Frjáls þjóð - 04.04.1954, Blaðsíða 1

FRIÁLS ÞJÓÐ
3. árg.
Sunnudaginn 4. apríl 1954.
16. tbl.
■9
‘SMuri meö MMandaríhjaher ní Islantli:
Ein yefnissprengfa getur eytt
þrefalt sfærra svæði en Island
í nútímastríði væri Keflavikurfiugvöllur aðeins árásar-
stöð, sem kailaði vetnissprengjur yfir landlð
Próflaus prófdóm-
ari í Háskólanum
Það bykir nokkur nýlunda
í háskólanum, að prófdóm-
arinn í sögu hefur sjálfur
ekkert sögupróf. Mun sú til-
högun næsta fátíð við há-
skóla.
Forsaga hessa er sú, að há-
skólinn óskaði þess í vetur,
að menntamálaráðuneytið
skipaði prófdómara vegna
prófanna, er fóru í hönd.
Sendi háskólinn jafnframt
tillögur um það, hvaða menn
yrðu valdir, o" var meðal
annars lagt til, að Skúli
Þórðarson magister yrði
prófdómari í sögu. Mennta-
málaráðuneytið afgreiddi
hins vegar ekki málið, og
lét háskólinn é vetrarpróf -
unum 'þá menn dæma, sem
stungið hafði verið upp á.
Þegar hér var komið brá
menntamálaráðherra við ær-
ið hart *g krafðist tillagna
um þrjá menn í hvert próf-
dómarastarf. Háskólinn til-
nefndi þá enn sem fyrr próf-
dómara í sögu Skúla Þórð-
arson, en til vara Barða Guð-
mundsson þjóðskjalavörð og
Stefán Pétursson, fyrrver-
andi ritstjóra Alþýðublaðs-
ins.
Menntamálaráðh., Bjarni
Benediktsson/ skipaði auð-
vitað Stefán, hinn eina,
sem ekkert próf hafði.
Hefur verið talsverður kurr
út af þessari skrýtnu ráð-
stöfun.

Skrlðdrekar og vélbyssur „varnartibsins
ekki meira virði til varnar en bogar og örvar
Það má heita, að allur heimunnn hafi síðustu vikur
staðið á öndinm vegna vetnissprengjuæfinganna á
Kyrrahafi og þess ægilega tortímingarmáttar, sem vit-
að er, að tvær ofstopafyilstu þjóðir veraldarinnar, er
báðar hyggja á heimsyfirráð, Bandaríkjamenn og Rúss-
ar, ráða yfir og tala opinskátt um, hvílíkri eyðilegg-
ingu muni valda, ef beitt yrði á byggð lönd.
Heimshornanna á milli hef-
ur risið. mótmælaalda gegn at-
ferli Bandaríkjamanna í Kyrra-
hafi, og sú alda rís þeim mun
hærra sem víðar rignir ban-
vænni ösku, geislavirku ryki
og eitruðum snjö. I Japan,
Nýja-Sjálandi, Ástralíu, Bret-
landi og í sjálfum Bandaríkj-
unum hafa augu mikils fjölda
manna lokizt upp. Samt hefur
Bandaríkjastjórn ákveðið að
halda áfram þessum hræðilega
leik, og veit þó eriginn nema
með því sé verið að eitra heii
heimshöf og tortíma öllu lífi
í þeim og þyrla uppi í háloft-
in helryki, sem borizt getur
heimskauta á milli.
Ögnun gegn ógnun.
Það er engum efa undirorp-
ið, að þessar sprengingar
Bandaríkjamanna eru fyrst og
fremst ógnanir við Rússa. En
þar sem Rússar eiga einnig
vetnissprengjur og hafa þegar
reynt þær, er ekkert líklegia
en að þeir muni svara við nýj-
um og enn ægilegri sprenging-
um. Þá væri sennilegast, að
þeir veldu einhvern stað í norð-
Urhöfum til tilraunanna, þaðan
sem eiturskýin dreifðust síð-
an yfir norðlæg lönd, til vitn-
isburðar um það, að þeir eru
hafa verið suður á Kefla-
víkurflugvöll, koma eklti
fremurað notum gegnkjarn-
orkuvopnum en bogar og
örvar. — En bað; má nota
Keflavíkurflugvöll til þess
að senda þaðan flugvélar
með vetnissprengjur inn yfir
Rússland. En sá möguleiki
kallar aftur liættuna yfir
okkur, gerir fsland að
kjörnu skotmarki. Og ein
vetnissprengja, sem félli a
ísland eða við strendur þess,
myndi binda endi á tilveru
þjóðarinnar — þurrka hana
út.
Burt með herinn.
Andspænis þessari ægilegu
staðreynd hlýtur íslenzka þjóð-
iri að krefjast þess, að Banda-
ríkjaher fari héðan brott taf-
arlaust, og Keflavíkurflugvöll-
ur verði skertur svo, að hann
verði ekki nothæfur fyrir
sprengjuflugvélar. Það er eng-
in vörn að honum eða hérvist
bandaríska hersins, heldur
þvert á móti stórkostlegur
háski. Enginn getur með
nokkrum rétti krafizt þess, að
heil þjóð, þótt fámenn sé, fórni
sér á altari stórveldanna í á-
tökum þeirra. Þess vegna verða
íslendingar þegar í stað að sam-
einast um bá kröfu, að her-
inn hverfi úr landi tafarlaust.
VÍK AF KEFLAVÍKURFLUG -
VELLI, VÍK ÚR HVALFIRÐI,
VÍK AF ÍSLANDI.
.\w.v.M.^n.v.v.vAv.w.-AV.%\\\www^.\w\wvw\
ekki eftirbátar Bandaríkja-
manna í tortímingartækni. *
„Varnarsíöðvaru
á íslandi,
Þessi^síðustu kynni mann-
kynsins af drápstækjum her-
veldanna hljóta að varpa ljósi
yfir það, hvað herstöðvar slík-
ar sem bækistöðvar Banda-
ríkjamanna á íslandi eru í raun
og veru.
Við vetnissprengingu e.r
hættusvæðið talið vera nær
300 þúsund ferkílómetrar,
þrefalt stærra en allt ísland.
Gegn slíkum vopnum er
ekki meiri vörn að herliöi
Bandaríkjamanna á íslandi
en hópi drengja með prik
og potthlemma að vopni.
Skriðdrekarnir, sem fluttir
Við spilum á fimmtu-
dagskvöldið kemur
Næsta spilakvöld þjóðvarn-
armanna í Tjarnarkaffi verður
fimmtudagskvöldið 8. apríl.
Stjórnandi verður Þorvarður
Örnólfsson kennari. — Byrjað
verður á vistinni klukkan hálf-
níu. Að loknum spilunum mun
Hermann Jónsson lögfræðingur
Ætlar utanríkisráðherrann að flýja
í sendiherraembætti í Þýzkalandi?
Sá orðrómur er nú uppi, að
utanríkisráðherrann, dr. Krist-
inn Guðmundsson, muni hafa
hug á því að losna úr ráðherra-
embættinu og gerast sendi-
herra ■' Hamborg. Er jafnvel tal-
ið af kunnugum, að vinda eigi
bráðan bug að bessari breyt-
ingu, er ráðherrann kemur
heim úr forsetaförinni til Norð-
urlanda. Því er og spáð, að eft-
irmaður dr. Kristins : ráð-
herrastóli verði Hermann Jón-
asson.
Orsök þess, að dr. Kristinn
vill losna svo fljótt úr ráð-
herraembættinu er sögð vera
vonbrigði þau, sem hann hefur
orðið fyrir við samningagerð-
ina um breytingu á hernáms-
samningnum, því að löngu er
bert orðið, að foringjar stjórn-
arflokkanna hafa haft tak-
markaðan vilja til þess, að fram
komist þær hreytingar, er ut-
anríkisráðherrann lét Tímann
boða, áður en samningaþófið
liófst. Allt framlag foringjaliðs
stjórnarflokkanna við samn-
ingagerðina liefur verið tog-
streita um það, hvaða gróða-
félög eigi að taka við, ef Ham-
iltonfélagið hætti störfum hér.
Utanríkisráðherrann sér því
fram á miklar vanefndir lof-
orða sinna, þótt hann bæri sig
mannalega í hinginu á dögun-
um.
Framsóknarflokkurinn mun
hins vegar gjarna vilja veita
ráðherranum þær sárabætur
fyrir bað, hvernig hann hefur
verið hafður að lciksonpi í þess-
ari samningagerð, að gera hann
að sendiherra £ Hamborg. Vil-
hjálmur Firisen sendiherra er
kominn yfir aldurstakmark
embættismanna, og Framsókn-
arflokkurinn mun telja sig eiga
ráðstöfunarrétt á þessu sendi-
herraembætti, til jafnvægis
við sendiherravald Sjálfstæðis-
flokksins, bótt á hinn bóginn
Framh. á 4. síðu.
flytja stutta ræðu, en síðan
verður dansað. Spilaverðlaun
verða veitt að venju, og að-
göngumiðar verða seldir á
fimmtán krónur. Er fólkið beð-
ið að kauþa þá eða panta í af-
greiðslu Frjálsrar þjóðar a
þriðjudaginn, miðvikudaginn
eða fimmtudaginn. Sími 2923
eða 82985.
Fyrsta spilakvöldið var um
miðjan marz, og var það vel
sótt og skemmti fólk sér með
ágætum. Þriðja og síðasta vist-
in verður 6. maí, og á henni
verður þeim, sem fengið hefur
flesta slagi samtals á öllum
vistunum veitt sérstök, mynd-
arleg verðlaun.
Fjölmennið á spilakvöld þjóð-
varnarmanna í Tjarnarkaffi á
fimmtudagskvöldið. Það verður
góð og ódýr skemmtun.
MWVUWWVWlAtVWVUVVWIAi
Norðanfari
j^-%ndVVVvvwwuvv%AJVvwwwvvvvyv\A^wwv/wvwwj,wv
Hangsleitni við
stúðuveitingar
Það hefur oft verið harð-
lega vítt hér í blaðinu, hví-
líkum rangindum stjórnar-
völd landsins dirfast að
beita, er. veittar eru stöður
og embætti. Venzlamenn
valdhafanna, flokksbræður
og kunningjar, hafa for-
gangsrétt, þótt alla sérþekk-
ingu skorti, en fólk með
hagnýta starfsreynslu »»r
látið sitja á hakanum, ef
það nýtur ekki sérstakrar
hylli hlutaðeigandi ráð-
herra.
Eitt hróplegt dæmi um
þetta hefur gerzt nýlega.
Forstöðumaður pósts og síma
í Stykkishólmi, W. Th.
[I Möller, lét af störfum. Starf-
;! ið var að vísu auglýst laust
‘ til umsóknar, sem þó er ekki
alltaf gert, en auglýsingin
birtist 24. febrúar og um-
sóknarfrestur ekki nema til
10. marz. Að réttu lagi átti
umsóknarfresturinn að vera
einn mánuður.
Starfsmannaráð Landsím-
ans fjallaði um málið og
mælti einróma með þvx, að
Haraldi Jónssyni, starfs-
manni við símstöðina við
Hrútafjarðará, — manni,
sem á að baki tíu ára
ágætt starf við póst og
síma — yrði veitt þessi
staöa. Ráðherra sá, sem
stöðunni ráðstafaði, Ingólf-
ur Jónsson, hafði þetta þó
að engu, en setti hins vegar
í starfið Árna Helgason,
sýsluskrifara í Stykkis-
hólmi — mann, sem aldrei
hefur starfað í þágu pósts
né síma, en er hins vegar ]
vel hlutgengur Sjálfstæðis- |
maður í sínu byggðarlagi.
Engum dylst, hvað hér \
hefur gerzt. Stjórnmála- \
skoðanir hafa verið teknar1
fram yfir sérþekkingu í1
starfi. Veitingarvaldinu1
hefur verið beitt af hlut-1
drægni og rangsleitni.
Slíkar aðfarir eru þvi'
miður ekki einsdæmi. Þetta '
er altítt, þegar veitt eru'
störf, sem sótzt er eftir. All- i
ir hljóta hins vegar að sjá,'
hvaða áhrif það muni hafa |
meðal starfsmanna ríkisins,'
þegar það er að staðaldri að'
alls engu metið, bótt fólk ■
sýni um langt’árabil dugnað'
og árvekni í starfi. Hætti ■
starfsþekking og samvizku-
semi að vera leiðin til þess I
að öðlast hinar eftirsóttari i
stöður á vegum ríkis og rík- i
isstofnana, eru sjálf stjórn- i
arvöldin að innræta starfs- !
fólki sínu skeytingarleysi og!
tómlæti, í stað elju og dyggr- !
ar þjónustu.
Það má vel vera, að hinn!
nýi símastjóri : Stykkis-!
hólmi reynist vel, en það \
hefur verið gengið fram hjá í
öðrum manni, sem hlotið \
hefur hin fyllstu meðmæii |
og hefur starfað við - góðan \
orðstír í þágu pósts og síma ]
í lieilan áratug. Þessu á að 1
mótmæla eftirminnilega, og 1
þannig á mótmæla : hvert1
skipti, er forsjármenn þjóð- 1
félagsins gera sig seka um;
þess konar hlutdrægni.
Sameiginleg krafa meirihlutans:
Rannsókn og úrbætur hiís-
næðismála Reykvíkinga
j
Blað þjoðvarnarmanna a‘
Norðurlandi. Kemur út einu
sinni í mánuði. Áskriftar-
verð kr. 15.00 á ári.
Afgreiðsla FRJÁLSRAR
ÞJÓÐAR tekur á móti ■!
áskrifendum.
Sími 2923. ■!
Fulltrúar allra andstöðuflokka
Sjálfstæðismanna í bæjarstjórn
Reykjavíkur — Þjóðvarnar-
flokksins, Alþýðuflokksins,
Sósíalistaflokksins og Fram-
sóknarflokksins — hafa tek-
ið höndum saman um það, að
knýja fram aðgerðir í húsnæð-
ismálunum. Má minna á það,
að bak við þessa fulltrúa stend-
ur meirihluti bæjarbúa.
Fjórir fulltrúar þessara flokka
fluttu í sameiningu á síðasta
bæjarstjórnarfundi svolátandi
tillögu, sem Ingi R. Helgason
hafði framsögu um:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur fel-
ur borgarstjóra C'g bæjarráði
að láta nú begar fram fara
ýtarlega rannsókn é öllu lélegu
og heilsuspillandi húsnæði í
bænum, og skal hraða svo rann-
sókninni, að niðurstöður henn-
ar verði kunnar eigi síðar en
í júlí 1954.
Allar þær íbúðir, sem skoð-
aðar verða í þessari rannsókn,
skulu settar á sérstaka skrá,
svo sem skylt er að gera sam-
kvæmt 34. grein heilbrigðis-
samþykktar bæjarins frá 20.
jan. 1950, og skal þessi skrá
síðan leiðrétt í samræmi við
árlegar skoðanir á óhæfu hús-
næði í bænum, sem heilbrigð-
isnefnd bæjarins annist.“
í framhaldi af þessari tillögu
fluttu sömu aðilar svolátandi
tillögu, er Gils Guðmundsson
hafði framsögu um:
„I sambandi við rannsókn á
lélegu húsnæði og heilsuspill-
andi húsnæði í bænum felur
bæjarstjórn bæjarráði og borg-
arstjóra að láta fara fram at-
hugun á því, hve margar af
þeim fjölskyldum, sem nú búa
við óviðunandi húsnæði, myndu
sjálfar geta komið sér upp i-
búð, ef þær ættu kost á hag-
kvæmum lánum, er næmu eigi
minna en 60% af verði íbúðar-
innar, og hve margar f jölskyld-
ur hefðu engin tök á að eignast
íbúð, jafnvel 'þótt um góð lána-
kjör væri að ræða.“
Tillögum þessum fylgdi ræki-
leg greinargerð, og var vitnað
til heilbrigðissamþykktar bæj-
arins, er kveður svo á, að heil-
brigðisnefnd skuli fylgjast með
íbúðai’húsnæði í bænum og
skoða árlega allar lélegar íbúð-
ir, krefjast viðgerðar á þeim
sem er ábótavant, en banna
þær, sem hún telur ónothæfar.
Það er ánægjulegt, að full-
trúar flokkanna fjögurra skuíi
hafa tekið höndum saman í
þessu máli, og þótt fulltrúar
Sjálfstæðismanna vísuðu tillög-
unum að þessu sinni til nefnda
og ráða, sem ekki er neins góðs
af að vænta, heldur baráttan
áfram, unz Sjálfstæðisflokkur-
inn sér sitt óvænna eða verð-
ur ella að láta af völdum.