá sem enn hefur ekki gert
upp hug sinn eða neitar að svara í
skoðanakönnunum. Það sem er at-
hyglisvert í þessu sambandi er fyrst
og fremst það, að þegar gengið er
að hinum óráðnu (samanber sein-
ustu könnun HP), þá segjast helm-
ingi fleiri hafa í hyggju að kjósa Al-
þýðuflokkinn en Sjálfstæðisflokk-
inn. Gengi Alþýðuflokksins í kosn-
ingum mun þess vegna fyrst og
fremst ráðast af því hvort honum
tekst í þessari kosningabaráttu að
koma málefnum sínum til skila til
kjósenda almennt og hinna
óákveðnu sérstaklega — þrátt fyrir
yfirburði andstæðinga okkar í fjöl-
miðlum og fjármagnií1
— En hvað erframundan í kosn-
ingabaráttunni og hvernig hefur
verið staðið að öllu skipulagi?
„Af hálfu forystumanna Alþýðu-
flokksins var jólaleyfið vel nýtt til
þess að skipuleggja undirbúning
kosningabaráttunnar. Málefna-
hópar tóku til starfa. Niðurstöður
þess starfs verða kynntar núna um
helgina á Frambjóðendastefnu,
sem haldin verður í Borgarnesi og
byrjar n.k. föstudagskvöld og
stendur þá helgi alla.
Framboðslistar Alþýðuflokksins
í öllum kjördæmum eru nú komnir
fram. Það hefur verið meiri einhug-
ur í röðum Alþýðuflokksmanna um
val frambjóðenda en í öðrum
flokkum. Framboðslistinn í
Reykjavík hefur vakið sérstaka at-
hygli, hann er um margt nýstárlegur
og skipan efstu sæta er sigurstrang-
leg. Upp úr áramótum opnuðu Al-
þýðuflokksmenn í Reykjavík nýja
kosningabækistöð í Síðumúla 12,
þar sem áður voru ritstjórnarskrif-
stofur DV. Sjálfboðaliðar hafa ver-
ið þar að störfum og á undanförn-
um helgum hafa verið haldnir Iiðs-
fundir með áhugasömum og virk-
um stuðningsmönnum. í þessari
viku er lögð sérstök áhersla á að
kynna framboðslistann, A-listann,
Reykvíkingum. Að lokinni fram-
bjóðendaráðstefnunni má gera ráð
fyrir því að aukinn kraftur færist í
kosningabaráttuna af okkar hálfu"
Málefnalegt
frumkvœði
— í stjórnmálaumrœðunni síð-
ustu mánuði hefur athygli og áróð-
ur fyrst ogfremst beinst aðA Iþýðu-
flokknum. Alþýðuflokkurinn hef-
ur verið miðdepill umrœðunnar?
„Það er ljóst af málflutningi and-
stæðinga okkar að þeir eiga eitt
sameiginlegt áhugamál og áhyggju-
efni: Alþýðuflokkinn. Þeir gera sér
ljóst að hann er vaxtarbroddurinn í
íslenskum stjórnmálum í dag: Eina
aflið sem getur áorkað breytingum
sem máli skipta.
Af frásögnum Mbl. af fundum
Þorsteins Pálssonar er ljóst að hann
finnur hvergi Alþýðubandalagið í
kosningabaráttunni og beinir öllum
spjótum sínum að Alþýðuflokkn-
um. Það er gott. Þannig á það að
Jón Baldvin Hannibalsson
formaður Alþýöuflokksins
SPYRJUM AÐ
LEIKSLOKUM
vera. Og þannig verður það. Þesir
tveir flokkar eru helstu keppinautar
í þessum kosningum. Það eitt út af
fyrir sig er meiriháttar breyting í ís-
lenskum stjórnmálum. Þannig hef-
ur það ekki verið áratugum saman.
Þetta staðfestir hið málefnalega
frumkvæði sem Alþýðuflokkurinn
hefur náð. Andstæðingar okkar
ieggja sig alla fram um að gera þau
mál, sem Alþýðuflokkurinn hefur
sett á oddinn sem tortryggilegust,
afflytja þau og ófrægja á alla lund.
Það kemur í okkar hlut í kosninga-
baráttunni að sjá til þess að það
takist þeim ekki. Hitt er ljóst að
greiðslukerfi. Það er þess vegna
minniháttar breyting, að viðmiðun
skattgreiðslunnar verður ekki fram-
ar liðið ár heldur líðandi ár. En til-
efni uppstokkunar skattakerfisins
er auðvitað fyrst og fremst sá yfir-
gengilegi skattundandráttur sem
viðgengist hefur í skjóli úreltra og
götóttra laga sem stjórnarflokkarn-
ir hafa látið viðgangast samanber
skattsvikaskýrsluna, sem samin var
samkvæmt þingsályktunartillögu
okkar Alþýðuflokksmanna.
Það sem athyglin á að beinast að
er nauðsyn á heildarendurskoðun á
skattakerfinu og tekjuöflunarkerfi
biðtími lána; Fjöldi launþega hefur
verið synjað um lán, þar sem sýnt
þykir að þeir muni ekki rísa undir
greiðslubyrði lánanna þrátt fyrir
ríflegar tekjur. Það er harður dóm-
ur um hávaxtastefnuna sem nú er
framfylgt. Það er mikil fjárvöntun
í byggingasjóðunum til þess að
standa við lánsloforð. Aukið fjár-
magn frá lífeyrissjóðunum hefur
ekki dugað til að vega upp á móti
verðhækkun fasteigna. Ekki hefur
verið staðið við fyrirheit gagnvart
greiðsluerfiðleikahópum frá harm-
kvælatímanum. Hið félagslega
kerfi hefur verið gersamlega van-
Spjallað um stöðu
Alþýðuflokksins
við upphaf
kosningabaráttunnar
kosningabaráttan mun fyrst og
fremst snúast um þessi mál.
Eitt er öðru fremur mikilvægt:
Vilji menn skapa forsendur fyrir
annars konar ríkisstjórn efti r kosn-
ingar; Vilji menn tryggja það með
atkvæðaseðli sínum að núverandi
stjórnarflokkar, annað hvort nái
ekki aftur meirihluta eða þori ekki
að endurnýja meirihlutasamstarfið,
þá er ljóst að aðeins stórsigur Al-
þýðuflokksins í kosningum getur
dugað til þess að ná því marki.
Haldi Sjálfstæðisflokkurinn velli
og verði afhroð Framsóknar ekki
meira en svo að hún dugi Sjálfstæð-
isflokknum til stjórnarmyndunar
þá munum við sitja uppi með
óbreytt Iið, sama gamla þreytta
gengið og óbreytt kerfi, í ennþá
ósamstarfhæfari ríkisstjórn en nú
hefur setið.“
Stóru málin
— „Já, hver eru þessi mál sem
Alþýðuflokkurinn hefursett á odd-
inn og markar svo afdráttarlaust
stjórnmálaumrœðuna fyrir kosn-
ingar?
Fyrsta málið er augljóslega til-
lögur okkar Alþýðuflokksmanna
um heildarendurskoðun skatta-
kerfisins. Það er grátbroslegt að
fyrst nú þegar rikisstjórnin er kom-
in að útgönguversinu, þá ríkur
Sjálfstæðisflokkurinn upp með
andfælum og þykist allt í einu vera
orðinn frumkvöðull meiriháttar
breytinga á skattakerfinu. Áróðurs-
herferð Sjálfstæðisflokksins kring-
um staðgreiðslukerfið sýnir þetta.
Við þurfum að koma þvi til skila
betur en gert hefur verið hingað til,
að staðgreiðslukerfið er aðeins
partur — og alls ekki mikilvægasti
parturinn — af nauðsynlegri heild-
arendurskoðun skattakerfisins,
sem býður nýrrar ríkisstjórnar.
Staðgreiðslukerfið nær aðeins til
launþega. Launþegar hafa hingað
til greitt sína skatta með skilum
meira að segja í eins konar stað-
hins opinbera. Við erum að sjálf-
sögðu fylgjandi staðgreiðslunni:
Við viljum taka upp einfaldan og
auðskilinn tekjuskatt og útsvar á
heildartekjur samfara verulegri
hækkun á skattfrelsismörkum;
Samkvæmt okkar tillögum er
„skattleysi" almennra launatekna
rækilega skilgreint. í því felst veru-
ieg lækkun tekjuskatts einstaklinga
með lækkun skatthlutfalls. En að
sjálfsögðu má ekki gleyma aðalat-
riðunum: Sem er ný skilgreining á
skattskyldum tekjum fyrirtækja,
fækkun frádráttarliða, lækkun
skatthlutfalla, sanngjörn skattlagn-
ing eignartekna sem annarra tekna
umfram ákveðin mörk til jafns við
launatekjur. Tekjujöfnunaráhrif
skattakerfisins eiga að koma fram í
stórauknum barnabótum. Jafn-
framt viljum við stuðla að vel und-
irbúnum virðisaukaskatti samhliða
lækkun tekjuskatts af launamönn-
um og samræmdum Iaunaskatti
sem refsi ekki lengur vaxtargreinum
atvinnulífsins. Okkar tillögur fjalla
einnig um einföldun og samræm-
ingu á aðflutningsgjöldum. Þar
telst það til nýmæla að leggja til að
bifreiðaeign verði skattstofn sveit-
arfélaga, um leið og bifreiðaskattar
til ríkisins lækka og verkefni flytj-
ast frá sveitarfélögum til ríkisins.
Þá leggjum við á það höfuðáherslu
að auka tekjustofna sveitarfélaga
samhliða endurskipulagningu
sveitarstjórnarkerfisins og færa
aukin völd heim í héruð þar með
sjálfræði á skattlagningarvaldi
sveitarfélaga.
Næsta stórmál sem við setjum á
oddinn varðar endurskipulagningu
húsnæðislánakerfisins. Á næstu
dögum mun það smám saman
verða afhjúpað fyrir almenningi,
að þau fyrirheit sem gefin voru með
nýj^ húsnæðislánakerfinu sem sett
var á stofn samkvæmt loforðum við
launþegahreyfinguna hafa brugðist
illilega. Til marks um það er hinn
gífurlegi fjöldi umsókna og langi
rækt. Á það má lika benda, að þeg-
ar staðgreiðslukerfi skatta hjá
launafólki verður tekið upp þá
verður erfiðara fyrir ungar fjöl-
skyldur en áður að leysa húsnæðis-
vandann. Það er ekki lítið mál á
landsbyggðinni þar sem það telst til
undantekninga að byggð hafi verið
íbúð á undanförnum árum, að nú
sogast lánsfé lífeyrissjóðanna suður
til Reykjavíkur þar sem meginið af
byggingarstarfseminni fer fram.
Hér er enn einu sinni að skapast
kreppuástand í húsnæðismálum.
Tillögur okkar um að nýjar leiðir í
fjármögnun kerfisins, sér í lagi til-
lögur okkar um aukið valfrelsi
fólks í formi kaupleiguíbúða eru
lausnir sem skírskota sterklega ekki
síst til unga fólksins og við einir er-
um færir um að bera fram til sigurs
og koma í framkvæmdí*
Við munum gera fólki ljóst í
kosningabaráttunni, að núverandi
kerfi 100 lífeyrissjóða er brostið.
Það hróplega misrétti sem eldri
borgarar okkar þjóðfélags búa við
er óviðunandi. Tillögur okkar um
þjóðaratkvæði um einn lífeyrissjóð
fyrir alla landsmenn og samræmd
lífeyrisréttindi nýtur óskoraðs fylgis
hinna eldri í þjóðfélaginu.
Kreppan á landsbyggðinni er orð-
in svo djúpstæð að þar liggur við
uppreisn. Það er okkar verkefni í
kosningabaráttunni að koma til
skila nýjum hugmyndum um ann-
ars konar byggðastefnu en hér hef-
ur verið rekin á framsóknarára-
tugnum og nú er gjaldþrota ásamt
stefnunni í landbúnaðarmálum.
Okkar stefna byggir á róttækri upp-
stokkun stjórnsýslunnar með því
að færa völd heim í héruð. Með
fækkun og stækkun sveitarfélaga,
með eflingu þjónustumiðstöðva í
hverjum landshluta, með upp-
stokkun og verkskiptingu ríkis og
sveitarfélaga, með auknum tekju-
stofnum sveitarfélaga og með nýrr.i
atvinnustefnu. Þetta er reyndar lið
ur í róttækum tillögum okkar um
uppstokkun á stjórnkerfi sem er
forsenda þess að upp verði tekin ný
stefna i efnahags- og atvinnumál-
um sem geti nýtt góðærið til varan-
legra framfara í íslensku efnahags-
lífi.
Með þessum orðum hef ég aðeins
tæpt á fjórum málum sem hljóta að
vera í kastljósi kosningabaráttunn-
ar. Þar að auki munum við gera
rækilega grein fyrir hugmyndum
okkar um aukinn launajöfnuð und-
ir merkjum samræmdrar launa-
stefnu. Um nýjar áherslur í heil-
brigðismálum. Ástandið í skóla-
málum kallar að sjálfsögðu á ræki-
lega umræðu. Vonandi verður at-
gangurinn um forgangsmál undan-
farandi ára, efnahags- og atvinnu-
mál, ekki slíkur að ekki gefist ráð-
rúm til að ræða undirstöðuatriði og
nauðsyn þess að móta stefnu. Því
nú er engin stefna í skóla- og
menntamálum.
„Arangur“
stjórnarflokkanna
— Því er stundum haldið fram
að stjórnarflokkarnir vilji leggja á
borð kjósenda áframhaldandi sam-
starf þeirra í ríkisstjórn?
„Það er ljóst að Sjálfstæðis-
flokkurinn reynir að heyja þessa
kosningabaráttu undir kjörorðinu:
við náðum árangri. í því felst að
Sjálfstæðisflokkurinn ver núver-
andi stjórnarsamstarf. í því felst
einnig fyrirheit um framhald þess
nái Sjálfstæðisflokkurinn árangri.
Á þessu stigi nægir að biðja fólk að
hugleiða eftirfarandi: Þeir hæla sér
að því að hafa náð niður verðbólgu.
Staðreyndin er hins vegar sú, að
6—7 milljarða aukin verðmæta-
sköpun á liðnu ári, sem rekja má til
aukins sjávarafla, verðhækkana á
erlendum mörkuðum, verðfalls á
olíu og orkuvörum og lækkun
vaxta á erlendum peningamörkuð-
um. Þetta hefur gert stjórninni
kleift hingað til að hanga á tiltölu-
lega stöðugu gengi og halda þar
með verðbólgu í skefjum. Þó réði
það úrslitum að verkalýðshreyfing-
in gerði í tvígang hóflega kjara-
samninga að eigin frumkvæði og
með stuðningi stjórnarandstöðu-
flokka. Ríkisstjórnin ein getur því
ekki þakkað sér þennan árangur
stefnu sinnar og menn skulu hafa í
huga að margt bendir til þess nú að
þessi árangur sé að fara forgörðum.
Að öðru leyti nægir að biðja menn
að hugleiða hvað er árangur þeirra,
og þá sérstaklega Þorsteins Páls-
sonar, í ríkisfjármálum? Hvar er
árangur þeirra — og þá sérstaklega
Framsóknarmanna í húsnæðismál-
um. Hver er árangur þeirra við að
stokka upp það skattakerfi, sem
bæði forsætis- og fjármálaráðherra
hafa viðurkennt að sé í brotum og
molum?
Það þarf ekki nema að hlusta
lítillega á raddir bænda eða lesa
skrif þeirra á undanförnum misser-
um til þess að gera sér grein fyrir
hver árangurinn er í málefnum
landbúnaðarins. Spyrjum hús-
byggjendur að því hver sé árangur-
inn í vaxtamálum. Lítum nánar á
hvernig góðærið hefur verið nýtt og
þá sérstaklega út frá spurningunni:
Hafa þeir dregið úr erlendum lán-
tökum? Er byrjað að greiða niður
erlendar skuldir? Hafskips- og Út-
vegsbankamálið er kannski dæmi-
gert fyrir svokallaðan árangur þess-
ara stjórnarflokka. Niðurstaðan
varð sú sem hvorugur vildi, bráða-
birgðalausn rétt aðeins til þess að
reyna að bjarga ærunni fyrir kosn-
inar. Tilefnið sem nú gafst til þess
að endurskipuleggja bankakerfið
með framtíðarhagsmuni að leiðar-
ljósi var misnotað. Þetta eru dæmi
um mál sem þessi ríkisstjórn hefur
ekki ráðið við og bíða öll róttækra
umbóta nýrrar ríkisstjórnar: Nýrr-
ar ríkisstjórnar sem á að vera ábyrg
ríkisstjórn sem stjórnar í anda jafn-
réttis og félagshyggju. Niðurstaða
kosninganna ræðst af því hversu vel
okkur frambjóðendum tekst að
koma sjónarmiðum okkar og mál-
flutningi til skila til kjósenda!1