Tíminn - 03.10.1987, Blaðsíða 5

Laugardagur 3. október 1987
Tíminn 5
Jón Baldvin Hannibalsson fjármálaráðherra um aukafjárveitingar:
Einungis tvær fjárveitingar
kunna að vera umdeilanlegar
Jón Baldvin Hannibalsson fjármálaráðherra er nýkominn til
landsins og var ekki fyrr búinn að lesa Tímann en hann hringdi í
okkur og gerði athugasemdir við fréttaflutning af aukafjárveiting-
um. Jón Baldvin telur ýmislegt gagnrýnisvert að því er varðar
meðhöndlun ríkisstjórnar og fjármálaráöherra eða því kerfl sem
við styðjumst við í sambandi við aukafjárveitingar. Nefnir Jón
Baldvin til sögunnar fjáraukalög sem hann telur að ætti að gefa
út tíðar en gert er, eða í lok hvers þings.
Hann vill þó ekki að óígrunduðu máli fullyrða hvort hann muni
beita sér fyrir því að settar verði reglur um meðferð aukafjárveit-
inga, á komandi þingi.
Jón hefur bent á að hægt hefði
verið að fara kostnaðarminni leiðir
í ýmsu því sem hann erfði frá
síðustu ríkisstjórn og nefndi sem
dæmi að hann hefði heyrt kammer-
sveit flytja „Sísí fríkar út“ með
miklum ágætum og nær hefði verið
að senda hana til Grænlands heldur
en að kosta tveimur og hálfri
milljón upp á sinfóníuna. Munur-
inn hefði m.a. verið sá að kammer-
sveitin hefði komist í flugvél Land-
helgisgæslunnar.
Stríðsuppsláttur
Tímans
“Vegna stríðsuppláttar Tímans
um aukafjárveitingar í skammri
fjármálaráðherratíð minni vil ég
taka eftirfarandi fram. í fyrsta lagi:
Aukafjárveitingar á tæplega
þriggja mánaða tímabili, frá 8. júlí
til 1. október nema alls 63 milljón-
um króna. Pessar aukafjárveiting-
ar flokkast með eftirfarandi hætti.
A. Vegna ákvarðana fyrri ríkis-
stjórnar 15,1 milljón. B. Uppgjör
á mörkuðum tekjustofnum (skipu-
lagsstjóri ríkisins vegna áranna
1985 til 1986) 21,2 milljónir. C.
Vegna ákvæða samninga (leigu- og
verksamninga) 3,6 milljónir. D.
Vegna ákvörðunar núverandi
ríkisstjórnar (iðnaðarrannsóknir
vegna stækkunar álversins) 5 mill-
jónir. Samtals 44,9 milljónir.
Sex milljónir á mánuði
Staðreyndir um aukafjárveiting-
ar í minni tíð eru því þessar:
Heildartalan er 63 milljónir en ef
frá eru dregnar 45 milljónir vegna
ákvarðana fyrri ríkisstjórnar, mar-
kaðra tekjustofna frá fyrri tíð,
samningsbundinna ákvæða og ák-
vörðunar ríkisstjórnar þá standa
eftir átján milljónir eða sex mill-
jónir á mánuði."
Hvernig flokkar þú þessar átján
milljónir?
„Samtals hefur um fjörutíu er-
indum frá ráðuneytum og ríkis-
stofnunum, um aukafjárveitingar
á þessu þriggja mánaða tímabili,
verið synjað. Flokkunin á þessum
átján milljón er síðan með þessum
hætti: 1. Menntaskólinn við Ham-
rahlíð. Kaup á tveimur færanlegum
kennslustofum, ófyrirséð útgjöld
vegna nemendafjölgunar - 3 mill-
jónir. 2. Styrkur vegna námskeiðs
í íslenskum fræðum fyrir banda-
rískra stúdenta. - 155 þúsund.
Brotabrot af því sem bandarísk
stjórnvöld leggja fram til styrktar
íslenskum námsmönnum þar í
landi.“
En aukafjárveiting engu að
síður?
„Já. 3. Fornleifarannsóknir á
Bessastöðum. -500 þúsund. 4.
Leikfélag Akureyrar. Framlag til
Leikfélagsins samkvæmt samningi
frá 28. ágúst 1987 gegn jafnháu
mótframlagi Akureyrarbæjar. - 1
milljón. 5. Félagsheimilasjóður.
Framlag vegna félagsheimilisins að
Klifi á Ólafsvík í tengslum við 300
ára afmæli Ólafsvíkurskaupstaðar.
-2 milljónir. 6. Framlag vegna
Norðurlandamóts unglinga í skák.
- 140 þúsund. 7. Framlag vegna
olympíuleika í eðlisfræði. - 100
þúsund. 8. Sendiráð í Moskvu.
Endurbætur á íbúð sendifulltrúa. -
2 milljónir. 9. Söngmálastjóri þjóð-
kirkjunnar. Vegna rekstrarerfið-
leika frá árinu 1986. - 600 þúsund.
10. Félagsmálaráðuneytið. Sér-
fræðivinna vegna húsnæðismála á
þessu sumri. -600 þúsund. 11.
Málefni fatlaðra í Reykjavík. Út-
gáfa handbókar Svæðisstjórnar. -
214 þúsund. 12. Málefni fatlaðra
Norðurlandi eystra. Framlag vegna
aukinnar húsaleigu. - 150 þúsund.
13. Málefni fatlaðra á Suðurlandi.
14. Sólheimar í Grímsnesi. Fram-
lag til endurbóta á hitaveitu. - 800
þúsund. 15. Heilbrigðis og trygg-
ingamálaráðuneyti. Aðalskrifstofa
vegna rekstrarerfiðleika á árinu
1987. - 4 milljónir.
Aðeins tvær umdeilanlegar
Af þessum aukafjárveitingum lít
ég svo á að aðeins tvær kunni
hugsanlega að vera umdeilanlegar.
Það er tveggja milljóna króna
framlagið til félagsheimilisins í Ól-
afsvík. Það er að vísu flýtigreiðsla,
samkvæmt ótal fordæmum, til fél-
agsheimilasjóðs og var auðvitað
fjárlagaliður en jafnframt safnlið-
ur, þ.e. verkefni sem Alþingi hefur
veitt fé til. í því efni eru mín rök
þessi: Menn skyldu aðgæta líka
hvað þetta fámenn sjávarútvegs-
pláss hefur lagt í þjóðarbúið. Ég er
þeirrar skoðunar að menn þurfi
ekki að deila um að þetta framlag
til Ólafsvíkur er réttlætanlegt.
Að því er varðar L.A. þá er
gerður samningur og forsendurnar
eru þær að Leikfélagið hefur safn-
að upp skuldum á mörgum umliðn-
um árum sem mér voru gefnar upp
sem sjö milljónir króna. Samning-
urinn er gerður í samráði við
forsætisráðherra og ekki var fallist
á að yfirtaka skuldir heldur tók
forsætisráðherra að sér að leysa
það með öðrum hætti. Það hefði
verið sjálfsagður hlutur að hafa
samráð um þetta tvennt sem ég hef
nefnt við fjárveitinganefnd, nema
fyrir þá sök að fjáveitinganefnd er
ókjörin og ekki starfandi.
Andmælir fréttaflutningi
Fréttaflutningur Stöðvar 2 og að
hluta til í Tímanum hefur að mínu
mati vakið upp grunsemdir um að
hér hafi verið um að ræða fjármál-
aráðherra sem eys úr ríkissjóði í
því skyni að hygla einhverjum
pólitískum aðilum. Hafi einhver
skilið þennan fréttaflutning á þann
veg, andmæli ég honum harðlega.
Ef litið er yfir þessar aukafjár-
veitingar í heild sinni yfir árið þá
er fljótséð, ef maður flokkar þær á
hefðbundinn hátt, hvar stærstu lið-
irnir eru. Éj> vil nefna nokkra. í
fyrsta lagi: Akvarðanir ríkisstjórn-
ar, þá ræði ég um tímabil fyrirrenn-
ara míns, 235,5 milljónir. Uppgjör
vegna ársins 1986, 78,5 milljónir.
Heimildir samkvæmt 6. grein fjár-
laga, 40 milljónir. Ákvæði samn-
inga, 16 milljónir. Lagafyrirmæli
og þingsályktanir, 17 milljónir.
Áhrif kjarasamninga, 17 milljónir.
Ónotaðar fjárveitingar fyrri ára, 4
milljónir. Tjónagreiðslur. Ríkið
tryggir ekki hjá tryggingarfélögum
heldur verður að taka á sig tjón,
700 þúsund. Síðan eru ófyrirséð
útgjöld á árinu 1987 sem ekki voru
séð fyrir eða áætluð á fjárlögum,
51 milljón. Þetta eru helstu þætt-
imir.
Fjáraukalög oftar
Ég vil taka fram að fjárlög eru
áætlun og byggð á ákveðnum for-
sendum og ef ekki væri heimild til
að breyta út frá þeim tölum sem
þar em settar á blað þá þýddu
kjarasamningar á fjárlagaárinu að
ekki væri heimilt að greiða mönn-
um kaup samkvæmt kjarasamning-
um. Ef verðhækkanir verða, sem
eru helst til miklar núna þá þýddi
það t.d. að tekjur ríkissjóðs af
mörkuðum tekjustofnum, svo sem
söluskatti mættu ekki hækka,
þannig að menn sjá það af þessum
rökum sem sjaldan eru nefnd að út
af fyrir sig er það misskilningur að
fjárlög séu svo bundin að út frá
þeim tölum megi ekki hverfa.
Dæmið hlýtur þó að snúast um
annað þ.e.a.s. um heimildirnar til
þess yfirleitt að víkja frá því hvort
heldur er á tekju- eða gjaldahlið.
Það sem ég tel fyrst og fremst
gagnrýnisvert að því er varðar
meðhöndlun ríkisstjórnar eða
fjármálaráðherra á aukafjárveit-
ingum eða því kerfi sem við styðj-
umst við, er þetta: I fyrsta lagi ætti
að gefa út fjáraukalög þ.e.a.s.
þegar heimilda er aflað hjá Alþingi
fyrir slíkum breytingum og frávik-
um frá fjárlögum tíðar en gert
hefur verið, helst í lok hvers þings.
I annan stað. Það væri eðlilegur
hlutur a.m.k. meðan Alþingi er
starfandi að það væri haft fullt
samráð um slíka hluti við formenn
fjárveitingarnefndar og það er eðli-
legt og sjálfsagt að gera þegar hún
er starfandi," sagði Jón Baldvin.
Ertu með þessu að segja að þú
munir jafnvel beita þér fyrir því að
einhverjar slíkar reglur verði
settar?
„Ég vil ekki fullyrða neitt, sem
ég get ekki staðið við um það efni
því ég hef útaf fyrir sig ekki haft
tíma til að leiða hugann að þessu
máli.“
En þér finnst samt ástæða til
þess?
„Mér finnst alveg ástæða til þess
að skoða það hvort setja þarf
fastari reglur um beitingu á hei-
mildum til slíkra fjárveitinga."
Utanríkisráðherra reifaði hug-
myndir um það að setja reglur í
þessu sambandi.
„Já. Ég vek athygli á því að stór
liður, næststærsti liðurinn í þeim
fjárveitingabeiðnum sem ég hef
orðið að verða við eru vegna fyrri
ríkisstjórnar sem sá ágæti maður
veitti forstöðu“.
„Sísí fríkar út“
Þú tókst út tvær sérstakar fjár-
veitingar og gerðir grein fyrir því.
Hvað með styrk upp á 2,5 milljónir
til Sinfóníuhljómsveitarinnar
vegna Grænlandsferðar?
„Það er ein af ákvörðunum frá-
farandi ríkisstjórnar. Hún sam-
þykkti aðild okkar íslendinga að
norrænni hátíð á Grænlandi. Ég
stóð frammi fyrir því að Sinfóní-
hljómsveitin skyldi verða okkar
framlag þar. Ég minnist þess að
þetta var tekið upp á ríkisstjórnar-
fundi og ég lagði til að send yrði
kammersveit en sú tillaga fékk
ekki hljómgrunn. f sjónvarpsfrétt-
um tók ég eftir því að hún hafði
spilað með miklum ágætum „Sísí
fríkar út“ við feikilega góðar undir-
tektir. Hún átti að fara með minni
tilkostnaði með Landhelgisgæsl-
unni, en af einhverjum ástæðum
sem mér eru ókunnar þá fór hún
ekki þá leiðina.“
Verður þetta til þess að við
munum Jæsa ríkiskassanum næstu
mánuði? Hvaða dilk mun þetta
mál draga á eftir sér?
„Það er ekki hægt, eðli málsins
samkvæmt. Þær aukafjárveitingar
sem ég hef heimilað í raun og veru
á þessum þremur mánuðum, sex
milljónir á mánuði, sú staðreynd
sýnir að það hefur verið gætt eins
mikils aðhalds í þessu eins og ég tel
mér frekast unnt. Ég er t.d. sann-
færður um það að þó ég hafi
hafnað um fjörutíu beiðnum þá er
svo harður aðgangur einmitt frá
þeim ráðuneytum sem einmitt
sækja þetta mál fyrir annaðhvort
sig eða sína undirstofnanir, að ég
þykist vita að mér verði ekki stætt
á því að halda þeim úti algerlega.
Niðurstaða málsins er einmitt sú
að það hefur í reynd, öfugt við það
sem þessi fréttaflutningur virðist
hafa gefið til kynna, verið haldið
eins fast á þessu og hægt er.“
En er ekki jákvætt að fjölmiðlar
skuli fjalla um slík mál sem þetta?
„Það er mjög jákvætt ef um-
fjöllunin er hlutlæg og ef hún
verður ekki til þess að draga upp
villandi mynd af því gerst hefur,“
sagði Jón Baldvin.
- ES
Átti að senda kammersveit í þeirra stað?