Tíminn - 01.08.1982, Blaðsíða 10

10
SUNNUDAGUR I. ÁGÚST 1982
NORRÆNA HÚSINU
málverkið” í sviðsljósinu
■ Daði Guðbjömsson.
NÚMER 1
■ Daði Guðbjörnsson, hann vinnur
við að smíða hlöður. Bxndur! - hafiði
séðann: rauðhxrðan og skeggjaðan, útí
hlöðu að negla? Þá varist hann því öll
sín 28 ár hefur hann átt myndlist að
áhugamáli og gekk svo langt að
útskrifast úr Myndlista- og handíða-
skólanum 1980, og tekur nú þátt í þessari
sýningu.
„Ég vil helst ekkert segja um
myndirnar mínar, þær tala sínu eigin
máli. En þetta eru krúsídúllur og
rósaverk - auðvitað alvarleg myndlist,
nema hvað, en þó skraut. Skreytilist.
Veggfóður, kannski ég ráðist inn á svið
Péturs. Ég gæti átt það til. Ætlunin er
að mála ætíð sama mótífið, vegna þess
að þá getur fólk keypt eina mynd á
hverri sýningu, raðað þeim hlið við hlið,
og sjá: það er komið betrek! Svo sýni ég
líka grafík á þessari sýningu. Það eru
góðar myndir, enda er ég mjög góður
grafíker, þó ég segi sjálfur frá. Um
málverkið vil ég minna tala.“
-En hvernig fannst þér kumpánum
þínum sex takast upp? Eru þeirmeðjafn
fallegar myndir og þú?
„Ja, mér finnst þetta vera afskaplega
góð sýning. Myndir eru fallegar og ég
veit ekki annað en allir séu hrifnir af
þeim. Og þó: líklega verða skoðanir
skiptar. Til að mynda hugsa ég að
mörgum muni þykja margt þarna mjög
ljótt, og á hinn bóginn að fáum muni
finnast fátt fallegt...“
-Daði! Ertu að fara út í eitthvað nýtt
í þinni myndlist, eða er þetta sama
gamla tóbakið?
„Alls ekki. Þetta er að mörgu leyti
nýstárlegt, og einkum stærra í sniðum.
Hér áður fyrr, þegar ég var ungur og
áhyggjulaus, þá gerði ég gjarnan svo lítil
verk að þau sáust ekki. Kannski einu
sinni tveir sentímetrar á stærð. Og
gjarnan unnar í matarleifar og annað
óvanalegt og forgengilegt efni. Þannig
að fjöldi listaverka eftir mig er
veröldinni að eilífu glataður. En sem
sagt, að þessu sinni er ég stór í sniðum
og sýni stóra olíufleka, auk grafíkmynd-
anna góðu.“
—Vilt þú vera svo vænn að segja mér
hvenær sýningin verður opin?
„Alveg sjálfsagt. Hún er opin frá
klukkan sextán til tuttuguogtvö virka
daga, en fjórtán til tuttuguogtvö um
helgar. Henni Iýkur22ágúst. Pottþétt."
-Að lokum, Mr. Daði. Hvar ert þú á
vegi staddur í myndlistinni?
„Ég held að ég sé realisti. Ég gæti satt
að segja trúað því. Því að ef grannt er
skoðað, þá er það sem ég geri í hæsta
máta raunverulegt...“
-Flugvélin?
„Já, flugvélin verður á sveimi næstu
daga, að minnsta kosti um næstu helgi,
og dreifir bolsíum og grafíkverkum yfir
alþjóð."
■ Kristján Steingrímur Jónsson.
NÚMER 2
■ Kristján Steingrímur Jónsson, lista-
spíran unga, er árgerð 1957. Hann er úr
nýlistadeild Myndlista- og handíðaskól-
ans, útskrifaðist í fyrravor, og hann var
spurður hvort þetta blessaða „nýja
málverk“ vxri ekki bara ein tískubólan
enn - eins og margir hafa haldið fram,
fullir fyrirlitningar.
„Það eru sumir haldnir þeirri áráttu
að vilja setja púnkt á eftir sjálfum sér,
og álíta að með þeim sé endanlegri
fullkomnun náð. En lífið er sífelld
barátta og endurnýjun og líf og list
haldast í hendur í stöðugri þróun - þess
vegna er til fólk sem gerir ekki sömu
hluti í dag og gerðir voru í gær. Ef nýja
málverkið er tíska, þá má flokka allar
liststefnur undir tísku."
- En hvað er þetta?
“Nýja málverkið hefur verið að þróast
hér undanfarin ár, það má segja að það
sé að vissu leyti uppgjör við stefnu og
viðhorf líðandi stundar. Auðvitað halda
margir áfram á þeirri braut sem þeir
höfðu markað sér en aðrir leita nýrra
fanga.“
- Hefurðu dæmi úr jarðfræðinni?
’“Það vill svo til, já. Allir vita að ár
breyta oft um farveg. Sá sem fleytir sér
eftir ánni og fer nýja farveginn, hann á
í vændum nýtt og framandi umhverfi.
Og hafi þessi kauði verið snjall og haft
með sér veiðistöng, er aldrei að vita
hver veiðin verður ef rennt er fyrir.“
- Listin er sögð spegla þjóðfélagið.
Hvernig gerir nýja málverkið það?
„Ja, það ríkir náttúrlega mikil
taugaveiklun í heiminum í dag, það er
sögð vera hætta á gereyðingarstyrjöld
o.s.frv. Við þessu hljóta ungir listamenn
um allan heim að bregðast, þeir geta
ekki lengur unað sér við að framkalla
ljósmyndir með Ijóðrænu, konseptúal
ívafi. Sumir hverfa inn í sjálfa sig, aðrir
taka til við að skrásetja villtan leik
samtímans með öllu tilfallandi efni - nú,
eða mála ljósmyndirnar sínar ýmsum
litbrigðum. Listin í dag er villtari en hún
hefur verið.“
- Þitt framlag til sýningarinnar,
Kristján, hvert er það?
„Ég sýni náttúrlega margar myndir
en þar á meðal myndröð sem byggð er
á skilningarvitunum. Ein þessara mynda
er Auga - sá. En það er ekki gott að
útskýra þessar myndir, menn verða bara
að koma og sjá.“
■ Ómar Stefánsson.
■ Pétur Magnússon.
■ Ragna Hermannsdóttir.
NIJMER 3 NÚMER 4 NUMER 5
■ Ómar Stefánsson er yngstur sjö
menninganna sem sýna í Norrxna
húsinu en heimurínn horfði í fyrsta skipti
upp á hann árið 1960. Ekki fer neinum
sögum af því hvar hann hélt sig fyrir
þann tíma. Eins og hinir sex á hann að
baki nám í margumtalaðri nýlistadeild
Myndlista - og handíðaskóla íslands og
mun hafa lokið því námi í fyrra. Það vill
svo til að það er einmitt Ómar sem
hefur málað myndina sem prýðir
forsíðu Heigar-Tímans að þessu sinni,
myndina af tannhvössu þyrlunni og bera
manninum.
- Þú vildir kannski byrja á því að
segja mér hvernig stendur yfirleitt já því
að þú ert að fást við myndlist.?
„Ég mála mín persónulegu vandamál
fyrst og fremst. Myndirnar eru eins
konar framlenging eða viðhald á mínum
prívat - bömmerum, til þess ætlaðir að
koma í veg fyrir að þeir þróist yfir í
algera frústrasjón.
Er ekki fallegt að segja að verkin séu
myndskreyting á blundandi geðveilum?
- Gott og vel. En hverslags geðveilu
ertu þá að túlka á myndinni af þyrlunni
sem eltir striplinginn?
„Hm. Það er nú frekar ieiðinlegt að
skilgeina sjálfan sig alveg ofan í kjölinn.
En myndin túlkar auðvitað einhvers
konar paranojueffekt - allsherjar of-
sóknarbjrálæði.”
- Og þyrlan?
„Sjáðu til, aðallinn sem er valdur að
ofsóknarbrjálæðinu - maður nær ekki
tökum á honum, þekkir hann ekki.
Mannætuþyrlan er tákn fyrir þá til-
finningu. Hið óþekkta sem ofsækir
mann.“
- En stendur ekki fyrir neitt
sérstakt?
„Nei. Þyrlan merkir ekki neinn
sérstakan pólitískan flokk, ekki heldur
sérstaka þjóð og allra síst sérstakan
banka!”
- Þú málar málverk. Er einhver
ástæða fyrir því að þú velur það form,
fremur en eitthvað annað?
„Onei, það má segja að ég máli
myndir aðeins til málamynda! En það er
ekkert form sem hentar mér betur
einmitt þessa dagana og þá nota ég þetta
form. Ég er tækifærissinni í kúnstinni,
fullmótaður tækifærissinni, og hef
komið víða við á ferlinum.
Þar fyrir utan skal ég nefna að vegna
persónulegra aðstæðna hef ég lagt önnur
listform á hilluna í bili - ég á erfitt með
að nota aðra miðla vegna þess að ég
kemst hreinleg ekki í önnur tæki en
pensilinn. Þannig séð er það alveg rétt
að ég mála til málamynda. En ég áskil
mér allan rétt.“
■ Nxsta vetur verður Pétur Magnús-
son í framhaldsnámi á Ítalíu en annars
hefur hann verið þrjú ár í myndlistar-
námi hér heima. Hann er í heiminn
borinn anno domini 1958 og í Norrxna
húsinu kveðst hann einkum sýna
munstur.
- Af hverju?
„Af hverju? Nú, munstri auðvitað,
maður!“
- Nei, ég á við hvers vegna málar þú
munstur?
„Svoleiðis, já. Það er gaman að mála
munstur; þetta eru svona veggfóðurs-
pælingar. Stóreflis málverk á pappír -
heimatilbúinn pappír, skal tekið fram. “
- Af hverju taldirðu ástæðu til að búa
til þinn eigin pappír?
„Ja, heimatilbúinn og heimatilbúinn
ekki. Þetta eru búðarrúllur sem ég hef
dundað við að ltma saman. Svo er málað
á þær með öllu því sem yfir höfuð er
hægt að mála með. Það eru líka þarna
tvær stórar myndir sem við gerðum
saman, Tumi bróðir minn og ég. Við
tókum törn eitt kvöldið, unnum í fimm
klukkutíma og fram á nótt.“
- Og hvemig gekk samstarfið?
„Það var svolítið gaman. Maður
vinnur öðruvísi með öðrum heldur en
maður vinnur þegar maður er einn;
samvinna spíttar mann upp, örvar mann
til dáða. Og við vorum mjög samhentir,
bræðurnir, alla vega gekk okkur mjög
vel að ákveða hvað við vildum gera og
hvað ekki.“
- Þið sjö sem sýnið í Norræna húsinu,
er þetta einhver sérstakur hópur
myndlistarmanna?
„Neinei. Það er meira tilviljun en
nokkuð annað að það erum einmitt við
sjö en ekki einhverjir aðrir sem sýnum
saman. Við eigum í rauninni ekkert
sameiginlegt nema það að núna erum
við öll að fást við nýja málverkið."
- Finnst þér nýja málverkið á fslandi
vera að einhverju leyti frábrugðið
samsvarandi fyrirbæri í útlöndum?
„Já, ég er ekki frá því að íslendingar
hafi mótað það töluvert sjálfir. Nýja
málverkið hefur hingað til aðallega verið
á Ítalíu og í Þýskalandi en á báðum
stöðunum þekki ég nokkuð til, og mér
finnst íslenska málverkið dálítið sér-
stakt. En hitt er svo staðreynd að nýja
málverkið í Þýskalandi annars vegar og
á Ítalíu hins vegar er alls ekki einn og
sami hluturinn.”
- Býstu við góðum viðtökum almenn-
ings við sýningunni?
„Ég veit það ekki. Alvegeins. Það eru
allir guðvelkomnir!"
- Einkennislitir sýningarinnar eru
gult og grænt. Af hverju stafar það?
„Tja - þetta eru sumarlitirnir. En
kannski er engin ástæða fyrir því.“
■ Er Ragna Hermannsdóttir eins og
skrattinn úr sauðarleggnum meðal ungu
mannanna sex? Hún er í fyrsta lagi eina
konan í hópnum og í öðru lagi gxti hún,
samkvæmt aldrí, verið móðir þeirra allra
saman, 59 ára gömul-Hún er nú samt
sem áður nýgrxðingur í myndlistinni,
þannig séð - lauk prófi úr nýlistadeild
Myndlista- og handíðaskólans núna í
vor, eftir tveggja ára nám þar. Eg spurði
hvað hefði valdið því að ráðsett kona
eins og hún hefði söðlað svona
hressilega um og farið út í nýlist.
„Ætli það hafi ekki bara verið
einhvers konar uppreisn. Á vissum aldri
fær maður löngun til að breyta til, og
fara að iifa lífinuá annan hátt en maður
hefur alla tíð gert.“
- Hafðirðu verið viðriðin myndlist
áður en þú fórst í skólann.
„Nei. Aftur á móti hafði ég stundað
Ijósmyndun í tíu ár og var með stofu í
Hveragerði. Þegar ég svo fór í Mynd-
lista- og handíðaskólann valdi ég
nýlistadeildina meðal annars vegna þess
að ég hafði enga grundvallarmenntun í
teikningu og öðru slíku, en þótti sýnt að
reynslan af ljósmynduninni myndi helst
nýtast mér í nýlistinni. Á tímabili var
ljósmyndun mikið notuð í nýlist og þó
það sé farið að minnka núna er
Ijósmyndunin eftir sem áður grunnur að
byggja á. Aðal ástæðan fyrir valinu var
þó sú að ég hafði áhuga á að kynna mér
nýjungar í myndlist. Ég hafði lesið
töluvert um nýlist og nýlistamenn og það
vakti forvitni mína.“
- Finnst þér nýiistin vera færari um að
fást við nútímann heldur en hefðbundn-
ari myndlist, eða er þetta eingöngu
spurning um vinnuaðferðir?
„Ja, á hverjum tíma er náttúrlega
einhver hvati í þjóðfélaginu sem verður
til þess að fólk býr til myndir á einn hátt
en ekki annan. Listin í dag hlýtur að
passa nútímanum. Það þýðir ekki að
nota gamlar óg úreltar aðferðir. Hrað-
inn í þjóðfélaginu er svo mikill, og
sífelldar breytingar, og það kemur
auðvitað fram í listinni. Það sem er nýlist
í dag verður gamalt á morgun. Hitt er
svo annað mál að vinnuaðferðirnar
skipta í sjálfu sér ekki máli, svo fremi
sem tjáningin er sönn.“
„ Má ég spyrja hvað þú ert að fara í
þínum myndum?
„Þetta er agaleg spuming! í myndun-
um birtist mín persónulega tjáning; það
er ekki um neinn boðskap eða slíkt að
ræða. Öðruvísi get ég ekki svarað
þessu."
, - Myndin sem við birtum hér á
síðunni: ber hún eitthvert nafn?
„Nei, ég á alltaf í vandræðum með að
sktra myndirnar mínar. Þá finnst mér ég
vera að endurtaka það sem ég var að
gera með myndinni, og það er svolítið
kjánalegt."
Myndir: Ella
Texti: