Nýja dagblaðið - 03.01.1936, Blaðsíða 1

LAKD3Ú0 KA3ÁFN
m .139 433
is/a ITDS
Nýárs kveðja
fovsæiisváðherva
flutt f útvarpið á nýársdag.
Góðir íslendingar!
Það, sem ég tala við ykkur !
í dag, er ekki sagt á ábyrgð
meðráðherra minna né stuðn-
ingsflokka ríkisstjórnarinnar,
heldur tala ég til ykkar á eigin
ábyrgð um nokkur mál, sem ég
tel miklu skipta.
Það eru mörg mál sem þörf
er að ræða, þar á meðal ýms
þeirra, er afgreidd voru á ný-
afloknu Alþingi. En með því
að flest þeirra hafa verið rædd
í útvarpi frá Alþingi nýlega,
skal ég ekki endurtaka það og
ég mun líka heldur kjósa að
ræða um málin og viðhorfið
meira almennt.
Eitt af því hryllilegasta, sem
huganum mætir, þegar ái?tand-
ið er athugað, er ófriðarvofan,
sem nú liggur yfir heiminum
eins og ægilegur skuggi. ófrið-
ur geysar nú í Suðurálfu og
öðru hverju er talið vafasamt,
að komið verði í veg fyrir að
sá hildarleikur berist inn fyrir
takmörk Norðurálfunnar.
Viðskiptakreppan heldur á-
fram, heimsviðskiptin milli
þjóða eru nú talin helmingi
minni en fyrir ófriðinn mikla.
Ríkisskuldir þjóðanna hafa
stóraukizt. Okkar þjóð er eins
og einn hlekkur í þessari
keðju. Eftir viðskiptaástandinu
í heiminum almennt fer við-
skiptaafkoma okkar. Lokun
íyrir gömlu markaðina, vegna
viðskiptareglunnar, króna mæti
krónu: ég á við lokun mark-
aða fyrir aðalframleiðsluvöru
okkar í Miðjarðarhafslöndum,
er tilfinnanlegra áfall en flest-
ar aðrar þjóðir hafa fengið í
sinni utanríkisverzlun. Af
þessu og öðrum verulegum
innflutningshömlum fyrir
framleiðslu okkar til annara
landa, stafa erfiðleikar at-
vinnulífsins. Það er þessi stór-
fellda lokun fyrir sölumögu-
leika afurða okkar, sem gerir
innflutningshöft og ýmsar
verzlunarhömlur innanlands,
sem eru óeðlilegar á venjuleg-
um tímum, — lífsnauðsyn fyr-
ir þjóðfélagið nú. —
Þau verkefni, sem nú eru
framundan, eru því fyrst og
fremst að reyna að vinna nýja
markaði, breyta framleiðslunni
í samræmi við það, og kapp-
kosta að framleiða í landinu
sjálfu það sem þjóðin þarf að j
nota. Það sparar gjaldeyri, '
eykur atvinnuna, gerir þjóðina
sjálfstæðari.
En þótt baráttan við hina
hörðu og löngu heimskreppu
Hermann Jónasson, forsætisráðh.
sé mikil og alvarlegri nú en á
undanförnum árum, þá er þó
full ástæða til að gefa fleiru
gaum á þessum tímamótum.
Ófriðurinn er nú ekki aðeins
yfirvofandi milli þjóða, heldur
innbyrðis í sjálfum þjóðfélög-
unum. Einu þjóðskipulagi er
kollvarpað, annað reist á rúst-
um þess, og hið nýja skelfur
á grunni eftir fárra ára líf.
Umrótið er stórfellt og hraði
breytinganna er mikill. Rit-
frelsi, málfrelsi, trúfrelsi og
persónufrelsið sjálft, öll háleit-
ustu réttindi, sem þjóðimar
hafa úthellt blóði sínu til að
ná, eru nú sumstaðar næstum
afnumin á nokkrum dögum, og
allt frelsi fært í fjötra.
En það er í senn athyglis-
vert og ánægjulegt fyrir okk-
ur, að í öllu þessu brimróti
breytinga og byltinga, standa
nábúaríki okkar, Norðurlönd
og England, eins og klettar úr
hafinu á grundvelli þingræðis
og lýðræðis.
í því sambandi held ég, að
það sé rétt, að við minnum
okkur á hvers virði þetta
írelsi er fyrir einstaklingana
og þjóðirnar, hvernig það hef-
ir verið varðveitt og á hvem
hátt ýmsar aðrar þjóðir hafa
glatað því. Grundvöllur hins
sanna frelsis, eins og lýðræðis-
þjóðirnar neyta þess, er mál-
írelsi og ritfrelsi, almennur
kosningaréttur, þingstjórn,
þar sem meirihluti þings vinn-
ur að þjóðmálum, og loks
ríkisvald, sem er byggt á vilja
frjálsra, menntaðra og löghlýð-
inna boi-gara. Ríkisvald, sem
Framh. á 2. síðu.
Fesknaleg
gremja
útaf árás Itala á
Raufia-Krossinn
sænska
London kl. 17 l./l. FÚ.
Fréttin um það, að ítalskir
flugmenn hafi kastað sprengj-
um á sænskan Rauða Kross
sjúkravagn á suðurvígstöðvun-
um, hefir vakið feikna mikla
giemju, bæði í Stokkhólmi, og
í Addis Abeba, og valdið tals-
verðum æsingum. í Stokk-
hólmi var í gærkvöldi nokkrum
gamlársguðsþjónustum snú-
ið upp í sorgarathafnir vegna
þessa atburðar. Þá voru æsing-
ar á götum úti, og ítalir hróp-
aðir niður. Lögregluvörður var
settur um bústað ítalska sendi-
herrans
London kl. 17 2./1. FÚ.
Samkvæmt einni fregn fór-
ust tveir ítalskir hermenn, sem
voru undir læknishendi vegna
sára, þegar loftárásin var gerð
á sænska Rauða-Kross sjúkra-
FYnrnh. á 1 siOu.
Oddur Björnsson
heiðursborgari Akureyrar
Þann 29. f. m. var Oddur
Björnsson prentmeistari kjör-
inn heiðursborgari Akureyrar
með svohljóðandi fundarálykt-
un:
„Bæjarfulltrúum er það ljóst,
að hinn mesti heiður, sem bæj-
arfélagið getur í té látið, megi
þeim einum hlotnast, sem ver-
ið hefir öðrum til fyrirmyndar,
og með störfum sínum unnið
bæjarfélaginu svo mikið gagn
og sóma að ætla megi samhuga
vilja allra góðra íbúa bæjarins,
að honum verði auðsýndur hinn
fyllsti vottur virðingar og
þakklætis.
Herra prentmeistari Oddur
Bjömsson, hefir um þriðjung
aldar dvalið á Akureyri, rekið
þar prentiðn og bókaútgáfu við
ágætan orðstír, auk þes$ hefir
hann safnað bókum alla æfi,
helgað því starfi tómstundir
sínar og umhyggju og loks
sýnt þá höfðinglegu rausn að
gefa Akureyrarbæ bókasafn
sitt, frábært að verðmæti með
fögru fyrirheiti um mikla fjár-
hæð til því viðhalds og efling-
ar.
Framh. á 4. síðu.
Róstnr, eldkveikiur og
ölæði a gamlárskvöld
Búðnr brotnar i lögreglustödlnni.
Lögreglnþjónn etnnginn.
Kvikn&r í
Á gamlárskvöld og nýárs-
nótt var venju fremur óróa-
samt hér í bænum og hafði
lögregluliðið ærið að starfa.
1 Það vakti sérstaka athygli á
gamlárskvöld, að unglingar
bæjarins söfnuðust saman til
allskonar óknyttaverka, og sóttu
mjög á það að safna kössum
og öðru rusli saman, hella
benzíni og olíu í það og kveikja
bál. Horfði til vandræða af
þessu víðsvegar um bæ og má
telja furðulegt, að lögreglunni
skyldi takast að koma í veg
fyrir stórfelld slys af íkveikju.
Þessar íkveikjutilraunir eru því
óhemjulegri, þegar þessergætt
að einmitt þenna sama dag ber-
ast hingað fregnir af ægileg-
asta eldsvoða, sem orðið hefir
hér á landi um langt skeið.
Bendir það á óskemmtilegt
hugarfar, að æska bæjarins
skuli að nýafstöðnum svo
hryllilegum atburði, í kæru-
leysi stofna til þess að svipað
geti endurtekið sig. Voru m. a.
kveikt bál nálægt dyrum Frí-
kirkjunnar, við Mennaskólann
og víðar á slíkum stöðum.
Nokkrar róstur urðu vegna
íkveikjutilrauna á Austurvelli.
Um kl. 10 á gamlárskvöld varð
lögreglan þess vör, að nokkrir
hálfvaxnir unglingar höfðu
dregið saman kassa og annað
1 rusl, sem þeir höfðu stolið þar
I í kring, hellt á olíu og benzíni
! og borið á eld. Ennfremur
geifðu piltarnir tilraun til að
| bera í bálið stórt jólatré, sem
stóð á vellinum.
Níu látnir
Af völdum brunans í Kefla-
vík hafa alls látizt 9 manns.
Inni í húsinu brunnu tvær
konur, Kristín Halldórsdóttir
(75 ára) og Guðrún Eiríksdótt-
. ir (56 ára) og fjögur börn,
: Loftur, sonur Kristins Jónsson-
j ar frá Loftsstöðum (9 ára),
] Borgar, sonur Björns Guð-
mundssonar (7 ára), dóttir
Guðmundar Guðmundssonar á
Bala (7 ára) og Guðbjörg dótt-
ir Sigurgísla Guðjónssonar (7
ára).
fötum unglingspiltg,
Einn pilturinn hafði óvart
hellt benzíni í föt sín og læsti
eldur sig í þau. Tók einn lög-
regluþjónninn piltinn, kastaði
honum á völlinn og varpaði sér
á hann og tókst að kæfa eld-
inn.
Þegar lögreglan var að reyna
að kæfa bálið, tók einn ung-
lingurinn sig til og bar jafn-
óðum á eldinn. Tók lögreglan
hann því fastan og fór með hann
í steininn. Fjöldinn, sem horfði
á, hélt að farið hefði verið með
piltinn á lögreglustöðina í Póst-
hússtræti, og í einu vetfangi
varð svæðið fyrir framan lög-
reglustöðina, fullt af ungling-
um og bömum, sem hófu grjót-
hríð á húsið, brutu rúður og
létu ófriðlega.
Lögreglan dreifði mann-
fjöldanum, og við það hlaut
einn lögregluþjónn stungu í
lærið, en aðrir smávægilega
áverka.
Síðan var lokað umferð um
Pósthússtræti til kl. 12 á mið-
nætti.
Mjög varð vart ölvunar é
nýársnótt. Frá kl. IV2—U/2
var lögreglan kölluð 22 sinnum
út. í bæ vegna óspekta ölvaðra
manna. Er þetta leiðinlegt
sýnishom á velsæmisskorti
sumra bæjarbúa, og þó má
telja það óhugnanlegast, að
skemmtanir þær, sem íþrótta-
félögin — boðberar hreysti og
drengilegs leiks — héldu, voru
sízt friðsamlegri en aðrar
skemmtanir þetta kvöld.
af brunanum
Kristín Halldórsdóttir var
móðir Björns Guðmundssonar,
og hefir hún því brunnið inni
með sonarsyni sínum.
Af brunasárum hafa tvær
manneskjur látizt á Hafnar-
fjarðarspítala Þóra Eyjólfsdótt-
ir (um 70 ára) og Ámi sonur
Júlíusar frá Hlíð (8 ára), og á
Landakotsspítala ein telpa,
Anna dóttir Guðmundar Gísla-
sonar (10 ára).
Fmmh. á 2. síðu.