Alþýðublaðið - 01.07.1993, Blaðsíða 1

FLmiimmiin
Fimmtudagur 1. júlí 1993
96. TÖLUBLAÐ - 74. ÁRGANGUR
Kvikmynd um lífog starf Jóns forseta gerð í sumar í tilefni
hálfrar aldar afmœlis lýðveldisins á nœsta ári
HANDRITIÐ ER UM
MARGT SKELFILEGT
- segir Hrafn Gunnlaugsson og segir Sjónvarpið bíða átekta og skoða
myndina fullbúna - hann segir vangaveltur um Baldur Hermannsson
og Hannes Hólmstein sem handritsráðgjafa bull
Kvikmynd sem Saga film hf.
er að hefja tökur á, heimildar-
kvikmynd um líf og störf Jóns
Sigurðssonar forseta, er í bið-
stöðu hjá Sjónvarpinu. Hrafn
Gunnlaugsson hefur verið
sagður nefna þá Hannes Hólm-
stein Gissurarson og Baldur
Hermannsson til að lífga upp á
handritið, sem nú liggur fyrir af
hálfu Þórunnar Valdimarsdótt-
ur, rithöfundar og sagnfræð-
ings. Hrafn Gunnlaugsson,
framkvæmdastjóri Sjónvarps
sagðist í gærkvöldi lítið hafa
komið að máli þessu, en segir
þó að handritið sé ekki full-
nægjandi, og sum samtölin
skelfileg. Það væri hreint bull
að hann hefði rætt um þá Bald-
ur og Hannes í þessu sambandi.
Baldur hefði hinsvegar skoðað
handritið en engan dóm upp
kveðið um það.
Guðmundur Magnússon, þjóð-
minjavörður, vann upphaflega sem
ráðgjafi að gerð handritsins, en lét
frá sér verkið, þegar hann tók við
núverandi starfi sínu.
Meðan Pétur Guðfinnsson og
Sveinn Einarsson héldu um stjóm-
artauma hjá Sjónvarpinu var vel
tekið í kaup á heimildarmyndinni
um Jón forseta, og henni áætlað
Hrafn Gunnlaugsson, framkvæmda-
stjóri Sjónvarpsins, - handritið á
langt í land.
rými í dagskrá dagana í kringum
I7. júní 1994, þegar Islendingar
minnast 50 ára afmælis lýðveldis-
ins. Myndin hefur hlotið nokkra
rausnarlega styrki, þar á meðal úr
Menningarsjóði útvarpsstöðva. Að
öðru leyti stendur Saga film undir
kostnaði.
Guðmundur Magnússon sagði í
samtali við Alþýðublaðið að hér
væri um að ræða mjög skemmtilegt
og vel unnið handrit af hálfu Þór-
unnar Valdimarsdóttur og þar kæmi
margt nýstárlegt fram um þjóðhetju
Islendinga. Hrafn Gunnlaugsson
var ekki jafn ánægður eins og fyrr
greinir, hann segir að dramatískara
handrit þurfi, handritið eigi í raun
langt í land til að verða gott.
Eftir að Hrafn Gunnlaugsson tók
við starfi framkvæmdastjóra Sjón-
varpsins tók málið nýja stefnu að
því er virðist. Hrafn sýndi í orði efa-
semdir um handritið og það hefur
Sveinbjöm Baldvinsson, dagskrár-
stjóri ekki síður gert.
„Eg mun auðvitað af borgara-
legri skyldu lesa handritið, ef eftir
því verður leitað", sagði Hannes
Hólmsteinn í gær og tók það fram
að í sjálfu sér væri hann ekki sér-
fróður um Jón Sigurðsson.
Jón Þór Hannesson hjá Saga film
sagði að myndin um Jón Sigurðs-
son yrði kvikmynduð hér á landi og
í Kaupmannahöfn í sumar. Hann
viðurkenndi að nokkur breyting
hefði orðið á afstöðu Sjónvarpsins
til myndarinnar, eítir að Hrafn
Gunnlaugsson, vinur hans og sam-
starfsmaður hjá Sjónvarpinu til
margra ára, tók við framkvæmda-
stjórastarfi þar. Hinsvegar lægi fyr-
ir að Sjónvarpið vildi fá að skoða
myndina fullkláraða og taka þá af-
stöðu til sýningar eða ekki sýning-
ar.
Sagði Jón Þór að hann væri ótta-
laus um að myndin mundi líka vel
hjá Hrafni og hans mönnum, þegar
þar að kemur. Jón Þór sagði að
myndin yrði í tveim hlutum, líklega
50 mínútur hvor þáttur. Myndin
væri leikin mynd, en engu að síður
væri gert ráð fyrir að kostnaður yrði
ekki mikið meiri en 20 milljónir
króna.
1 x mm ll

f |||f ||y
í ilfc fS alilf f' j
mmm ' J
— i i! ð
^sSIhíSSp^ < v < ii •1 ™
Egill leikur
Jón ferseta
EGILL ÓLAFSSON mun fara
með hlutverk Jóns forseta Sig-
urðssonar í kvikmynd Saga film.
Alþýðublaðið náði tali af Agli í
gær. Hann er hér staddur í stuttu
fríi frá kvikmyndalökum í Frank-
furt í Þýskalandi, þar sem hann
fer með hlutverk í þýskri kvik-
mynd, Der Gartenkrieg, eða
Garðastríðið. Hann leikur þar
reyndar íslending sem kann svo-
lítið fyrir sér í þýsku.
„Ég hef lítið um þetta hlutverk
í myndinni um Jón Sigurðsson að
segja, hef ekki séð handritið enn-
þá. Myndatakan hefst ekki tyrr en
í ágúst. Mér skilst að myndin
verði heimildamynd og ef til vill
reynir lítið á talaðan te\ta“, sagði
Egill. Hann segist áður hafa leik-
ið forsetann, í myndum sem gerð
var um Innréttingamar fyrir Sjón-
varpið.
Þeir eru hreint ekki ólíkir, Vestfirðingurinn Jón Sigurðsson og Sunnlend-
ingurinn Egili Ólafsson.
Hverjum íslandsklukkan glymur.
Þráinn Bertelsson formaður Kithiifundasambands íslands og Vigdis forseti. Rithöfundar
gcngu á fund Finnbogadóttur í gær og „leituðu ásjár forseta íslenska Ivðvcldisins vegna
þcirrar ákvörðunar núverandi ríkisstjómar að skattlcggja bækur frá og með morgun-
deginum, 1. júlí 1993,“ einsog sagði í ávarpi ríthöfunda til forsetans. 14% virðisauka-
skattur lcggst á bækur í dag en þær hafa notið griða í tvö ár. Rithöfundamir báðu Vigdísi
fyrir gjafir til ráðherra ríkisstjómarinnar með þessum orðum: „Þeir vilja leggja skatt á
bækur. Við viljum gefa þcim hækur." Ráðherramir fá Islandsklukkuna, meistaravcrk
Halldórs Laxness, sem hefst á þcssum lleygu orðum: „Sú var tíð, scgir í bókum, að ís-
lcnska þjóðin átti aðeins cina sameign scm metin var til f jár. Það var klukka."
(A-mynd: E.Ó1.)
„ Gens una sumus ‘
Viltu sýna í Sarajevo?
íslenskum listamönnum boðið að sýna í hinni hersetnu borg
Listamenn í Sarajevo, hinni arform á sjöunda áratugnum.
umsetnu höfuðborg Bosníu-
Herzegóvinu, undirbúa nú al-
þjóðlega sýningu sem væntan-
lega verður opnuð þar í borg í
ágúst. Bréf um ntálið hefur
meðal annars borist til íslands
og eru listamenn beðnir að
senda verk á sýninguna.
Um er að ræða svokallaða
„póst-list“, verk sem hægt er að
senda með góðu móti í pósti mill-
um landa; og var vinsælt sýning-
Listamennimir í Sarajevo
biðja um verk af öllu tagi: teikn-
ingar, myndbönd, grafíkmyndir
og ljósmyndir. Öll verk sem ber-
ast verða notuð á sýningunni en
sérstaklega er tekið fram að ekki
sé unnt að skila listaverkunum
aftur. Yfirskrift sýningarinnar er
latneska máltækið Gens una
sumus, og útleggst: Við emm öll
ein fjölskylda.
Umhverfisráðherra ræðst gegn mengun hafsins
Vill banna losun
þrávirkra efna
Mjög mikilvœgt mál fyrir íslendinga. Talið snerta afkomu þorsksins
Eitt fyrsta verk Össurar
Skarphéðinssonar umhverfisráð-
herravar að láta Island greiða at-
kvæði gegn losun þrávirkra efna
í hafið á alþjóðlcgri ráðstefnu um
mengun hafanna, sem nýlega var
haldin í Berlín. Málið er sérstak-
lega mikilvægt fyrir íslcndinga
vegna þess að nýlegar rannsóknir
sýna að þrávirk efni safnast fyrir
á köldum hafsvæðum, og þau
geta haft mjög neikvæð áhrif á
klak og afkomu fiska. Bannið,
sem átti að taka til sérstakra efna
sem eru meðal annars notuð í ol-
íur og málningu, náði ekki fram
að ganga að þessu sinni vegna
andstöðu nokkurra ríkja.
Össur Skarphéðinsson umhverf-
isráðherra sagði að takmörkun á
losun þrávirkra efna væri mikil-
vægara fyrir Island en flestar aðrar
þjóðir, og því væri nauðsynlegt að
Islendingar gengju á undan með
góðu fordæmi og takmörkuðu
notkun slíkra efna, þrátt fyrir að al-
þjóðlegt samþykki hefði ekki náðst
fyrir því. Það myndi hjálpa málstað
þeirra þegar til næstu atrennu
kæmi.
„Hér var um að ræða ákveðin
klórtengd kolefni, sem em mjög
stöðug í náttúrunni, og verka því yf-
ir langan tíma. Þau safnast fyrir í
seti, og berast síðan upp fæðukeðj-
una og geta náð skaðlegu marki í til
dæmis fiskum. Það sem er sérstakt
áhyggjuefni er efnin berast til
kaldra hafsvæða, og verði ekkert
gert, þá munu þau í tímans rás safn-
ast saman hér norðurffá, í kringum
Island,“ sagði Össur.
Aðspurður um hvort þessi efni
gætu haft áhrif á afkontu fiskstofna
kvað Össur ekki hægt að útiloka
það í framtíðinni. „Eg get nefnt
það, að í Eystrasalti er þrávirkum
efnum kennt um lélega atkomu
þorsksins, og raunar laxins líka.
Við getum ekki tekið þá áhættu að
svipað gerist með okkar fiskstofna í
framtíðinni. Þessi efni geta valdið
margvíslegum skaða þó áhrif þeirra
á manninn séu ekki vel þekkt. En í
dýrum valda þau lömun, fóstur-
skemmdum, vansköpun auk ófrjó-
semi og eru jafnframt álitin krabba-
meinsvaldandi. Ef þau taka í fram-
tíðinni að mælast í fiski héðlan gæti
það haft skelfileg áhrif á markaðs-
stöðu okkar erlendis.“
Umhverfisráðherra hefur því
ákveðið að beita sér íyrir takmörk-
unum á losun þessara efna hér á
landi, en þau munu notuð í máln-
ingar, olíur og ýmis fúavamarefni.