Mánudagsblaðið - 01.06.1959, Blaðsíða 1

BlaSfyrir alla
12. árgangur.
Mánudagur 1. júní 1959.
21. tölublað.
Græðgi og skortur á vöruvöndun að
eyðileggja fiskmarkaði okkar
Einsfaklingar sekir um
sóSaskap i framleiSslunni
Allar líkur benda til þess, að frágangur netafisks, sem
m. a. er seldur til Bretlands og á markaði víða sé nu á góð-
um vegi með að eyðileggja eða skemma stórlega fyrir sölu-
möguleikum okkar ytra. Fiskur þessi, sem virðist seldur eft-
irlitslaust úr landi hefur almennt fengið á sig mjög mikla
gagnrýni ytra, en sökin liggur einungis hjá íslenzkum fram-
leiðendum, sama máli gegnir um ýmsan annan fisk, sem
fiuttur er út.
í vetur og vor hafa borizt frétt-
ir frá umboðsmönnum íslenzku
framleiðendanna ytra og telja
þeir eindregið, að ekki sé um
annað að velja en breyta algjör-
lega um háttu í útflutningi ella
hætta á að íslenzkur fiskur verði
óseljanlegur eða illseljanlegur á
markaði yti’a.
Skjólfenginn gróði
Þótt öll tækni og útbúnaður
til vinnu bæði á sjó og landi um
framleiðslu fiskjarins, hafi fleygt
'fram, hqiur vöruvöndunl ekki
batnað að sama skapi. Enn ráða
mestu í þessum málum menn,
sem meira eru gefnir fyrir magn
en gæði, skjótfenginn gróða en
það, að afla islenzkri framleiðslu
vöru gott og tryggt orð á mark-
aðinum.
Villur vega
Þessir menn eru í eðli sinu ó
vanir öllu sem heitir vöruvönd-
un, ólust upp á þeim dögum sem
siíkt var óþekkt, en líða auk þess
af hugsuninna umí styrjaldar-
neyð þegafl þær þjóðir, sem
vandastar eru að varningi, urðu
að kaupa allt sem að kjafti kom;
þeir vinna enn í þeirri villu að
neyðarástand ríki í flestum vest-
rænum viðskiptalöndum okkar.
Þessi sjónarmið eru skiljanleg
en ekki að sama skapi ákjósan-
leg.
sitt á magni, en ekki gæðum, er
fra’.ntíð landsins og sölumögu-
leikum á verðmætum stefnt í
óhugnanlegan voða.
Grípa í laumana
{
Framámcnn í útgerðarmál-
um verða að gera sér ljóst, að
það tekur langan tima að
vinna upp góða og trausta
markaði bæði vestan hafs og
austan, en það tekur aðeins
stuttan tíma að, eyðileggja
beztu markaði. Það sem ein-
faldlega er að ske er það, áð
allar þær þjóðir, sem við
keppum við og komum til
með að keppa við, leitast nú
af öUu afli við að vanda
framleiðslu sína og auka gæði
og eftirspurn. Ef íslenzkir
framleiðendur — til þess eins
að gleypa stundargróða —
ætia sér að eyðileggja mark-
aðshorfur okkar og vonir,
verður hið opinbera að grípa
í taumana.
Rolinn
hugsunargangur
Það hejfur verið á vitoarði)
margra, að vöruvöndun okkar er
fyrir neðan allar hellur og ýms-
ir menn hafa verið nefndir sem
ábyrgir aðilar í þessum efnum.
Það er kannski of snemmt að
nefna nöfnin — en sú hugsun,
að ef einn selur skemmda vöru
þá skuli henni blandað saman
við óskemmda vöru, svo enginn
sérstakur beri skaðann, verður
að hverfa. Svoleiðis ,,sam-
ábyrgð“ er hættuleg og sví-
virðilegt tilræði við aðal útflutn-
ingsvöru heillar þjóðar.
Að lokum þetta. Þeir eru til,
márgir, innan stéttarinnar sem
hér hefur verið gerð að umræðu-
efni, sem vilja framleiða fyrsta
flokks várning. Þessa menn
þekkja flestir. Ef hinir taka þá
sér til fyrirmyndar er málinu
borgið, en ef „slubbertarnir“ fá
áfram að þjösnast óhindrað er
aðeins ófarnaður framundan.
Breti yfirskoðunarmaður
íslenzka fiugflotans
Efasi um þekkingu hans á amerískum vélum
Þótt hart sé undir að búa, er það staðreynd að yfirskoð-
unarmaður íslenzka flugflotans er Bretaþ og það er undir
honum komið m. a. hvort íslenzka landhelgisflugvélin starf-
ar eður ei. Það se mverra er í málinu er það, að sumir virð-
ast efa hvort þessi Breti sé fnllfær um að sinna því mikils-
verða starfi að stjórna skoðun ísienzka flugflotans.
Skorlir þekkingu
Hingað kom fyrir röskum
máouði Breti frá fyrirtækinu
IRD, og hefur flugmálastjórn ráð-
ið hann til ofangreinds starfs.
Eflaust mun Breti þessi vera
vel kunnur byggingu og vélum
ýmissa brezkra flugvéla, en
kunnugir fullyrða, að hann hafi
litla sem enga þekkingu á ame-
rískum vélum, en allar vélar
Loftleiða og flugvélar Flugfé-
lagsins og flugskólans eru am-
erískar ef frá eru teknar Vis-
count-vélar F. í., sem eru enskar,
en við slíkar vélar ku hann ekki
hafa unnið áður.
Fulllrúi íslands
Þessi maður er, eins og að ofan
segir, frá fyrirtækinu I.R.D., en
það fyrirtæki sendir aðeins
menn í nýlendur sínar, en ekki
t. d. í samveldislöndin, svo ljóst
er hvert álit fyrirtækisins er á
okkur. Þá mun hann og hafa
ferðast til útlanda sem fulltrúi
íslenzkra flugmála.
Eru prenfarar alveg gengnir af vitinu? -
Krefjasf 15% r(kjarabóla,r - þrált fyrir ágæl laun og almenna velsæld.
Önnur öld
íslendingar — og þá einkum
sá hluti þeirra, sem er i fremstu
línu viðskipta við aðrar þjóðir,
verða að gera sér ljóst að nú er
aftur upp runnin öld samkeppn-
innar. Þótt íslenzka samkeppnin
byggist mest á því að „slá út“
aukinri styrk úr rikissjóði er
önnur öld hafin í inágrannaríkj-
um ckkar. Meðan stór hluti út-
gerðarmanna vill ekki skilja
þetta, en byggir framleiðslustarf
Fátt er gerzt hefur í okkar á
gæta þjóðíélagi á iindanförnum
vikum hefur vakið meiri athygli
og undrun en hótun prentaranna
um verkfall, verði ekki gengið
að krónuaukningarkröfu þeirra
um 15%. Það er rétt að taka
það fram hér strax, að prentar-
arnir halda að þeir séu að heimta
15% kauphækkun (kjarabót), en
sannleikurinn er einfaldlega sá,
að okkar ágæta efnahagslíf býð-
ur ekki upp á betri kjör í dag
helciur mun verri, ef þjóðin ætl
aði að HÆTTA að lifa á betli og
HÆTTA að taka gróða af veru
erlends lierliðs í landinu. í dag
veit hvert mannsbarn í þessu
Iandi nema prcntararnir, að enn
þann dag i dag þrátt fyrir góðæri
til sjós og lands framleiðir þjóð-
in ckki sjálf þau verðmæti, er
hún neytir, og vantar hundruðir
milljóna til að endarnir nái sam-
an. Því getur 15% krónuaukning
launa aðeins haft eftirfarandi af-
leiðingar, og ættu prentararnir
hér vel eftir að taka, því enn eru
möguleikar fyrir þá að átta sig
í villu sinni til hagsbóta fyrir
þjóðina og til virðingarauka fyrir
þá sjálfa. Rétt er að undirstrika
undir eins, að krónuaukningar-
krafa þessi verður ekki rökstudd
eða réttlætt sem kaupsamræm
ingaraðgerð, því sízt hafa prent-
arar verið útundan í kjarmálum.
Án aðgerða er bent verður á hér
á eftir, verður 15% aukningin
étin upp í hækkuðu verðlagi, því
séu íleiri krónur settar inn á
markaðinn án tilsvarandi fram-
leiðsluaukningar eða inn á mark-
aöinn komi tilsvarandi aukning
í formi neyzlulána eða gjafa,
verður afleiðingin einfaldlega
verðbólga, því sama gæðamagn
verður einfaldlega keypt fyrir
aukinn krónufjölda. (Menn liug-
| leiði að gamni sínu, hvað mundi
^ ske, ef á morgun væri almennt
, kaup í daglaunavinnu fært upp
í kr. 100,00 á klukkutímann).
Virðist flestum, að okkar ís-
lcnzka króna sé orðin nógu Iágt
skráð, þótt prentarar ætli nú
ekki og í einu vetfangi að lækka
gengi hennar um 15%. Það væri
hollt fyrir þrentarana að fletta
upp í blöðum stjórnmálaflokk
anna og sjá, hvað þar stendur
skrifað um „gengisfellingu" og
afleiðingar liennar á hag laun-
þega. Nú er það staðreynd að
það eru fyrst og fremst launþeg-
ar, sem tapa á verðbólgu. Fyrir
hverju eru þá prentarar liér að
berjast? Ef prentararnir virki-
Iega meina það, að lieir fái 15%
kjuvabót, verður liækkunarkrafa
þeirra á engan annan veg skilin
en krafa til rikisstjórnarinnar um
að betla vestur i Wasliingrton eða
annars staðar þessi 15% og gera
þar mcð þjóðina aö ennþá ræf-
ilsíegri beiningamanni en hún er
í dag. Hvað liefur orðið að „ís-
Framhald á 2. síðu.
íslenzkir fagmenn
Það er harla undarlegtí að hing:
að skuli ráðinn Breti til þgss að
stjórna skoðunum á íslenzkum
flugvélum. í fyrsta lagi eiga ís-
lendingar prýðilega fagmenn,
sem vel gætu innt svona starf
af hendi, en í öðru lagi virðist
það næst hendi ef þörf er á
útlendingi, að ráða hingað amer-
ískan yfirskoðunarmann þar
sem 90% flugflotans eru amerísk-
ar vélar.
Eins og málin standa nú. ei*
vart um annað að ræða en rann-
saka þetta mál betur og endur-
skoða síðan dvöl þessa „gests“
okkar hér.
S.II kaupir
laxá . helclur
stórveizlu
Það er gott, að fá kr. 180.00
íyrir hverjar kr. 100,00 af út-
íluttum fiski. Þetta fær Sam-
band hraðfrystihúseiganda,
lítið fyrirtæki með 64 með-
limi, sem ríkið þarf að styðja.
Þessi efnilegi hópur yfirbauð
nýlega laxveiðiá til þess að
skemmta erlendum viðskipta-
vinum sínum við er þeir sækja
okkur heim á sumrin.
S.H. greiddi aðeins hátt á
annað hundrað þúsund krón-
ur fyrir ána — og hlaut að-
dáun allra íslendinga.
Fyrir nokkru hélt stjórn S.
H. veizlu fyrir meðlimi, gesti
og starfsfólk. Þar átu, að sögn
450 manns, kokkteill á undan,
létt vín með mat og síðan var
lithlutað gjafakortum, sem
komu í stað peninga, en giltu
sem greiðsla fyrir vínföng.
Þetta var höfðinglega gert,
enda pantaði stjórnin Lido
aftur um sama leyti næsta ár.
Auðvitað kemur þessi lúxus
okkur ekkert við, ]rví almenn-
ingur borgar brúsann, en.
gaman verður að vita hve
mikið þessir „gjaldeyrisþræl-
i’,r“ heimta að við gefum þeim
næst.
Það getur orðið talsvert
gaman að fylgjast með þessu
góða fólki nú á næstuhni. Þax’
er alltaf gamlárskvöld.