Morgunblaðið - 04.12.2002, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 284. TBL. 90. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 4. DESEMBER 2002 mbl.is
Vegir
Einars Más
Með arf kynslóðanna sem efnivið
í skáldskapinn Bækur 8
Tónlistin
í blóðinu
Sigríður Eyþórsdóttir syngur
með sveitinni Santiago Fólk 45
Fítonskraftur
í fornbíl
Corvetta, árgerð 1974, uppgerð
og eins og ný Bílar 10
FUGL þakinn olíu í höndum sjálfboðaliða á
Larino-strönd á Norður-Spáni í gær. Sífellt
meiri olíu rekur nú þar að landi en olíu-
skipið Prestige sökk 245 km úti fyrir
ströndinni 19. nóvember. Alþjóðlegu fugla-
verndarsamtökin BirdLife International
segja í fréttatilkynningu að ætla megi að
tíu til fimmtán þúsund fuglar hafi drepist
af völdum olíumengunarinnar frá skipinu.
„Spænski langvíustofninn hefur orðið
harðast úti vegna mengunarinnar frá
Prestige,“ er haft eftir Alejandro Sanchez,
framkvæmdastjóra samtaka spænskra
fuglafræðinga, í tilkynningunni. „Okkur
þykir líklegt að langvía sé nú útdauð sem
varpfugl á Spáni.“
AP
15 þúsund
hafa drepist
ÍRAKAR hafa verið samvinnuþýðir síðan
vopnaeftirlitsmenn Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) hófu störf í Írak í síðustu viku, sagði
Kofi Annan, framkvæmdastjóri SÞ, í gær.
„Samstarfið hefur gengið vel,“ sagði Ann-
an. „Þetta er þó aðeins byrjunin.“ Hann
nefndi ennfremur að hann hefði enn ekki séð
formlega skýrslu frá eftirlitsmönnunum.
Í gær könnuðu eftirlitsmennirnir í fyrsta
sinn eina af höllum Saddams Husseins
Íraksforseta og kvaðst Annan ekki síst hafa
það til marks um að Írakar væru samvinnu-
þýðir.
Segir Íraka
samvinnuþýða
Sameinuðu þjóðunum, Bagdad. AFP.
ÁÐUR ókunn jólasaga um Línu
langsokk eftir Astrid Lindgren er
komin í leitirnar, tæpu ári eftir
andlát hennar og 53 árum eftir að
hún skrifaði hana.
Lena Törnqvist, ritari Astrid
Lindgren-stofnunarinnar, fann
söguna á Konunglega bókasafninu
í Stokkhólmi þegar hún var að viða
að sér efni vegna sýningar á mynd-
skreytingum í bókum Lindgren.
Var sagan öllum gleymd en hún var
gefin út sem tveggja síðna innlegg í
tímariti fyrir börn árið 1949. Á bak-
hlið síðnanna var klippimynd af
Línu og hefur það átt sinn þátt í að
sagan gleymdist og varðveittist
ekki í tímaritinu.
Törnqvist segir að hún hafi aldr-
ei heyrt söguna nefnda og ekki
heldur ættingjar Lindgren. Hana
sé heldur ekki að finna í skrám yfir
ritverk höfundarins. „Ég rakst á
þessa litlu sögu fyrir um það bil
tveimur mánuðum og hélt henni til
haga fyrir sjálfa mig,“ hafði NTB-
fréttastofan eftir Törnqvist. Sagan
heitir „Lína heldur upp á jólin“ og
segir frá þremur börnum, Palla,
Bjössa og Ingu litlu, sem horfa
fram á heldur einmanaleg jól. Fað-
ir þeirra er á sjónum en móðir
þeirra á sjúkrahúsi. Þá kemur Lína
blaðskellandi með hestinn sinn og
apann og með fangið fullt af gjöfum
og þeirri lífsgleði, sem henni fylgir.
„Þetta er ekki það allra besta
sem Astrid Lindgren skrifaði, en
þetta er ekki slæm saga,“ segir
Törnqvist. Stefnt er að því að gefa
söguna út aftur fyrir jól á næsta
ári, og þá í stóru upplagi. En þeir
fyrstu sem fá að sjá hana núna eftir
að hún fannst eru þeir sem eru fé-
lagar í Astrid Lindgren-klúbbnum,
því sagan er birt sem jólagjöf í
tímariti klúbbsins.
Astrid Lindgren lést 28. janúar á
þessu ári, 94 ára að aldri. Hafa
bækur hennar verið þýddar á tugi
tungumála um allan heim og selst í
meira en 130 milljónum eintaka.
Fann jólasögu um Línu langsokk
Stokkhólmi. AP, AFP.
AP
TRYGGINGASTOFNUN ríkisins (TR) verður
falið að setja á fót tvo lyfjagagnagrunna fyrir 1.
janúar 2005, til sameiginlegra nota fyrir TR,
landlækni og Lyfjastofnun, samkvæmt frum-
varpi um breytingar á lyfjalögum, sem Jón
Kristjánsson heilbrigðisráðherra lagði fram á
Alþingi í gær.
Persónugreinanlegar upplýsingar
Annar lyfjagagnagrunnurinn mun innihalda
persónugreinanlegar upplýsingar en hinn óper-
sónugreinanlegar upplýsingar um afgreiðslu
lyfja til sjúklinga. TR, Lyfjastofnun og land-
lækni verður heimill aðgangur að persónu-
greinanlegum upplýsingum í lyfjagagnagrunn-
arljósi ef setja eigi upp gagnagrunn af þessu
tagi og auka eftirlitið. Hún tekur þó fram að sér
hafi ekki gefist tóm til að kynna sér frumvarpið
í heild.
„Það er mjög mikilvægt að landlæknir geti
haft eftirlit með óhóflegum og hugsanlega ólög-
legum ávísunum lækna. Ég hef hins vegar skilið
það svo að í málum þar sem slíkt hefur komið
upp, þar sem örfáir læknar virtust hafa brotið
reglurnar hvað þetta varðar, væri vandamálið
ekki það að ekki væri vitað um þessa menn,
heldur miklu fremur að einhverra hluta vegna
væri ekki gripið til aðgerða,“ segir hún.
inum í því skyni að koma í veg fyrir misnotkun
ávana- og fíknilyfja, færa sönnur á ætlaða ólög-
mæta háttsemi, að greina og skoða tilurð lyfja-
ávísana með tilliti til lyfjakostnaðar og til end-
urgreiðslu lyfjakostnaðar einstaklinga.
Er lyfsölum skylt, skv. frumvarpinu, að af-
henda TR rafrænt allar upplýsingar sem fram
koma á lyfseðlum um afgreiðslu lyfja, að upp-
fylltum lagaskilyrðum um meðferð persónu-
upplýsinga.
Persónuvernd höfð að leiðarljósi
Bryndís Hlöðversdóttir, þingflokksformaður
Samfylkingarinnar, segist leggja höfuðáherslu
á að persónuverndarsjónarmið séu höfð að leið-
Notkun lyfja í gagnagrunna

Persónugreinanlegum/4
„Á HESTINUM sat Lína. Og á
Línu var jólatré. Það stóð upp
úr hárinu á henni. Tréð var al-
þakið logandi kertum og fánum
og karamellum. Það leit út al-
veg eins og það hefði vaxið
beint út úr höfðinu á henni.
Kannski hafði það gert það,
hver veit?“
Svona lýsir Astrid Lindgren
Línu langsokk í jólaskapi í sög-
unni „Lína heldur upp á jólin“.
Sagan birtist í heild á fréttavef
sænska Aftonbladet í gær.
Lína í jólaskapi
MIKINN ilm leggur þessa dagana frá reykhúsi Há-
kons Aðalsteinssonar, skógarbónda og hagyrðings í
Húsum í Fljótsdal. Hákon hefur haft það fyrir sið
að reykja jólahangikjötið fyrir vini og vandamenn í
dalnum og lengra að komna. Hákon reykir kjötið
„upp á gamla mátann“, eins og hann orðar það, þ.e.
þurrsaltar kjötið í þartilgerðum kassa og reykir í
torfkofanum með taði og birkiberki. Eftir að lærin
hafa legið í salti í átta sólarhringa er kveikt undir
þeim allt að níu sinnum, allt eftir þykkt og stærð.
Hákon segir að með „gamla mátanum“ náist betri
árangur vegna jarðrakans frá torfkofanum.
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Taðreykt kjöt í torfkofa
♦ ♦ ♦
„ÞAÐ er viðkvæmt mál að safnað sé
upplýsingum um lyfjaneyslu,“ segir
Páll Hreinsson, stjórnarformaður
Persónuverndar,
um frumvarp
heilbrigðis-
ráðherra um
breytingar á
lyfjalögum.
Persónuvernd
veitti umsögn um
frumvarpið áður
en það var lagt
fram á Alþingi
og gerði at-
hugasemdir við einstök ákvæði.
„Okkar viðhorf var að það ætti ekki
að geyma upplýsingarnar á per-
sónugreinanlegu formi lengur en
nauðsyn bæri til,“ segir Páll.
Frumvarpið kveður ekki á um að
persónugreinanlegum upplýs-
ingum sem safnað verði í gagna-
grunn verði eytt eftir einhvern til-
tekinn tíma. Persónuvernd gerði
athugasemdir í umsögn sinni við að
gert væri ráð fyrir að persónu-
greinanlegar upplýsingar yrðu
varðveittar áfram enda ætti ekki,
samkvæmt tilskipun Evrópusam-
bandsins, að varðveita persónu-
greinanlegar upplýsingar lengur
en nauðsyn ber til.
Viðkvæmar
upplýsingar
Páll Hreinsson
BANDARÍKJAMENN buðu í gær
Tyrkjum mikla efnahagsaðstoð, en
þarlend stjórnvöld höfðu fyrr um
daginn boðist til að leyfa banda-
rískum flugvélum að nota herflug-
velli í Tyrklandi, komi til stríðs við
Írak.
Tyrkneskur embættismaður
sagði að boðið um aðstoðina hefði
verið lagt fram á fundi Pauls
Wolfowitz, aðstoðarvarnarmála-
ráðherra Bandaríkjanna, og tyrk-
neskra ráðamanna í Ankara í gær.
Utanríkisráðherra Tyrklands
greindi frá því að stjórnvöld væru
reiðubúin að leyfa Bandaríkja-
mönnum að nota herflugvelli
landsins komi til stríðs, en af orð-
um ráðherrans mátti ráða að hann
útilokaði að bandarískir hermenn
myndu fá að fara landleiðina inn í
Írak frá Tyrklandi.
Tyrkir bjóða
aðstöðu
Ankara. AFP.