Tíminn Sunnudagsblað - 25.05.1969, Blaðsíða 16

air fcomiu, gleymdi Snorri sér stond
um yfir bðbuun ininii í bæ. Þarna
vair Hka f'jöngamaili miaStir, kariiaeg
uir, bHndiur o.g beyrnarlítill, hét
Haffldór, og hvaið heldurðu, að
hiann hiafi baft sér ti!l dæárastytt-
iingar í körinni og einsemdinni?
Hanin var sífefflt a'ð reilkna í hug-
anum. Hainn lék sér að töTum, og
þetta voru efcfci neiin smádæmi,
■seim hann lagði fyrir sjálfan sig.
Mér ofbuðu tölurnar, þó að hon-
um virtust þær ekki ofviða. Þetfca
var ótirúlega m.inniisgóður karl, há-
afldraður og svona á sig komiinn
— Laxárdalur var sögufræg
sveit og talsvert þar af nafn-
feanndu fólkii, sem margiir könnuð-
ust við.
— O-já. í gömlu baðstofunni á
Þverá, sem enn var notuð, þegaT
ég var þar, mun stofnfundur Kaup
féiagis Þingeyinga bafa verið hald-
iinin. Nú — á HaHdórsstöðum bjó
sönigk'onan skozfca, Lizzý Þórarins-
son, og á Ljótsstöðum var Hjáta-
ar Jónsson, bróðir séra Árna á
Skútu'Stöð'U'm. Hann áfcti Áslauigu
Torfadófctuir frá Ólafsdail sem frægt
var, þvi að barnn rændi henni úr
f'öðungarði, þegar Ólafsdal'S'hjónin
ætluðu að standa gegm þvi. að þau
ættust. Hann kom um nótt með
hesta að Ólafsdal — það befur auð-
vitað verið samimæl'i þeírra — og
reið síðan mieð hana alilt hvað af
tók ausfcur sveiifcir og liinmti ekki
fyrr en hanm var komimn heim í
Þingeyj'arsýslu. Þetfca h'efur verið
fólk. sem efeki Iét kúga sig. Um
þetfca var víst milfeið tailað á sínum
tímia. Brúðarrán — það var sögu-
liagur viðburður.
Það vffldi svo tffl, að þau Hjáta-
ar og Lizzý komu öðrum oftar að
Þverá uim sumarið. Þar var feirkja,
og Hjálmar var hringjarinn og
Lizzý organistinn. Þau komu sem
sé affltaf á messudögum, þó að
alídrei væri miessað. Haldórsstaðir
voru eini bærinn í dalnuim, sem ég
feom á, því að Lizzý bauð mér
fljófct beim. Hún sagðist sjálif hafa
reynt, hvað það værj að vera eiin
fjarri átthögum síinum og þefckja
engan mamn.
— Hvenær lá svo lleiið þin suð-
Uir yfir beiðarnar?
— Mig liamgaði mjög tffl þess að
vana á a/Iþingiishátíðinni á Þingvöffl-
uim 1930. Til þess dreif ég mig
suðuir. Ég firétti þá, að Sveinm
Björnisson sendiherra og koma
hans byggju á GiimM. Ég þekfcti
stúlkuna, sem sá um morgumverð
banida þeim,, og ég barð bamia að
spyrja frúna, hvont ég mæfcfci tala
vi® bana. Það var auðsófct. og ég
sagði bennii, að mig langaði tffl að
komast til Danmeirfeur, belzt í
Skóla eðia veitingabús, þair seni ég
gæti lært mafcreiðslu. Hún var fús
tffl fyrirgreiiðslu, og svo fór ég uit-
an, og hún kom mér í veibimigahús
við B'reiðaötu, sem hét Phöndx.
Þar höfðu íslenzkair stúlkur áður
verið vetrarlíma í sömu erimduim
Nú vorum við þarna fimim nem'ar,
alllar danskair nema ég. Em sá var
muiniur, að ég fékk berbeingi út af
fyrir mig á gestagangi með raf-
magnii og miðstöðvarbifca, en hiin-
ar uirðu að hírast uppi í risi. þar
sem hvork-i var rafmagn né biti
frá mifflstöð. Þær fóru að fetta fiimg
mr út í það, að ég nyfci be'tiri við-
urgeimiimgs en þær. En þá var svar-
ið: „Hún er frá íslandi, og henmi
er kalt. Og svo er hún Skyld sendi-
berranuim“ Það hélt, að ég blyti
að vera í ætt við hanm, úr því að
sendiherrafirúim bar mig fyrir
brjósbi. Og ég gætfci þess að j'áta
því hvorfei né neifca. Ég vffl'dd hvorki
Ijúga né missa hiumnándin.
— Þér hefur aildrei dotitið í hug
að ítonigjast í Dammörfeu?
— Nei, þefcfca var nármsdvöl. Ég
hafði s'feriifiað beim og ráðið mig á
Hófcai Skjaldbreið fcffl Fjótu FjeTd-
sbeð, þó að ég ætfci völ á vist á
sumargistibúsum í Dammörku. Eu
þegair ég kom heim, var Fjóla bú-
in að selja gistibúsið og vffldi láfca
mig taka að mér veitinigasitofu í
Aðalsbræfci. En mér mislífcaði frani-
koma hennar og hafmalði þessu. Ég
fór austur í Þrastalumd tffl Elínar,
systur Sigmumdar í barnaskólan-
um, pg var bakari hjá henni um
sumarið. Svo var ég aðisitoðiarráðs-
kona á Vífilsstöðum nokkur miss-
eri.
— Byrjaði efeki sfcanf þifct á
Gimílii um þefcta leyti?
— Jú. Þetfca var samivininumötu-
neyti, og það bafði sfcarfað fá ár,
er hór var komiiið. Guðrún Dal-
manmisdóttir hafði verið ráðsfeona.
Ég gerðist þar ráðsfcoma ári'ð 1934.
Þeliir voru ala tíð belzítu forstöðu-
mienn mötuneytisins, Maginús
Björnsson ríkisbðkani og Guðjón
F. Teáitsison, forstjóri Sfeipaúfcgerð-
arinnar nú síðari ár. Á GimiM
kynntist óg pilfcunuim, sem fcornið
höfðu forðum nneð Grími Bjairma-
syni tffl þess að sfcakfca leikinn í
veitinigastoÐunini á Brúarfossi, og
Magnúis var einmiiht annar þeirra.
Ég réð uindir eiinis fcill miín stúlou,
sem sitarfað hiafði á elffliilbetaáfflinu
Grund, Herdísi J'óhamnesdiátitur, og
hún var síðan miín hægri hönd öffl
þau ár, sem ég var á G'imli. Ég
man, að við feomuim að Gimilii á
mánudetgi, og þá kom Magnús
þangað mieð einn mötuinautanna,
Kjartan Ásimundsson gufflsmilð, því
að hann ætlaði að kynna okfeuir
fyrir bonum. Ég gleymi eikki því,
sem bann saigði, þegar Magnús var
búinn að segjia Skiffl á ofefeur: „Nú
já — önnur af efflibeimfflimu og hiin
firá Vífifflssitöðum". En þeninan
mánudag fliulttiist ég á þann stalð,
þar sem ég beif lensst dvallizt ut-
an föðurhúsa. Ég var fcólif ár í
Gimli, að mörgu leyti stoenwntleg
ár með kynnum við fleiira fólk og
mieira samkvæmisKf en ég bafði
áður átt kost á. Mór befur alffltaí
þótt gamiian að njóta maininfagna'ð-
ar með glöðu og prúðu fólfci. Fast-
ir 'mötunaut'ar á Giimli Sbipfcu möirg
um tugum, og svo var miargt
manna tíma og tíma — toaupfétags-
stjórar afflir, þegar þeir komu fcill
bæjarinis, þingmiemm ýmsir um
þiingtimainin og mangir aðrir. Og
Gimli var efckii aðeins staður, þar
seim mienn mötuðust, beldur var
þetta hálfgert heimiii sunnra. Þeirr
komu þangað að lokinni vininu og
ræddu samain, spiluðu og tefildiu,
og oft sáfcu menn þar fram eflir
á fcvöldin eftir því sem við varið
feomið án þeas að ofigera starfs-
sbúllkunum með löngum vinnudegi,
Stunduim var þarnia ma'nnfa'gnað-
ur, hinar alkummu sviðaveizllur
Gimiluinga eimu sinmi á hausti, og
yfMeifct ríkti þarna gliaðværð, saim-
buigur og eimdrægmi. Ég held, að
þetba hafi verið nytjastofmun, og
mér féffl vel við forstöð'umenn þess
ara samtaka. Þegar ég byrjaði í
Gimffli fcosfcaði smjörið 3.50 fcíló-
grannmið, og mánaðairfcaup mifct
var hundrað brónur, auk búsinæð-
is og fæðis, en níu humdruð fcrón-
Ur orðið, þeigar óg hæfcti. En
sbundum voru mér sfcemtotar gjafir
að auki. Fyrir fyrsbu jðllin í Gimilli
gaf mötuneyfcið mér fcffl dæmiiis
huindrað fcrónur, og fyrir þá pen-
inga fceypti ég mér fyrsta úrið,
sem ég eiignaðist á ævinnii.
— Hvað ofcffl því, alð þú fórst frá
Giimii?
— Ríkið áfcti húsiið, og þar kom,
að oklkiuir vair sagt upp húsnæðinu,
því að þarnia átti aið veriða biskups-
sétnið. Möfcuneytið ffceypti þá hús á
Aimfcmanmssltíg, en óg var þar að-
448
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ