Alþýðublaðið - 10.05.1989, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 10. maí 1989
3
Steingrímur Sizfússon landbúnaðarráðherra um myglaða kjötið:
Mistök gerast endrum og sinnum
„Mál þetta hefur ekki komið sérstaklega til
minna kasta og ég er þvi ekki tilbúinn til að gefa
neinar yfirlýsingar um það á þessari stundu. En
auðvitað á að vera hjá okkur virkt eftirlitskerfi
sem á að sjá til þess að skemmd matvæli komist
ekki á markað. Það kann vel að vera að því sé að
einhverju leyti ábótavant og þvi miður verða
endrum og sinnum mistök þarna eins og annars
staðar, þótt ég vilji ekkert fullyrða um þetta til-
tekna mál“ sagði Steingrímur J. Sigfússon land-
búnaðarráðherra í samtali við Alþýðubiaðið um
myglaða nautakjötið frá Vopnafirði.
„Því miður er það alltaf
við og við að koma fyrir að
gölluð eða skemmd vara
lendir í umferð. Það á vita-
skuld ekki að gerast. Ég
veit ekki hvað gerst hefur í
þessu tilviki. Fyrst og
fremst treystir maður á
það, að þeir sem með-
höndla þessa vöru og taka
hana til sölu sjái til þess að
þeir hafi aðeins fyrsta
flokks vöru á milli hand-
anna.
- Er ástœða til að ætla að
það sé verulegur misbrest-
ur á að slátrun og flutning-
ar séu lögum samkvæmt
og jafnvel að kjöt af
heimaslátruðu fari í um-
ferð?
„Ég hef enga trú á því að
svo sé og held að þessi mál
séu yfirhöfuðið í góðu lagi
og meðferðin farið stórlega
batnandi hin síðari ár.“
- Það hefur oft komið
fyrir við sýnatöku að kjöt-
vörur, einkum hakk og
fars, mœlist ósöluhœf með
of háan gerlafjölda. Er
mögu/egt að slíku kjöti sé
sleppt á markað með ein-
hver landsbyggðasjónar-
mið í huga?
„Það finnst mér fárán-
legt og engin ástæða til að
haida að hluti landsmanna
vilji láta annan hluta lands-
manna borða vonda vöru.
Það er líka vert að íhuga
hvað stendur á bak við það
þegar vara er dæmd ósölu-
hæf, við erum að tala um
mjög strangar mælingar,
sem þýðir ekki hið sama og
að varan sé óneysluhæf eða
hættuleg. Menn gera
gjarnan engan greinarmun
á þessu tvennu. Ég ítreka
Steingrimur J. Sigfússon
að þetta hefur farið batn-
andi þótt lengi megi gera
betur.“
- Ríkisendurskoðun hef-
ur sent frá sér skýrslu um
framkvæmd búvörulaga.
Þar er talað um að for-
sendur búvörusamningsins
séu brostnar, 600 milljón
króna aukakostnað vegna
útflutningsbóta, umfram-
framleiðslu 1992 upp á 400
verðlagsbú og fleira. Horf-
ið þið fram áað skera land-
búnaðinn niður sem þessu
nemur?
„Þarna er aðeins um
ákveðna meðferð á tölum
að ræða, þar sem meðal
annars er gengið út frá
heildarfullvirðisrétti, sem
alls ekki er allur virkur í
framleiðslu. Við þurfum
síðan ekki að gefa okkur
að hin óhagstæða þróun á
innanlandsmarkaði haldi
áfram. Miðað við þetta
stöndum við ekki frammi
fyrir öllum þessum niður-
skurði á framleiðslu eða
bændum. Ég vil trúa því að
það verði ekki, með því að
við grípum strax til að-
gerða með úrslitaátaki á
innanlandsmarkaði og
undirbúningi undir breyt-
ingar þær sem verða í kjöl-
far þessara breytinga,
þannig að menn detti ekki
fram af einhverjum stalli
1992. Menn eiga ekki að
binda fyrir augun og fljóta
sofandi að feigðarósi, held-
ur að gripa strax til að-
gerða. Við núverandi að-
stæður blasir annars ekk-
ert við nema stórkostleg
byggðaröskun."
Nei takk við bandarik|um Evrópu
segir Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra í viðtali við pólska blaðið Zycie Warsawy.
Nýlega birtist viötal við Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra í pólska dag-
blaðinu Zycie Warszawy. í viðtalinu kemur m.a.
fram sú afstaða utanríkisráðherra, að mikilvægt
sé að ryðja um múrum í Evrópu; hagrænum, tolla-
legum og pólitískum. Á hinn bóginn segir utan-
rikisráðherra nei takk við „Bandaríkjum
Evrópu“ þar sem hvert eitt land eigi að vera sem
annað. Margbreytileikinn skiptir miklu.
Alþýðublaðið birtir viðtalið hér í heild sinni.
— Fyrir tveim árum tók
Reykjavík allan heiminn
með áhlaupi, þegar þar var
fundur æðstu manna Sov-
étríkjanna og Bandaríkj-
anna. En um Island heyrist
annars yfirleitt lítið. hvern-
ig land er ísland?
— ísland er eyja. Það
tekur yfir landsvæði sem er
jafnt þriðja hluta Póllands.
Þar býr fjórðungur millj-
ónar manna. Á landakorti
má sjá, að við erum utan
við höf-uðstrauma megin-
lands Evrópu. Því nálgast
margir íslendingar stöðu
okkar í heiminum einmitt
út frá hugtökum einangr-
unar.
Ef við horfum yfir svið-
ið úr geimhnetti, er auðvelt
að koma auga á, að við er-
um miðleiðis allra ferða
milli Evrópu og Ameríku.
Frá þeim bæjarhóli séð er
einangrun okkar engin
vörn. Pólverjar þekkja bet-
ur en nokkrir aðrir mikil-
vægi nánustu nágranna.
Stundum vill svo til, að vel
fer á, en á tíðum eru þeir of
nánir. Landaskipan er
okkur svo vilhöll, að hafið
skilur okkur jafnvel frá
hinum skandinavísku vin-
um okkar.
Þér spyrjið um landið.
ísland er í Atlantshafs-
bandalaginu, en hefur eng-
an her. Við byrgjum ekki
heiminn úti. Þó má nefna
að lengi vel tókum við okk-
ur frí frá sjónvarpi allan
ágústmánuð. Því miður
höfum við ekki haldið
þeirri skemmtilegu sér-
visku til streitu.
Fyrrum vorum við ein-
angraðir frá öðrum. En nú
erum við í miðjum
straumnum sem liggur yfir
Atlantshafið. Sífellt fleiri
ferðamenn hópast til okk-
ar. Það sem togar þá til ís-
lands er jarðfræði lands-
ins, sem er einstök. Heitt
vatn streymir þar úr iðrum
jarðar og þar eru goshverir.
Þar má sjá fegurð víðátt-
unnar, sem laus er við alla
mengun.
Meiri hluti íslendinga er
ánægður með uppruna
sinn. Þriðji hluti stúdenta
nema erlendist og allir
snúa aftur heim. Sem
dæmi má nefna að bróðir
minn stundaði nám í
Moskvu, Varsjá og
Kraków. Hann er nú pró-
fessor í heimspeki við Há-
skólann í Reykjavík. ísland
er mjög sérkennileg félags-
lega-pólitísk tilrauna-
vinnustofa. Þetta er lítið
samfélag, lokað, einsleitt,
kraftmikið og vonglatt.
— Hvað er það á ís-
landi, sem yður fellur bezt
í geð?
Ég rek ættir til afskekkts
norð-vestur hluta eyjarinn-
ar. Þar fæddist ég í litlu 2,5
þúsund manna þorpi. Á
sumrum vann ég á fiskibát-
um, til að vinna mér inn
fyrir námskostnaði. Ég
elska land mitt eins og sér-
hver íslendingur.
Hvað sérkennir okkur?
Við erum allfjarlægir
Skandinövum. Við höfum
blandað blóði við Kelta.
Umfram Skandinava ein-
kennir okkur rómantík og
hugmyndaþróttur. í því
efni stöndum við nær Pól-
verjum og Slövum yfirleitt.
En hvað er það, sem
okkur er kært? Hestar.
Þetta eðalborna sam-
göngutæki! Hverjum
þeim, sem ber frelsi fyrir
brjósti, þykir vænt um
hesta. Sá sem á sinn hest er
kóngur, og hann ríkir yfir
víðáttunni, ósnertri nátt-
úru, hreinu lofti og vatni.
Hestarnir okkar eru tákn
fyrir það hversu við berum
fyrir brjósti hvaðeina það
j serp er fjarri asa og þys
' borgarlífsins í Evrópu.
e * •
i «><.
wyspa
2 ionem Baldvinem Hanni!)?lssonem
ministrem spraw zagranicznych
í handlu zagraniczncp Isiandii
— Keykjavtk ziohlf jirzcií
dwotua Jaty iurorc vv swieci*
j»ko mirjsco iaclzí<*cko«anie.rV'*
nski s»öik«»'«*< szvxy -
riv, ZvayMc jpilnak o Islkiidii
slynr.y slnji ntcvvletc. JaM to kmj?
— Ivlandia to w.vsua.: o po*
wicrzcrhöí vúwnoy Hhicj
cífíjj terytonnm Polski.
k»ua orz.ez c\vioro mUíóna lx>-
dzk líiapio wuiuf, v.e ariai-
tlujcinv mn.a lííóivnyia nuu
ícm v. vdaiv.vn ku?r; vúunláiíiÉÍ
Kmopy. toUít svícíí; Jsbt tíkv-iy-
ków podctxodzl <k> nákzotto
mícjsra v? swiodo wtasoíp vv
kat<?fíor>acb ízol/*c >. 1
Jcilí jcntrifek’^ spoirzcíí' ? Kalo-
lity. IntVvi /au)vé>2vó >.«j iosUt.*
mv w suiuyiri <■< Mírur.: r kíí »
Ktatków Kuropa í Anit-
ryka. W tvm mmh-íc rtas/oí 'váó-
lacja nlc stanowi vi/ dia nas
ociivony. Pojaev svicdzri riuici
uiz ktok«)l\vick trmy. rn
czs yósíadani ? sit*
Jón Baldvin Hannibalsson i viðtalinu við pólska dagblaðið Zycie Warszawy: „Það fellur
stundum i hlut hinna minni rikja að láta rödd friðar, skynsemi og almannagilda heyrast og
þrýsta hinum stærri til að hlusta."
— En Island lætur æ
meira til sín taka á atþjóða-
vetlvangi. Hvað kemur til
þess?
— Við skulum ekki gera
of mikið úr því. Við látum
ekki svo ýkja mikið meir
að okkur kveða en fyrr. En
við höfum gert okkur grein
fyrir okkar stöðu í heimin-
um og við höfum skilið
hvað ræður því að við get-
um lifað af sem þjóð. Við
eigum fátt hráefna. Við er-
um ekki iðnaðarþjóð. Við
erum fiskimenn og lifum
af sjávarfangi. Umhverfis
eyna sigla kafbátar stór-
veldanna, kjarnorkuknúð-
ir og búnir kjarnorkuvopn-
um. Eitt smáslys getur á
skammri stundu lagt í eyði
náttúrulegt umhverfi
Norður-Atlantshafs. í
þeim skilningi er ekkert
land eyland. Við erurn það
ekki heldur. Við erum háð-
ir öðrum og verðum að
taka þátt í alþjóðasam-
skiptum.
Meginhluti útflutnings
okkar er matvæli. Við
flytjum út til Bandaríkj-
anna, Japans, Efnahags-
bandalagslanda og EFTA-
landa, svo og til Austur-
Evrópu. Við verðum að
hafa góð samskipti við við-
skiptavini okkar. Við verð-
um einnig að hafa frum-
kvæði. Ég nefni þorska-
stríð þau, sem við háðum.
Við unnum þau án þess að
beita vopnum, en með
ígrundaðri pólitík.
60% útflutnings okkar
fara til landa Evrópu-
bandalagsins. Við mælum
fyrir samningum um
frjálsa verzlun. En við vilj-
um ekki ganga inn í hinn
sameiginlega markað. Ég
álít, að þörf sé á að skipu-
leggja marghliða samskipti
og að Austur-Evrópa eigi
að eiga þar hlut að máli.
Við trúum því, að frjáls
verzlun eigi rétt á sér. Við
erum andvígir því að
stofna lokuð bandalög.
Við lögðum Evrópu að
baki fyrir þúsund árum,
því að okkur leið ekki vel
þar.
— Þegar víkingar sett-
ust að á íslandi fyrir þús-
und árum, var öðruvísi
umhorfs á meginlandinu.
Hver er staður íslands í
Evrópu nútímans, í þessu
„sameiginlega húsi", sem
nú er rætt um, bæði í austri
og vestri?
— Reynum að greina
það sem er mikilvægt frá
þvi sem hefur ekki mikla
þýðingu. Mikilvægt er að
ryðja um múrum, hagræn-
um, tollalegum og pólitísk-
um. Löngu kominn tími til.
Deila um hið bezta hag-
kerfi er ekki á dagskrá.
Sem sósíaldemókrat álít
ég, að bezta kerfið sé
einkaeignarréttur, sam-
keppni, skilvirkni. En þessi
deila hefur ekki mikið upp
á sig, og hún er ekki hug-
myndafræðileg. Það hefur
hagnýta þýðingu að nema
brott hindranir, jafna að-
stæður.
Sé vikið að Bandaríkj-
um Evrópu, þar sem hvert
eitt land á að vera sem ann-
að, þá segi ég nei takk. Mér
líkar vel við Evrópu vegna
margbreytni hennar. Það
þarf ekki annað en að fara
yfir landamærin frá Frakk-
landi yfir til Ítalíu og það
sem blasir við er öðruvísi.
Og munurinn er mikill þeg-
ar komið er til Póllands. eg
mæli með einingu marg-
breytileikans.
— Hversu má ísland
sín, svona lítið land, á al-
þjóðavetlvangi?
— Við vanmetum ekki
þýðingu okkar og höfum
heldur enga stórveldis-
drauma. Það þarf ekki að
kafa djúpt í söguna til að
sjá, að stórveldin hafa um-
fang og hnyklaða vöðva, en
ekki er allt af viti sem þau
rata í. Lítil og miðlungsríki
hafa margt að segja og
margt að gera í heiminum.
Það fellur stundum í hlut
hinna minni ríkja að láta
rödd friðar, skynsemi og
almannagilda heyrast og
þrýsta hinum stærri tii að
hiusta.
— Hvernig metið þér
samskipti Islands við Pól-
land og hina opinberu
heimsókn yðar í landi
voru?
Pótland og Pólverjar eru
okkur einkar kær. Það
skýrist af því, að sjálfstæð-
ishreyfing 19. aldar hins
þáverandi „danska“ ís-
lands hafði mikinn áhuga á
málefnum Póllands. í hinu
fyrsta íslenzka tímariti um
1830 var höfuðgrein til-
einkuð sjálfstæðisbaráttu
Póllands. Og alla tíð síðan
hefur mikið verið ritað um
Pólland í iandi mínu. Birt-
ar hafa verið þýðingar
pólskra fagurbókmennta.
Það er því löng hefð fyrir
því að við lítum með vel-
vild í garð lands yðar.
Meðan á dvöl minni í
Póllandi stóð ræddi ég nt.a.
við Jaruzelski hershöfð-
ingja, Rakowski forsætis-
ráðherra, Olechowski ut-
antíkisráðherra, Jastrzeb-
ski utanríkis-verzlunarráð-
herra. Viðræður okkar
voru opnar og hreinskiln-
ar.
Áður en ég kom, kynnti
ég mér helztu fram-
kvæmdamál hinnar nýju
stjórnar í Póllandi. Sem
sósíaldemókrat segi ég þau
standa mér nærri. Minni
ríkisafskipti, fullt svigrúm
fyrir einkaframtak í at-
vinnulífinu, skiptanleg
mynt, opin verzlunartengsl
við útlönd. Ég álít að það
sé rétta leiðin.
Við óskum Póilandi
góðs árangurs. Ég set
spurningarmerki við það
eitt, hvort þessar nýju hug-
myndir komast í fram-
kvæmd, hvort pólskt þjóð-
félag treystir þeim, hvort
menn grípa á lofti hina
nýju möguleika. Þar eru
vatnaskil. Pólland á nú
tækifæri.
Ég skil, að Pólverjar eiga
að baki dramatíska fortíð,
mörg óuppfyllt loforð og
vonbrigði. Nú er um það
að tefla að byggja upp
traust. Ég óska Póllandi
velfarnaðar.
Af okkar hálfu munum
við styðja Pólland við
bandamenn okkar á Norð-
urlöndum og í NATO á
sviði lána, fjárfestinga
o.s.frv.
Michal Ksiezarczyk