Ísafold - 16.02.1918, Blaðsíða 1

tíernurkut tvisvar
I viku. Verðáry.
5 kr., erleudis 7^/j
kr. eða 2 dollar;borg-
Ist fyrir miðjau júlí
erleudis fyrirfram.
Lausasala 5 a. elnt
ísafoldarprentsmiðja. Rltstjörl: Úlafur Björnsson. Talsimi nr. 455.
Uppsögn (skrlfl.
bundin við áramót,
er óglld nema kom-
in só tll útgefanda
fyrlr 1. oktbr. og
sé kanpandl skuld.
laus við blaðið.
XLV. árg. Keyk avik laugardaginn 16. febrúar 19x8, 8 tölublað
JTlunið að augltjsa í Bæjavsl % \rá H. víkur.
, Minnlslisti.
ArjpýðaféLbókasatn J emplaia-*. ö fcl. 7—M
g^arstjóraskrifBt. opin dafel. 10-12 og 1—B
í* fcjarrójietaskrifstpfan opin v. d. 10—12 og 1—6
t»«i>iHrgjaidkerinn Lauf&sv. 6 kl. 10—12 og 1—6
Uiandsbanki opinn 10—4.
IL'.jf.U.W. Lestrar-og skrifstofa 8árd,—10 «ibd.
Alm. fundir fid. og sd. 81/* síbd.
i/andakotskirkja. Gabsþj. 9 og tt á heltfuco
.L^odakotsnpitali f. sjúkravitj. 11—1.
Lrt.A»dsbankinn 10—'ó. Bankastj. 10—12
Li*ndsbókft8afn 12—b og 6—8. Útlán 1—B
LandsbAnabartélagsskrifstofan opin trá 2-2
L+ndstéhiröir 10—12 og 4—6.
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka daga
helga daga 10—18 og 4—7.
.liistasafnið opiö á sunnudögum kl. 12—2.
itúrugripasafnib opiö i1/*—21/* a sunnud,
.Póíthúsiö opib virka d. 9—7, eunnud. 9—1.
Humábyrgb Islands kl. 1—6.
Stjórnarráðsskrifatofurnar opnar 10—4 dagl.
Taisími Reykjavikur Pósth.B opinn 8—12.
Vifilstabahælib. Heimsóknarttmi 12—1
Jnó^menjasafniö opib sd., 121/*—l1/*
t>jóbskjalasafnib opib sunnud., þribjud. og
fimtu lapa ki. iv 2.
Það tilkynnist vinum og vanda-
mönnum að Ólöf Jónasdóttir frá
Skógum á Fellsströnd í Dalasýslu,
andaðist á St. Jósepsspitala 4. febr.
Jarðarförin ákveðin þannig: Hús-
kveðja verður haldin á St. Jóseps-
spítala cniðvikudag 20. þ. m. kl. 11
f. m. Þaðan verður Hkið flutt til
■Garða á Alptanesi og fer jarðarförin
þar fram fimtudaginn 21. þ. m. kl.
12 á hádegi.
F. h. fjarstaddra ættingja.
Hafnarfirði 15. febr. 1918.
Valgerður Jensdóttir.
, Hér með tilkynnist vinum og
Tandamönnum, fjær og nær, að
sunnudaginn 10. yfirstandandi febi*.-
mánuð þóknaðist drottni að kalla
burt frá þrautum þessa jarðneska
lífs, konuna míoa elskulegu, Guð-
björgu Jónsdóttur, eftir rúmlega 4*/^
irs rúmlegu, í sjúkdómi, sem ecg-
inn mannlegnr máttur megnaði að
bata. Þakka eg hjartanlega öllum
hinum mörgu, er tekið hafa þátt í
erfiðum kringuœstæðum, og þar með
hinu göfuglyndi og góða fólki i
Reykjavík, sem á allan hugsanlegan
hátt revndi að gleðja og styrkja
þennan blessaðan krossbera, þegar
hann fjarri öllum sinum nánustu,
úvaldi á St. Jósepsspítala. Drottinn
gleymir ekki þvi, sem vel er gert,
iþað á að nægja.
Hvammi 11. febr. 1918.
Eyólfur Guðmundsson.
Alúðar þakkir fyrir auðsýnda hlut-
tekning við fráfall og jarðarför manns-
ins mins sál., Engilberts Sigutðs-
sonar, Kröggólfsstöðum.
Sigþrúður Eggertsdóttir.
Hérmeð tilkynnist vinum pg vanda-
mönnum, að faðir minn, Sigurðnr
Jónsson frá Haukagili, andaðist 12.
þ. m. á heimili mínu, Hverfisg. 56 a.
Sigríður Sigurðardóttir.
og
syndaregistur stjórnar-
innar i verzlunarmálum.
Skyldu þess vera mörg eða yfir-
leitt nokkur dæmi i stjórnmálasög-
unni, að landsstjórn hafi tekist að
haga svo framíerði sínu, að brotið
hafi af sér á stuttum tima fylgi svo
að segja allra þeirra opinberra blaða,
sem við lýði eru i laudinu, þá er
hún sezt á laggirnar, svo að ekkert
þeirra treystir sér til að bera blak
af henni, þótt fullan vilja hafi á þvi
haft i byrjun?
Það er að minsta kosti vist, að í
vorri stjórnmálasögu hefir þetta ekki
komið fyrir fyr en nú um þá »þrl-
höfðuðu*.
Hún hefir brotið af sér fylgi allra
blaða,^er hér voru til um nýár 1916,
þvi að daður eins blaðs hér í höfuð-
staðnum (Dagsbr.) við einn ráðherr-
anna um tima^ í vetur teljum vér
ekki fylgi, og sízt að sá flokkur,
sem blaðið telur sig fulltrúa fyrir,
sé þar sammála.
Eins og kunnu^t er, var »Timinn«
stofnaður til fullíingis einum ráðherr-
anna, og er 'almenningi kunnugt um
þá statfsemi blaðsins. Reri ,Tíminn‘
einn á bát i Rvik um stjórnar-varnir
og utan Reykjayíkur var um langt
skeið ekki eitt einasta blað, sem
stjórninni vildi sinna, svo að ekki
verður sagt, að það hafi verið reyk-
vísk hótfyndni, sem þar hafi verið
á seiði. En nú er sagt, að litils-
háttar þlaðkríli sé risið upp á Akur-
eyri, sem sverji við stjórnina eða þá
helzt atvinnumálaráðherrann. Nafn
blaðs þessa kvað vera »Dagur«, og
helzt búist við, eftir þvi sem net
etu úr garði gerð á landsruálasviðinu,
að það muni bera á þann hátt nafn
með rentu, að það á nátttröllavísu
dagi skjótt uppi, minsta kosti um
leið og sá bjarti dagur rennur yfir
landið, er það losnar við úr stjórn-
arsessi þann af þeirri »þríhöfðuðu«,
sem því er sérstaklega ætlað að
þjóna.
Önnur »fyrirbrigði« af sama tagi
og að framan getur nrðu nýlega hér
í höfuðstaðnum, er nýtt málgagn,
stofnað til stuðnings hr. Sig. Eggerz,
hljóp af stokkunum, blaðið »Frónc.
Þegar svo er komið, að ráðherrar
landsins verða sjálfir að stofna blöð,
ekki til þess að ryðja nýjar brautir
eða afl nýjuma skoðunum fylgis —
því er ekki til að dreifa — heldur
einqönqu til að verja pá sjálfa, verja
þeirra eigin axarsköft, má segja að skör-
in sé farin að færast upp f .'stjórnmáfe-
bekkinn, og munu allir góðir íslend-
ingar mega óska þess, að það renni
ekki oftar upp slikur »tími« eða
»dagur« yfir vort gamla »frón«.
Vér sögðum fyr, að ekkert eldri
blaðanna hpfði getað fengið s:g til
að fylgja stjórninni, er hún tók að
sýna sig í sinni »dýrð«.
Áttum vér þar t. d. við blaðið
»íslending« á Akureyri, sem á önd-
verðri ’ tíð stjórnarinnar gerði sér
auðsjáanlega vonir um hana, en
hefir síðar reynt, eins og fleiri, að
tálvonir voru. Hefir blaðið flutt marg-
ar góðar hugvekjur um stjórnarfarið
og meðal annara hugvekja þar að
lútandi rekumst vér á eiua úr blöð-
um þeim, er komu með siðasta pósti
— með fyrirsögninni »Vankunnáttu
fálm stjórnarinnar í verzlúnarmálum«
og leyfum vér oss að taka hér upp
nokkra kafla úr þessari grein.
»Það er mörgum farið að lítast'
illa á verzlunarbrask stjórnarinnar á
hinu útlíðandi ári, hringl hennar og
mannaráðningar. Eigi bætir það
heldur úr skák, að áhangendur eða
ráðgjafar hins svokallaða atvinnu-
málaráðherra, sem er forstjóri lands-
verzlunarinnar, hafa gefið út blað,
sem alt árið hefir annað veifið verið
með ónot til kaupmannastéttarinnar
og fyrverandi stjórnar, jafnvel þó nú-
verandi stjórn i mörgum greinum
hafi skift ver við landsmenn en
kaupmenn gerðu 1916 og fyrver-
andi stjórn, sem óhlutdrægir menn,
er það vildu rannsaka, myndu kom-
ast að raun um.
Nefnt ráðherrablað, »Tíminn«,lýsti
því hiklaust yfir í vor, að landsverzl-
unin hefði verið í mesta ólagi, en
stjórnin væri þá að laga hana. »En
seint og illa lagast það«, sagði Grasa-
Gudda. forðum, og eins hefir hér
orðið hjá stjórninni, því eigi verður
betur séð af blaðinu en að engin
vörutalning hafi fram farið þá nú-
verandi stjórn tók við verzluninni
af hinni fyrverandi. Með öðrum
orðum, núverandi stjórn hefir tekið
við landsverzluninni ómældri og ó-
taldri og í þeirri óreiðu, eins og
»Timinn« lýsir henni, og farið svo
að skamta landsmönnum úr henni
með nýju skamtalagi, er blaðið er
svo hrifið af. Það verður ekki séð,
að stjórnin hafi haft hugmynd um,
að hún með þannig lagaðri móttöku
á landsverzluninni, hefir tekið á ’sig
alla ábyrgð af þcirri óreglu, sem já
henni kann að hafa verið, og öllum
þeim vöruvöntunum, sem kunna að
hafa verið, þá móttakan- fór fram,
og verður því að skila verzluninní
með öllum slnum gögnum og gæð-
am, þegar hennar hásæla verzlunar-
forstjóratið er liðin, eins.og hún hefði
haft hana með höndum frá upphafi,
alveg eins og hver annar verzlunar-
stjóri verður að gera, þá hann fer
frá verzlun*.
Þetta er í sjálfu sér rétt hjá höf. En
þess ber að gæta um leið, að öll
skrif »Timans« hér að lútandi nm
óreiðu o. s. frv. hafa verið beint út í
loftið, rakalaus og blekkjandi.
Þá fer höf. að tala um syndir
stjórnarinnar á árinu sem leið í
vezlonarbraskinu og telur þar í 10
liðum svo sem nú skal greina.
»1. Alt of mikið reglugerðahringl
aítur og fram, sem að sumu
leyti átti að takmarka verzlunar-
frelsi einstaklinganna meir en
góðu hófi gegndi.
2. Óvanir menn fengnir til þess
að standa fyrir vörukaupum i
Ameríku, sem gert hafa hlut-
fallslega lakari innkaop en lohn-
son gerði áður.
3. Skipið »Borg« keypt fyrir afar-
verð að nauðsynjalausu og án
ráða framkvæmdastjóra Nielsens,
sem þó var ráðunautur stjórnar-
innar í skipakaupum.
3. Leigt alveg ófært skip (sakir ferð-
leysis og kolaeyðslu) til oliufltn-
iúga frá Ameríku, sem gerði oli-
una miklu dýrari en hægt er að
selja hana hér.
5. Óviðfeldin tilrann til að hleypa
upp verði á hátollaðri nauðsynja-
vöru, þótt með harðfylgi yrði
bæld niður.
6. Þjónn við landsverzlunina látinn
gefa ósanna skýrslu um verðlag
á landssjóðsvörum út um land.
7. Öhæfir menn settir fyrir lands-
sjóðsverzlunina hér á landi, en
eini æfði maðurinn flæmdur frá
benni.
8. Stjórnarráðið sjálft vasast í marg-
brvtinni eimskipaútgerð, meiri-
hluta ársins, landinu til skaða og
sjálfu sér til litils heiðurs, í stað
þess að fá stjórd Eimskipafélags-
ins til þess að annast útgerðina
frá ársbyrjun.
9. Mjög hlutdræg og ójöfn skifting
á nauðsynjavörum milli lands-
manna, t. d. átti að skifta nokkru
Þrjár myndir af blað-
síðum þingsögunnar.
Úr fyrirlestri eftir síra Ólaf Ólafsson
fríkirkjuprest.
. . . . * En — þó að margar séu
orðnar breytingarnar til bóta og stór-
um hafi birt yfir landinu á hinum
síðari áratugum, þá er langt frá því,
að alt sé enn sem það á að vera,
og í sumum greinum er auðsén aft-
urför frá því, sem áður var. Yfir
sumum svæðum hvíla skuggar, sem
nauðsynlega þurfa að rýma; og á sum-
um svæðum verður vart rotnunar og
spilliugar, sem þarf að upprætast. A
öllu þeBsu þarf að hafa vakandi auga.
Upphaf allrar vizku er, að þekkja
sjálfan sig; og þetta er jafn nauð-
synlegt fyrir þjóðirnar, sem einstak-
lingana; heilir leita ekki læknis, held-
ur þeir, sem finna, að þeir eru van-
heilir.
Alþingi íslendinga er göfugasta
stofnunin, sem þjóðin á. f>á komst
þjóðin á sína lægstu niðurlægingar-
tröppu, þegar alþingi var lagt niður.
* Þar sem í fyrirlestri þessum ertalað
um alþingi, þá er yfir höfuð, að þvi er
snertir síðari árin, átt við neðri deild.
af kolum með niðursettu verði
milli kaupstaða og sjávarútvegs-
þorpa, svo hlutdrægnislega var
skift, að Reykjavík fær um 100
kg. á mann en Akureyri tæp 22
kg. Hinna niðursettu kola, sem
landssjóður borgar niðurfærsluna
á, njóta þvi Reykvikingar langt
um fram Akureyrarbúa.
10. Lán tekið með aumustu kjörum
til landsverzlunarinnar og vextir
af því borgaðir næstum eins mikl-
ir eins og eigna litlir bændur
verða að borga út um land«.
Munu menn alment taka undir
flestar þessar aðfinslur og sízt þykja
of hart kveðið að^ um sumar þeirra.
Vér höfum valið þetta sýnishorn
til þess að gefa lesendum vorum
enn eins sinni hugmynd um hvern-
ig litið er á stjórn vora í blöðunum
út um land. En annars er það svo að
með hverri póstferð koma úr öllum
áttum nýjar og frekari sannanir um
það hvernig fylgileysi eða þá bein
andstaða við þá þríhöfðuðu fer
vaxandi, hvernig stjórnin gerist æ
meir öllnm heillum horfin landshorn-.
anna milli.
Og hvernig ætti líka annað að
vera, ef nokkur stjórnmálaþroski er
til með þjóð vorril
Þrjá ísbirni
lagði að velli á einum degi maður
frá Núpskötlu á Sléttu. Skaut þá
með venjulegri fuglabyssu og högl-
um.
Aftur þótti það sólarupprás og frels-
isroði i sögu þjóðariunar, þegar al-
þingi var aftúr eudurreist; allir beztu
menn þjóðarinnar tóku þeiru boðskap
tveim höndum, töldu endurreisn al-
þingis upphaf uýrra frelsistíma og
framfaratíma fyrir landið og þjóðina;
enda varð líka sú raunin á.
f>ó var »sá galli á gjöf Njarðar,«
að þingið var framan af einungis ráð-
ge'andi, en hafði ekki löggjafarvald;
og stóð svo, sem bunnugt er, fram
til þjóðhátíðarársins 1874. Eu þrátt
fyrir það voru íslendingar þeir vit-
menn þá, að þeir báru virðingu fyrir
þingi þjóðar sinuar, og til þingkosn-
inganna var þá“vandað eftir því, sem
föng voru á. Allan þann tíma, sem
Jón Sigurðssou var forseti, og lengi
eftir það, alt fram til hiuua aíðari
tíma, sem nær okkur liggja, litu
laudsmeun með virðingu til þingsius,
og þingið var skipað yfir höfuð, ein-
kum á ráðgjafarþiuguuum og framan
af löggjafarþingunum, beztu mönn-
um þjóðarinnar. .
A síðustu tímum er þetta tekið
stórum að breytast; virðii^g og veg-
ur þingsins hefir stórum farið mink-
andi á hiuum sfðustu árum, og það
getur ekki verið ueitt álitamáf, ,að sú
afturför er þingmönnunum sjálfum
að kenna.
_ a --
1