Tíminn - 02.12.1977, Blaðsíða 11
Föstudagur 2. desember 1977
11
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda-
stjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Simi 86300.
Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð i lausasölu kr. 80.00. Askriftargjald kr. 1.500 á
mánuði. ' Blaðanrent h.f.
Sóknin mikla
I helgum fræðum er hinum slæga höggormi um
það kennt að mannskepnunni auðnaðist ekki að lifa
makráðu aldingarðslifi i stripuðu áhyggjuleysi um
eilifan aldur. Úr fjaðurpenna Snorra Sturlusonar
hrutu þau orð, að heimur hefði spillzt við tilkomu
kvennanna. Siðar komu þær alíhr, er menn sáu
fjandann og alla hans ára fara hamförum meðal
mannanna, svo að vart varð rönd við reist. Á íslandi
gafst tæpast hris til þess að kynda alla þá elda, er
haldið gætu þessum ófögnuði i skefjum.
Sú öld efnishyggjunnar, sem við lifum á, krefst á-
þreifanlegra fyrirbæra, þegar útsjónarsamir kenn-
ingasmiðir leita ásteytingarsteina og sökudólga,
sem eignað skal það, er aflaga fer. Hitler og hans
menn útvöldu til þess Júða, er höfðu hvorki meira
né minna en heimssamsæri á prjónunum.
MacCarthy allt það sem hann kallaði óameriskt.
Hvort tveggja fékk mikinn byr i seglin
Á íslandi hefur sitthvað farið úrskeiðis. Þess
vegna hefur það ekki heldur mátt seinna vera, að
hugsuðir hæfu leitina að þeim, sem öllu eru að tröll-
riða — sökudólginum mikla, sem sýna verður i tvo
heimana svo að sól fái skinið i heiði yfir hamingju-
samt fólk. Og sjá: Hann hefur vissulega komið i
leitirnar. Það er bændastéttin i landinu, þessir fjög-
ur eða fimm þúsund menn, sem þrauka við sveita-
búskap með hyski sinu, er öllu eru að kollsteypa, og
óheyrilegt hvað frá þeim kemur af matvælum.
Það er blásið i lúðra á torgum og gatnamótum:
Að þessu fólki verður að þjarma, það verður að
fækka bændum eins og það heitir á máli þeirra, sem
veifa lykli vizkunnar að þjóðinni. Úr þvi að þeir eru
svo þrjózkir, að ekki hrin á þeim, þótt þeir séu að
meðaltali ein tekjulægsta stétt landsins, verður að
ganga fastar að þeim. Þetta eru okkar Gyðingar,
sem eiga að fá að komast að raun um, hvar Davið
keypti ölið.
,,Ó, blessuð stund, er burtu þokan liður”, segir i
sálminum. Ó, blessuð stund, þegar bændurnir hafa
verið kveðnir i kútinn og við getum farið að nota
gjaldeyrinn okkar til þess að kaupa osta og smjör og
kjöt i útlandinu og loks fundið forsmekk Edenlifs-
ins.
Þótt ,,fækkun bænda” dragi það á eftir sér, að
nokkur kauptún og iðnaðarbæir missi fótfestu i is-
lenzkri tilveru að nokkru eða öllu leyti, þá er ekki i
það horfandi þegar slik töfralækning þjóðfélags-
meina er annars vegar. Þessir staðir eru lika mest-
an part ,,úti á landi”.
Það gægist sem sé i gegn hjá boðberum hinnar
miklu þjóðfélagslækningar, að landsbyggðin er
raunar öll annars flokks og til meiri eða minni ó-
þurftar, hvort heldur eru samanþjöppuð byggðar-
lög við sjóinn eða dreifbýli i sveitum. Hún er svo ó-
heyrilega frek til fjár og lætur ekkert á móti —
nema svo til allar framleiðsluvörurnar, sem landið
hefur á boðstólum, bæði til sölu erlendis og nota inn-
an lands.
Ekki er nema von, að talað sé um „heilög geld-
neyti”!
Úti á landsbyggðinni sjálfri kann að vera hugsað
á annan hátt, og jafnvel að fólk þar telji sig geta
gert fullnægjandi grein fyrir þvi, að framleiðsluat-
vinnuvegirnir eru burðarásar þjóðfélagsins og án
þeirra hryndi það til grunna eins og spilaborg. Þar
hafa menn litla trú á þvi að þeir sem hæst gala um
það á haugi, að ofgert sé við frumatvinnugreinar
landsmanna til sjávarogsveita.beri ýkjamikið skyn
á þjóðfélagið og þarfir þess. — JH
Dvergríki langt úti á Indlandshafi:
Þar er bannað að
bölva á götum úti
Öll stórveldin horfa gráðugum augum á eyjarnar 92
Nýi valdhafinn, René, sem tekur Nyerere sér mest til fyr-
irmyndar og lætur alla vinna.
1INDLANDSHAFI, rétt sunn-
an við miðjarðarbaug, um
tveggja klukkustunda flug frá
Nairobi og fimm dægra sigl-
ingu frá ströndum Austur-Af-
riku, er þyrping litilla si-
grænna eyja, sem samtals eru
277 ferkilómetrar að flatar-
máli. Þetta eru Seychelleyjar,
eitt minnsta riki heims, er
sjálfstætt kallast.
Fólkið, sem byggir þessar
eyjar, er bæði fátt og fátækt,
en eigi að siður er það af
margbreytilegum uppruna.
Norðurálfumenn, Indverjar,
Afrikumenn ogKinverjar hafa
lagt þar i púkk og áreiðanlega
einasta manneskja á eyjum,
sem ekki á ætt sina að rekja til
einhvers sæfara, sem annað
tveggja hefur dagað þar uppi
eða aukið kyn sitt með við-
dvöl. Þess háttar blöndun a
sérenn stað, þvi að stúlkurnar
eru ekkert kostbærar með sig
við gesti, og annað hvert bam
fæðist þar utan hjónabands.
Það stafar þó að nokkru leyti
af þvi, að til reglulegs hjú-
skapar þykir ekki stofnandi,
nema slegið sé upp i meiri
háttar veizlu, og það tekur
sinn tima að draga það sam-
an, er til hennar þarf.
Óviða er hlutfallslega jafn-
mikið af ungu fólki og þama.
Nálega þriðjungur ibúanna er
innan eliefu ára aldurs og 43%
undir fimmtán ára aldri.
Alls eru eyjaskeggjar um
sextiu og eitt þúsund og að-
hyllast rómversk-kaþólsk trú-
arbrögð. Páfinn er þeirra á-
trúnaðargoð, og Vatikanið
þeirra himnaborg á jörðu
niðri.Þóað heilbrigðisstjórnin
úthluti getnaðarvarnarpillum
ókeypis handa lifsþyrstu
kvenfólkinu svo að mannf jölg-
unin verði ekki allt of ör,
hrekkur það ekki til, þvi að
ekkert páfaboð hefur verið
gefið út þvi til styrktar, að
þess slags úrræðum skuli beitt
á þessum eyjum á bláu Ind-
landshafinu.
Þessar eyjar eru rómaðar
fyrirfegurð sina, en þær hafa
ekki af neinu að státa, sem
venjulega kallast náttúruauð-
lindir, nema ef vera kynni lítt
könnuð fiskimið. Samt sem
áður sveltur fólk ekki, og
viðurværi sitt hefur það af
hrfsgrjónaspildum, ávaxta-
görðum og fiski, sem veiðist
við ströndina.
Þó að Seychelleyjar séu að-
eins smádeplar i úthafinu,
hafa margir augastað á þeim.
Þær eru alls niutiu og tvær og
ellefu þeirra hafa útlendingar
keypt, og i þeim hópi er trans-
Ikeisari, erhefureina þeirra að
leikvangi fyrir sig og sina,
þegar hann vill eiga náðuga
daga fjarri þeim málum, sem
hann á við að glima heima fyr-
En það eru ekki bara ríkir
útlendingar, sem renna hýru
auga til þessara eyja. Stór-
veldin hafa einnig augastað á
þeim, og veldur þvi fyrst og
fremst lega þeirra úti i hafi á
milli Afriku og Asiu. Banda-
rikjamenn hreiðruðu þar um
sig þegar árið 1963, er þeir
komu upp flugstöð og miðstöð
fyrir gervihnetti uppi á fjalli á
' stærstu eynni. Þar hafa þeir
um eitthundrað manns i þjón-
ustu sinni, og senda ár hvert
niu hundruð þúsund dala ávis-
un frá Washington fyrir greið-
ann. Að hinu leytinu eru svo
Rússar, sem ekki hafa þó öðru
á að skipa en nitján manna
sendiráði. I ofanálag hafa svo
Bretar, Frakkar og Kfnverjar
þar dável mönnuð sendiráð.
Seychelleyjar voru brezk
nýlenda i 182 ár. En i júnimán-
uði 1976 létu þeir stjórn sinni
þar lokið og þær urðu sjálf-
stætt riki. Til valda komst
Jimmy R. Mancham, glaum-
gosimikillog skáld, erstofnað
haföi svokallaðan demókrata-
flokk og unnið nauman sigur i
kosningum. Hann samdi þó
við höfuðandstæðing sinn,
vinstriflokkinn, um nokkurs
konar þjóðstjórn fram til
næstu kosninga, er áttu að
verða árið 1979, og var það
sammæli þeirra að halda friði
næstu árin og leggja kapp á að
bæta lifskjör fólks.
Jimmy Mancham undi á
hinn bóginn ekki nema miðl-
ungi velheima fyrir. Attihann
mörg erindi að rækja við
kvenfólk og stjórnmálamenn
hingað ogþangaðum heiminn,
og þegar hann flaug til ráð-
stefnu brezkra samveldis-
landa i Lundúnum siðast liðið
vor, gerði forsprakki sam-
starfsflokksins, Albert René,
byltingu i mestu rólegheitum.
Voruþær sakir einkum bornar ■
á Jimmy Mancham, að ekki
hefði verið allt með felldu,
hvernig hann umgekkst pen-
inga hins unga rikis, og jafn-
virði sem næst þriggja millj-
óna islenzkra króna þurft til
einkaþarfa hans á mánuði.
Auk þess var hann talinn i ó-
æskilegum tengslum við auð-
ugan vopnasala og smyglara
frá Saudi-Arabiu. En hvaö
sem um þetta er, þá telst nú
heimilisfang Manchams hjá
Lloydsbanka i Lundúnum, svo
að honum hefur ekki verið i
kot visað.
Hyggur Mancham á gagn-
byltingu? Má vera. En Albert
René er viðbúinn. Hann hefur
tvö hundruð manna her og
nokkru lögregluliði á að skipa,
og allt flokksfylgi Manchams
á eyjunum hefur hallað sér að
nýja forsætisráðherranum.
Tákn hans,knýttur hnefi, sem
brotið hefur af sér hlekkina,
sést nú viða, ásamtskirskotun
til byltingardagsins, 5. júni.
Eina verksmiðjan á eyjun-
um, sem nafn er gefandi, er
sigarettuverksmiðja, en út-
flutningsvörur að auki eru svo
kókoshnetur, kanel og vanilja.
Við þetta bætast tekjur af
ferðamönnum, sem leita tals-
vert til eyjanna. Langflestar
nauðþurftir verður aftur á
móti að flytja inn, og þær
koma frá Kenýu, Suður-Af-
riku, Astraliu og mörgum
löndum öðrum.
Nýja byltingarstjórnin hef-
ur heitið þvi, að hver fjöl-
skylda skuli fá sinn landskika,
þó að smátt verði að skipta.
Hún hefur heitið þvi, að allir
skuli fá eitthvað, sem hús get-
urheitið, og hún hefur lofað að
laun skuli hækka nokkuð og
allir hafi jafna aðstöðu til
skólagöngu. Jafnframt hefur
hún komið á meiri aga en áður
hefur tiðkazt á Seychelleyj-
um. Drabb og næturráp hefur
hún bannað, og ekki má blóta
á götum úti eða hafa i frammi
háreysti. Og öllum hefur verið
gert að vinna.
Vinna og sjálfstjórn — það
eru einkunnarorð nýju stjórn-
arvaldanna.
Það er einkum Nyerere og
stjórn hans á Tansaníu, sem
Albert René hefur tekið sér til
fyrirmyndar. Markmið hans
erað gpra Seychelleyjar sjálf-
bjarga um búnaðarafurðir. Til
þess nýtur hann tilstyrks
Breta, er lagt hafa talsvert fé
og sérfræðinga til ráðuneytis
til þess að bæta fyrir það, sem
gerðist eða vanrækt var á ný-
lendutimanum.
Helzti draumur Renés er þó
nýtízkulegur fiskifloti og
fiskiðnaður, sem grundvallast
á auknum veiðum. Japanir,
Kóreumenn og Tævanbúar
hafa verið allsráðandi á djúp-
miðunum, og René vill eðli-
lega, að eyjarskeggjar sjálfir
njóti þeirra og gerist þar arf-
takar útlendinganna.
Loks gerir hann sér vonir
um, að olia kunni að finnast i
grennd við eyjarnar, og er
raunar þegar byrjað að leita
hennar.
Sjálfur berst René stórum
minna á en forveri hans, Man-
cham. Hann ók um i blárri
Rolls Royce-bifreið, þegar
hann þá var heima, og lét þá
lögreglulið á bifhjólum fara á
undan og eftir. Nú er þessi blái
viðhafnarbill horfinn, og René
lætur sér nægja tveggja ára
gamlan Toyota. Hann er rauð-
ur.
ír.
Húbert berfætti er sextán ára og vinnur fyrir sér meö að aka
ferðamönnum I uxavagni.