Morgunblaðið - 15.11.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 2005 45
MENNING
MYNDLISTASKÓLINN í Reykja-
vík mun standa fyrir helgarnám-
skeiðum tvær síðustu helgarnar í
nóvember fyrir ungt fólk, þar sem
myndlistin er tekin fyrir í tengslum
við tónlist.
Það verða Ásdís Sif Gunnarsdóttir
myndlistarmaður og Ragnar Kjart-
ansson, söngvari Trabant og mynd-
listarmaður, sem leiða námskeiðin.
„Þar munu þau taka fyrir þann
áhugaverða bræðing sem skapast
þegar myndlist og tónlist renna
saman og skapa eitthvað nýtt.
Myndlist hefur áhrif á flesta þætti
nútímamenningar. Spurningum eins
og hvar væri popptónlist án hug-
myndabrunns myndlistar verður
varpað fram. Myndlistin hefur haft
gífurleg áhrif a mótun tónlistarsög-
unnar allt frá sjöunda áratug síðustu
aldar. Hið sjónræna og hugmynda-
fræðilega skiptir gríðarlega miklu
máli ef skapa á sér sérstöðu i tónlist-
arheiminum. Rolling Stones, Megas,
Bítlarnir, Pink Floyd, Björk, David
Bowie, The Velved Underground,
Kraftverk, Sonic Youth, Beck o.fl.
Þessi nöfn eiga það sameiginlegt að
móta tónlist sína út frá áhrifum
myndlistar. Ótrúlega margir frum-
herjar poppsögunnar hafa sopið úr
hugmyndabrunni myndlistarinnar
eða upphaflega verið myndlistar-
menn. Á námskeiðinu verður farið
yfir þessa sögu auk þess sem gerð
verða verkefni sem tengja saman
tónlist og myndlist,“ segir í kynn-
ingu. Á þessu námskeiðinu er ætlun
Ásdísar og Ragnars að opna augu
nemenda fyrir fjölbreyttum mögu-
leikum myndlistar. Hún er svo miklu
meira en málverk og skúlptúr.
Myndlist | Helgarnámskeið Myndlistaskólans í Reykjavík
Myndlist í tengslum við tónlist
Ásdís Sif
Gunnarsdóttir
Ragnar
Kjartansson
Nánari upplýsingar eru í síma
5511990 og á vefsíðu skólans:
www.myndlistaskolinn.is
Í LISTHÚSI Ófeigs stendur nú
yfir sýning á myndum sem Sigurð-
ur Örlygsson hefur unnið á síðustu
mánuðum með vatnsuppleysan-
legum litum og ber hún heitið
„Prófílar fugla“. Eins og yfirskrift-
in gefur til kynna þá eru fuglar í
forgrunni myndanna en ýmiss kon-
ar óhlutbundin form gefa þeim
annað umhverfi en við megum
venjast. Má líta á fuglana út frá
táknfræðilegri merkingu þeirra
sem loft af frumefnunum fjórum
eða táknfræði hverrar fuglateg-
undar fyrir sig, hvort sem það er
„Gæsin og Gulleggið“ (sem var
upprunalega egypska gyðjan
Hathor) eða „Híbýli hanans“ (Hani
er staðgengill karlmennsku hjá
Grikkjum, Rómverjum, Gyðingum
o.fl.). Hvað óhlutbundnu formin
varðar þá sýnast þau vísa til ein-
hvers hugarástands sbr. „Hugsað
til Afríku“ og „Draumur grágæsar-
innar“. En í grunninn snýst þetta
um form og liti þar sem geometr-
ísk myndbygging formar myndflöt
eftir staðföstum reglum og litríkir
fuglar ýmist brjóta hann upp eða
fylgja byggingunni eftir og skapa
stefnur, rými eða jafnvægi á
myndfletinum.
Sýningin telst til smámyndasýn-
inga þar sem listunnendur geta
fest kaup á verkum listamannsins
á nokkuð viðráðanlegu verði.
Þannig séð ekki stórvirki í annars
spennandi listferli Sigurðar en
myndirnar eru engu að síður hinar
prýðilegustu og sýningin forvitni-
leg fyrir þær sakir að þetta er
fyrsta verkefnið sem Sigurður sýn-
ir eftir að hann lauk við sjálfsævi-
sögulegt uppgjör sitt sem hefur átt
huga hans síðustu árin með sýn-
ingu í Galleríi Sævars Karls í
fyrra. Er Sýningin því af léttara
taginu miðað við það sem á undan
er gengið og sýnist mér Sigurður
vera að líta eilítið um öxl og fóta
sig að nýju því margt minnir á
eldri verk hans. Jafnvel glittir í
gömlu abstraktverkin. Sigurður er
sem sagt á nýjum gömlum slóðum
um þessar mundir sem er áhuga-
vert út af fyrir sig og spennandi að
sjá hvert stefnir.
Jón B.K. Ransu
Á nýjum
gömlum slóðum
MYNDLIST
Listhús Ófeigs
Opið á verslunartíma. Sýningu lýkur 24.
nóvember.
Sigurður Örlygsson
Morgunblaðið/Kristinn
Híbýli hanans. Ein af myndum Sigurðar Örlygssonar í Listhúsi Ófeigs.
ÞAÐ var sérstakt tilhlökkunarefni að
halda til fundar við þessar annáluðu
tónaseiðkonur í Laugarborg.
Hvort tveggja var að tilhlökkun
mín var bundin þessum afburða
hljóðfæraleikurum og einnig þessum
balkan-slóvensku tónverkum sem eru
úr heimshluta þar sem hinn „sanni“
sellótónn er hvað sannastur.
Tónskáldin öll risar á sínum heima-
og alheimsvelli og verkin á efnis-
skránni bera snilld þeirra órækt vitni.
Tilhlökkun mín varð svo í full-
komnu samræmi við áhrif stefnu-
mótsins.
Fyrsta verkið vísar til rússnesks
ævintýrs, en mun ekki gera tilraun til
að tengja verkið hermitónlist af neinu
tagi. Mér finnst samt frásagnarmáti
ævintýra nærtækur þegar píanóið
hefur íhugula frásögn og sellóið tekur
við.
Dramatík ævintýrisins verður mik-
il, en að lokum virðist einlæg samstill-
ing hljóðfæranna komin með farsæl-
an emdi góðs ævintýris.
Það leyndi sér ekki að verk Janac-
eks er einlægt og einföld stefjabrotin
fá á sig ævintýranlegan ljóma í frum-
legri samþættingu. Ljóðrænt verk
með áhrifamiklum átökum í bland og
flutningur í fullkomnu samræmi við
þær kröfur.
Því er stundum haldið fram að
Rúmeninn George Enescu sé van-
metnasta stórtónskáld 20. aldarinnar,
svo mikið er víst að Pablo Casals setti
hann í flokk bestu tónskálda allra
tíma og áttu trúlega sellósónötur
hans nr. 1 og 2 þátt í því mati hans.
Sú nr. 2 er tæknilega mjög snúið
verk, en um leið gott sýniverk stór-
brotins tjáningarkrafts sellósins,
stutt af vel sömdum píanóhlutanum. Í
upphafi verksins var sungið djúpum,
fallegum en angurværum tóni. Annar
og þriðji þátturinn urðu mér hug-
stæðastir, bæði vegna skarpra and-
stæðna og formfestu. Niðurlag verks-
ins var einnig kynngimagnað.
Það kom mér ekki á óvart að són-
ata Kodaly væri söngvinasta verkið á
tónleikunum, svo miklu hlutverki
sem söngröddin gegndi í hans heims-
kunna tónlistarkennsluefni. Það var
og svo að þessi einföldu stefjabrot og
oft þrástefjaður mótleikur, sem er
áberandi í verkinu, greip mann þétt-
ingstökum. Sónatan er mjög skýr í
formi og ljúfari og lengri laglotur í
fyrri þættinum eru brotnar upp í fjöl-
breyttum danshryn og hraðara skriði
í seinni þættinum.
Að lokum var svo tónskáld sem
mér finnst að mætti fara miklu meira
fyrir í tónleikaefnisskrám, Martinu.
Hann kunni þann galdur öðrum
betur að sníða gömlu efni nýjan bún-
ing og er þar af ýmsu að taka.
Tilbrigðin við slóvenskt stef eru
sannarlega í þessum flokki og þar
mætast nýr og gamall tími í hlýju
faðmlagi.
Í rauninni teldist hverjum manni
ofdramb að fara ofan í saumana á leik
þeirra Bryndísar Höllu og Eddu til
að finna lausa þræði, þeir voru vart
til.
Hlýjar móttökur þökkuðu þær
stöllur með ljúfu og heitu viðmóti
slóvenska dansins nr. 3 eftir Dvorak.
Góður endir það.
Seiðkonur í Laugarborg
TÓNLIST
Laugarborg
Flytjendur: Bryndís Halla Gylfadóttir á
selló og Edda Erlendsdóttir á píanó. Efn-
isskrá: Ævintýri „Pohadska“– Leo Janac-
ek. Sónata f. selló og píanó nr. 2 op 26
eftir George Enescu. Sónata f. selló og
píanó op 4 eftir Zoltan Kodaly. Tilbrigði
við slóvenskt stef H.378 eftir Bohuslav
Martinu. Sunnudaginn 6. nóvember.
Selló og píanó
Jón Hlöðver Áskelsson
Morgunblaðið/Eyþór
Edda Erlendsdóttir og Bryndís
Halla Gylfadóttir. „Tilhlökkun mín
varð svo í fullkomnu samræmi við
áhrif stefnumótsins,“ segir Jón
Hlöðver Áskelsson m.a.