Tíminn - 07.10.1969, Blaðsíða 1

Crumfcrfirdi
.'.itr*Jt<?frdi
Saudirhrókl
Uúsavlk
Kópasherl
Stödvarfirdi
Keflavik
Hafnarfirði
Um 120 íslendingar ætla
að setjast að í Málmey
EJ-Reykjavík, mánudag.
Um 20 trésmiðir hafa ákveðið að setjast að í Málmey í Svíþjóð með fjölskyldur sínar,
og 5—10 járnsmiðir, samtals um 120 einstaklingar, — að sögn Kristins Snælands, raf-
virkja, sem nú vinnur í Málmey. Nokkrir trésmiðir eru til viðbótar á förum til Svíþjóðar
með fjölskyldur sínar, og auk þess eru ýmsir íslendingar við vinnu þar án fjölskyldna
sinna.
5 fengu
brunasár
SB-Reykjavík, mánudag.
Sprenging varð í steypuskála
Álverksmiðjunnar í Straumsvík
á laugardaginn, er bráðiS ál
komst í snertingu við raka.
Slettist áLið á fimm af starfs-
mönnum verksmiðjunnar og
b’-enndust þeir eitthvað og voru
f'uttir i Slysavarðstofuna. Einn
þe'rra þarf að dveljast í sjúkra
húsi um sinn vegna brunasár-
anna.
Ragnar Halldórsson, forstjóri
verksmiðjunnar, sagði að ein-
hver mistök hefðu orðið þarna,
því ekki ætti að geta komið
fyrir. að bráðið álið geti lekið
ur mótunum. Þarna fóru niður
eitt til tvö kíló af álinu og lenti
það á rökum palli, sem er undir
stevpuvélinni. Við snertinguna
myndaðist gufa með ákaflega
miklum þrýstingi og sprenging
varð. Alið slettist langar leiðir
og urðu fimm starfsmenn fyrir
slettunum. Brenndust þeir allir
eitthvað, en eftir að gert hafði
verið að sárum þeirra á slysa
Framhald á bls. 15
Þeir íslendingar, sem nú ætla
að setjast að í Svfþjóð, hafa yfir
leitt unnið hjá Kockums-fyrirtæk
inu í Málmey, en sennilega munu
trésmiðirnir 20 leita vinnu annars
staðar, þar sem þeir geta fengið
hærra kaup við ýmsar nýbygging
ar. Járnsmiðirnir eru fastráðnir og
hafa því sömu laun hjá Kocums
og annars staðar í landinu, O'g
munu því sennilega halda áfram
hjá því fyrirtæki.
Kristinn Snæland hefur ritað
blaðinu. ítarlegt bréf um aðstöðu
íslendinganna i Málmey, og verð
ur bréfið birt í heild einhvern
naestu daga.
í bréfinu koma fram ýmsar upp
lýsingar utn laun og kostnað við
húsnæði og uppihald í Svíþjóð.
Fara þær upplýsingar sumar hér
á eftir, og er alls staðar um
sænskar krónur að ræða, en ein
sænsk króna er um 17 íslenzkar.
Laun verkafólks og iðnverka
fólks eru 8—10 krónur á tímann.
Iðnaðarmenn hafa 12—14 krónur
á tímann. Eru þetta meðallaun,
en í byggingarvinnu og ákvæðis
vinnu geta þau orðið meiri.
Fjölskyldubætur eru 450 krón
ur á barn á ári.
Húsaleigubætur eru einnig til,
og eru miðaðar við tekjur og
fjölskyldustærð. Nema þær t. d.
110 krónum á mánuði fyrir fjöl-
skyldu með 2 börn og 25 þúsund
krónur í árstekjur. Sama fjöl-
skylda fær engar bætur ef launin
ná þrjátíu þúsundum.
Húsaleiga er tiltölulega há á
þeim íbúðum, sem íslendingarnir
hafa fengið, enda eru þær allar
nýjar, og lýsir Kristinn þeim ítar
lega í bréfi sínu. Leigan fyrir 2ja
herbergja íbúð er 478 krónur, fyr
ir 3ja herbergja 585 krónur og
fyrir 4urra herbergja 650 krónur.
ilbúðir með svonefndum „In-
sats“, sem er nokkurs konar trygg
ingarfé sem greitt er þegar íbúð
in er tekin á leigu, eru 100—150
krónum ódýrari. Nemur trygging
arfé þetta á nýjum íbúðum ca.
5000 krónum, en þessi upphæð
er síðan endurgreidd þegar íbúð
inni er skilað, og er hún þá
venjulega nokkuð hærri, því hluti
af húsaleigunni bætist við. ,in-
sats“-inn.
Hægt er að fá eldri íbúðir með'
„insats", sem þá er hærri, en
leigan aftur á móti lægri, en fyrir
nýjar íbúðir.
Húsigögn eru mjög ódýr, og
duga 5000 krónur auðveldlega til
að fullbúa 3ja herbergja íbúð af
húsgögnum. 500 krónur eru brúttó
tekjur af 10 vikna dagvinnu. Af-
borgunarskilmálar eru hagstæðir,
og algengt að útb. sé 10—15%.
Til heimilishalds má reikna með
að fari 500—600 krónur á mán
uði hjá 4urra manna fjölskyldu.
Skattar eru teknir af launum
jafnóðum og þau eru útborguð
(staðgreiðslukerfið margumtalaðai
og eru 25—35% af launum. Venju
lega er dregið heldur meira af
launum í skatta en það sem raun
verulega á að greiða, og er mis
munurinn endurgreiddur í nóvem
bermánuði árið eftir, og, ekki ó-
algengt að hann nemi 500—1000
krónum.
„Svíþjóð er ekkert gósenland,
en breitt er. bilið milli kaupmátt ■
ar launa hér og heima á íslandi"
segir Kristinn.
mxl Jonssön, utanríkisráöherra, á ráðgjafaþíngi Evrópuráðsins:
EJ-Reykjavík, mánudag.
Emil Jónsson, utanríkisráðherra, flutti ræðu á ráðgjafaþingi Evrópuráðsins á fimmtu-
daginn var og ræddi um sjávarútvegsmál. Ræddi hann um nauðsyn þess að fiskimið á öllu
landgrunnssvæði íslands yrðu vemduð. Ekki nefndi hann þó að íslendingar teldu sig eiga
rétt til yfirráða yfir eigin landgrunni, þótt það sé hin opinbera stefna samkvæmt sam-
þykktum Alþingis.
Johnson, þingmaður frá Hull í
Bretlandi, en hann er formaður
Framhald á bls. 14
í ræðu sinni lýsti Emil þýðingu
fiskveiða fyrir íslendinga, en
ræddi síðan tvö hagsmunamál,
aukið frjálsræði í verzlun með
sjávarafurðir og verndun fiski
miðanna. Um þetta sagði hann
m. a.:
„Hrygningarsvæði og uppeldis-
svæði fisksins þarf að vernda full
komlega. Þau ná nú svo langt
frá ströndinni að 12 mílna mörk
in. sem hafa nú verið að mestu
viðurkennd í reynd síðan Genf-
arráðstefnunnar voru haldnar 1958
og 1960, ná þar ekki til. íslenzka
ríkisstjórnin hefir marglýst því
yfir. sem sinni stefnu að nún
teldi nauðsynlegt að friða allt
landgrunnið kringum landið jg
ég efast ekki um að þetta verður
talið nauðsynlegt í framtíðinni, ef
ekki á um of að ganga á fiski-
| stofnana.
Landgrunnið hefir ekki verið
nákvæmlega og endanlega ákveð
ið, en venjulega er miðað við
200 m. dýpi. En þeirri skoðun
veÁ nú óðum fylgi að lengra þurfi
að fara. Hafsbotnsnefnd Sam-
einuðu þjóðanna hefir nú þetta
mál til athugunar, að visu í öðru
samibandi, en þar virðist stefna
í sömu átt, Þó að þetta kunni ,að
virðast harðir kostir í bili fyrir
þær þjóðir sem fiska á fjarlægum
miðum eru beir þó vissulega að-
gengilegri en að uppræta stofn
inn, því að margir hafa takmark
aða trú á kvótakerfinu.
Hitt aðalatriðið sem ég minnt
ist á sem annað þýðingarmesta
atriðið fyrir fiskveiðiþjóðirnar og
þá alveg sérstaklega fyrir okkur
fslendinga, er nauðsyn þess að
stofnað verði til svæðasamtaka
um sem frjálsasta sölu fisks og
fiskafurða og þá vitaskuld fyrst
og fremst innan EFTA og EEC.
íslendingar hafa enn ekki getað
orðið aðilar að þessum samtökum
en vonast til að geta nú orðið að
ilar að EFTA um áramótin næstu,
vel að merkja ef sala fisks þar
getur orðið frjáls, að mestu leyti.
Og mér þykir vænt um að geta
sagt að það virðist nú, eftir síð
ustu viðræður Breta og Norður
landanna fyrir nokkrum dögum
vera að opnast möguleikar fyrir
frjálsum viðskiptum með freð-
fiskflök milli þessara landa. Ég
fagna því vissulega ef slíkt sam
komulag næst við Bretland og
vona að það geti orðið upphafið
að frjálsari viðskiptum með
fisk og fiskafurðir til hagsbóta
fyrir alla viðkomandi aðila.
Á eftir ræðunni tóku til máls
fimm þingmenn, m. a- James
SKÚLI GUÐMUNDSSON
ALÞINGISMAÐUR LÁTINN
FB-Reykjavík, mánudag.
1 gærmorgun lézt að heimili'
sínu Skúli Guðmundsson, alþingis-
maður og fyrrverandi ráðherra.
Skúli var fæddur 10. október árið
1900 á Svertingsstöðum í Miðfirði1
í Vestur-Húnavatnssýslu og voru
foreldrar hans Guðmundur Sigurðs
son bóndi þar og síðar kaupfélags-
stjóri á Hvamtmstanga og kona
hans Magðalena Guðrún Einars-
dóttir frá Tannstaðabakka. Skúli
lauk prófi frá Verzlunarskóla ís-
lands árið 1918. Verzlunarmaður
var hann á Hvammstanga 1915 til
1922, að undanskyldum námsvetr-
um. Við verzlun og búskap var
Skúli árin 1923 til 1926. Síðan var
hann skrifstofumaður hjá útgerðar
félaginu Akurgerði i Hafnarfirði
og hjá Sambandi íslenzkra sam-
vinnufélaga í Reykjavík. Kaupfé-
lagsstjóri varð hann á Hvamms-
tanga árið 1934 og gegndi því
starfi fram til ársins 1947. Hann
var formaður innflutnings- og
gjaldeyrisnefndar árin 1935 til ’37.(
Framhald á bls. 15