Alþýðublaðið - 13.07.1988, Blaðsíða 8

KOMINN TÍMITIL AÐ TENGJA?
Jón Baldvin Hanni-
balsson fjármálaráð-
herra sagði m.a. í við-
tali við Alþýðublaðið
s.l. helgi, að hann sé
sannfærður um að
ekki takist að koma
neinu lagi á íslenskt
efnahagslíf nema
þannig sé búið um
hnútana, að hags-
munaaðilar fái því
ekki komið fram í
gegnum pólitíska
klíku, að gjaldmiðill-
inn sé brenndur á báli
á fárra mánaða fresti
ef eitthvað ber út af.
„Ef við œtlum að
hafa sérstakan gjald-
miðil á Islandi, þá
verðum við að binda
gengi hans við ein-
hverja aðra trausta
gjaldmiðla. Binda
okkur við mastrið og
taka afleiðingunum af
því. Það þýðir einfald-
lega að fyrirtœki sem
geta ekki haldið sín-
um framleiðslukostn-
aði í skefjum, fara á
hausinn, “ segir Jón
Baldvin Hannibalsson
í viðtali við Alþýðu-
blaðið.
Alþýðublaðið leitaði
álits nokkurra aðila á
þessum ummœlum.
Víglundur Þorsteins-
son formaður Félags
íslenskra iðnrekenda
ÓHJÁKVÆMILEGT
AÐ GERA ÞETTA
„Ég er i sjálfu sér sam-
mála þessu,“ segir Viglundur
Þorsteinsson formaöur Fé-
lags íslenskra iðnrekenda.
Hann segir að á endanum
fari fyrirtæki á hausinn ef
þau hemji ekki framleiðsiu-
kostnað sinn. „Á endanum
þýðir það lika, að við sem
þjóö verðum að fara að
hugsa svolítið öðruvísi. Það
er ekki bara spurningin um
fyrirtækin, það er spurningin
um einstaklingana sömuleið-
is, þá hættum við að lifa í
þessari gervi prívatveröld
sem við höfum verið aö búa
okkur til.“
Víglundur segir að fyrir-
tæki i samkeppnisiðnaði og
útflutningi sem séu í þeirri
stöðu að gengi erlendra
gjaldmiðla ákvaröi að veru-
legu leyti tekjubreytingar
þeirra, geti ekki búið við
stefnu stöðugs gengis á
tekjuhliðinni, á meöan út-
gjöldin ákvarðast í þessum
íslenska gerviheimi. „Þvi er,
að okkar hyggju hjá iðnrek-
endum, óhjákvæmilegt að við
gerum þetta, að við tengjum
okkurvið eitthvert mynt-
svæði, síðan er alltaf þessi
eilífa upphafsspurning:
Hvenær eiga menn að gera
það?“
Hann segist ekki hafa neitt
algilt svar við þessari spurn-
ingu, á endanum snúist þetta
um að hrökkva eða stökkva,
en það sem ákvarði það sé
fyrst og fremst, að raungengi
íslensku krónunnar sé I ein-
hverju eölilegu jafnvægi við
umheiminn. Nefndi hann
sem dæmi, að Thatcher
forsætisráðherra Bretlands
hafi enn hikað við að gera
þetta með sterlingspundið,
hugsanlega hafi hún verið að
bíða eftir þvi að pundið
stæði lægra gagnvart
Evrópugjaldmiðlunum en það
geri í dag, til að treysta sam-
keppnisstöðu bresks iðnaðar
betur.
„En það er svo lokaatriðið í
svona ákvörðun, stóra málið
er það, að þetta verðum viö
að gera fyrr en síðar. Við
verðum líka að fara að opna
okkur í þessum peningamál-
um alfarið, hætta að hafa
landið svona lokað,“ segir
Víglundur Þorsteinsson.
Tryggvi Pálsson
bankastjóri
SAMMÁLA FASTRI
VIÐMIÐUN
„Ég er sammála þeirri
stefnu að hafa fasta viömið-
un. Við þurfum að ná sama
stöðugieika í okkar efnahags
málum eins og er orðinn í
okkar nágrannarikjum. Ein
leið til þess er að festa gengi
krónunnar við t.d. ECU, en
málið er ekki leyst með því
einu. Okkar vandi hefur falist
í því að reyna að framfylgja
fastgengisstefnu, án þess að
hafa hemil á heildareftir-
spurn. Við þurfum að halda
niðri heildareftirspurn, sem
þýðir, að bæði í ríkisfjármál-
um og peningamálum, má
ekki stuðla að meiri þenslu
en samræmist föstu gengi,“
sagði Tryggvi Pálsson banka-
stjóri Verslunarbankans.
Hann sagði að menn væru
með þessu að binda skó-
þveng sinn, en síðan yrði að
ganga I samræmi við það, og
það sé aðalvandinn. Gengis-
festa ein og sér sé ekki
lausnarorðið, erlendar lántök-
ur, ríkisfjármálin, kjarasamn-
ingar og fleiri slíkar ákvarð-
anir veröi að vera í samræmi
við þetta. „Innlent verðlag
verður að þróast í takt við
erlent verðlag til þess að
gengisfestan hafi nokkra von
um að haldast," segir Tryggvi
Pálsson.
Ásmundur Stefáns-
son forseti ASÍ
ÓSKYNSAMLEGT AÐ
BINDAST ERLENDUM
GJALDMIÐLI
„Ég tel stöðugt gengi
skipti okkur máli, en hins
vegar hef ég mikinn fyrirvara
á um að það væri skynsam-
legt að binda sig við einn
afmarkaðan gjaldmiðil, og
taka hlaup upp og niður með
honum“ sagði Ásmundur
Stefánsson forseti Alþýöu-
sambands íslands.
Hann sagðist vera eindreg-
ið þeirrar skoðunar að til
þess aö ná stöðugleika í
efnahagsmálum væri grund-
vallarþátturinn að halda
genginu föstu þannig að það
hlypi ekki til. Það væri tákn
um að íslenskt efnahagslíf
væri komið í jafnvægi ef þaö
tækist að halda genginu
föstu I langan tíma. Hann
teldi það þó miklum erfiðleik-
um bundið að fara að binda
gengi íslensku krónunnar
fast einhverjum ákveðnum
gjaldmiðli, ekki sist vegna
þess að erlendir gjaldmiðlar
hafa innbyrðis gengið svo
miklar hlaupaleiðir upp og
niður.
Kristján Ragnarsson
formaður LÍÚ
FINNST ÞAD KOMA
VERULEGA TIL ÁLITA
„Þetta eru í sjálfu sér
ágætis áform. Það er mjög
mikilvægt, þá myndu allir
horfast í augu við afleiðingar
þess að gera kjarasamninga
sem eru óraunhæfir. Það lá
fyrir i vetur að verkalýösfor-
ystan sem var að gera kröfur
um kauphækkun, var líka að
gera kröfur um gengisbreyt-
ingu, gekk jafnvel á fund
ráðamanna til þess að biðja
um hana. Eins og einn fræg-
ur verkalýðsforingi sagði:
„Það verður að fella gengið,
en ef þið ætlið að fara að
hækka verðlagið, þá er okkur
að mæta.“ Þetta er náttúr-
lega eins mikil þversögn eins
og nokkuð getur verið, auð-
vitað verður ekkert gengi fellt
án þess að það komi við ein-
hverja. Ég dreg ekki úr þvi,
að menn megi vera ábyrgari
og þurfi að vera það í samn-
ingum um kaup og kjör, sem
og um annað, fjárfestingar
og annað sem tengist þess-
um rekstri, þannig að mér
finnst það verulega koma til
álita,“ segir Kristján Rangars-
son formaður Landssam-
bands íslenskra útvegs-
manna.
Kristján sagði að fram-
leiðslukostnaður væri hvoru
tveggja vaxtakostnaður og
launakostnaður, og með
þessu fjárfestu menn ekki
nema að þvi leyti sem þeir
þyrftu að standa skil á, og
semdu ekki um kaup og kjör
sem þeir ekki gætu borgað.
„Þá leiðir það til nýs hugsun-
arháttar, og þessi hugsunar-
háttur er búinn að vera svo
lengi við lýði hér, að semja út
frá óskhyggjunni. Svo taka
menn ekki afleiðingunum
heldur biðja um breytingu á
gengi eða að sér sé komið til
hjálpar með öðrum hætti.
Þannig að allt sem knýr á um
frekari ábyrgð þeirra sem í
atvinnurekstri standa er af
hinu góða,“ segir Kristján
Ragnarsson.