Tíminn - 24.08.1988, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur24. ágúst 1988
Niðurfærsla • Niðurfærsla • Niðurfærsla • Niðurfærsla • Niðurfærsla
ÞORSTEINN PÁLSSON, FORSÆTISRÁÐHERRA:
Sjálfsákvörðunarréttur
sveitarfélaga mun virtur
Þorsteinn Pálsson, forsætisráð-
herra sagði eftir ríkisstjórnarfund-
inn í gær að hann teldi skynsamlegt
að farið yrði að þeirri tillögu ráð-
gjafanefndarinnar að niðurfærslu-
leiðin yrði könnuð til hlítar á
næstunni og að stjórnarflokkarnir
þurfi að vera búnir að ákveða
hvort þeir séu tilbúnir að reyna
þessa leið fyrir ríkisstjórnarfund á
fimmtudag. Þegar hafi verið gerðar
ráðstafanir vegna tæknilegrar út-
tektar á launa- og verðlagsmálun-
um á vegum Þjóðhagsstofnunar og
Verðlagsstofnunar. Forsætisráð-
herra lagði jafnframt áherslu á að
niðurfærsluleiðin væri ekki fær
nema víðtæk samstaða næðist um
hana í samfélaginu. Um tillögur
Þorsteinn Pálsson.
nefndarinnarsagði Þorsteinn: „Við
munum ræða þetta plagg á næstu
dögum. Það er margt fleira í áliti
nefndarinnar en það þarf ekki að
koma á óvart að við þær aðstæður
sem nú ríkja þurfum við að gæta
mjög mikils aðhalds í lána- og
ríkisfjármálum. Enn liggja ekki á
borðinu tillögur um fjárlög og
lánsfjárlög fyrir næsta ár en auðvit-
að skipta niðurstöður og tillögur í
þeim efnum miklu."
Forsætisráðherra sagði að það
þyrfti ekki að fara í grafgötur með
það að einkaneyslan og fjárfesting-
in í landinu væri svo mikil að „kæla
þyrfti hagkerfið". Að því leyti taldi
hann að skynsamlegt gæti verið að
fresta launa- og búvöruverðshækk-
un þann 1. september. Varðandi
aðhald í ríkisfjármálum og það
hvort slíkt aðhaid þyrfti ekki einnig
að koma fram hjá sveitarfélögum
s.s. Reykjavíkurborg sagði forsæt-
isráðherra: „Fjárlög snúa ekki að
Reykjavíkurborg. Ríkisstjórnin
fer ekki með fjármál sveitarfélaga,
hvorki Reykjavíkurnéannarra. Ef
stjórnvöld hafa afskipti af málum
sem lög gera ráð fyrir í dag að
sveitarfélög fari með, þá verða það
almennar ákvarðanir, en ekki
þannig að ríkisstjórnin taki eitt
sveitarfélag þar og annað sveitar-
félag hér og hlutist til um málefni
þeirra. Með öðrum orðum við
virðum sjálfsákvörðunarrétt sveit-
arfélaga um sín eigin mál.“ -óþh
JÓN BALDVIN HANNIBALSSON, FJÁRMÁLARÁÐHERRA:
Samdráttur hjá sveitar-
félögum og Reykjavík
Jón Baldvin Hannibalsson stjórnarflokkanna sem einna opin-
fjármálaráðherra var sá formanna skáast talaði fyrir niðurfærsluleið-
Steingrímur Hermannsson, utanríkisráöherra:
Útfærslan verði
um allt kerfið
Steingrímur Hermannsson utan-
ríkisráðherra var spar á yfirlýsingar
eftir ríkisstjórnarfundinn í gær en
sagði þó að honum fyndist niður-
færsluieiðin vera vel þess virði að
hún yrði skoðuð nánar. „og það
munum við einmitt gera,“ sagði
Steingrímur. Hann sagði
jafnframt: „Það er einhugur í ríkis-
stjórninni um að kanna þessa leið,
en ég hef áður sagt að ég tel
niðurfærsluleiðina þá aðeins koma
til greina að hún verði útfærð í
gegnum allt kerfið, allir taki þar
þátt.“ Aðspurður um hvort ríkis-
stjórnin gæti tryggt að launalækkun
sem fylgdi niðurfærslunni yrði al-
menn og næði jafnt til ríkisstarfs-
manna og starfsmanna í einkafyrir-
tækjum sagði hann að hann liti á
það nánast sem skilyrði fyrir því að
fara þessa leið. „Og það er nánast
skilyrði fyrir því að unnt sé að fara
þessa leið að verðlag, vextir og
fjármagnskostnaður fylgi,“ sagði
Steingrímur Hermannsson utan-
ríkisráðherra. -óþh
Steingrímur Hermannsson.
inni þó hann hefði vissulega nokkra
fyrirvara þar á. „Það er ekki hægt
að samþykkja niðurfærsluleiðina
án góðrar tryggingar fyrir því að
verðlag fari sömu leiðis niður og
árangurinn verður að vera
tryggður. Eftir hverju er verið að
slægjast með þessari leið? Hún er
um það að koma verðbólgu, sem
hefði farið upp í 80-90% verðbólgu
í desember eftir gengiskollsteypu-
leiðinni, niður í 7-8%. Hún er þar
með um það að koma í veg fyrir
risavaxna hækkun á lánskjaravísi-
tölu, á greiðslubyrði skuldugra
fyrirtækja og einstaklinga og koma
efnahagslífinu hér á þann grund-
völl að hægt sé að stjórna hér af viti
og í sátt og samlyndi," sagði Jón
Baldvin.
Fjármálaráðherra lagði jafn-
framt þunga áherslu á að kjarni
stjórnvaldsaðgerða í niðurfærsl-
unni fælist í aðhaldi í ríkisbúskap
og samdrætti í opinberunt fram-
kvæmdum. „Sveitarfélögin og
Reykjavíkurborg eru ekki síst þar
meðtalin.
Þá kom fram í máli Jóns Bald-
vins að hann teldi ríkisvaldið vera
núna betur en áður í stakk búið til
að fylgjast með því að launalækkun
næði að ganga yfir alla línuna,
jafnt ríkisstarfsmenn og fólk í
einkageiranum. Ástæðan er sá
möguleiki að fylgjast frá mánuði til
mánaðar með launagreiðslum í
gegnum staðgreiðslukerfi skatta
„og fylgja þannig fram launalækk-
uninni betur en áður hefur verið
hægt og beita viðurlögum ef útaf
ber,“ eins og hann orðaði það.
Jón Baldvin sagði að tillögur
Jón B. Hannibalsson.
efnahagsnefndarinnar væru ekki
útfærðar tillögur um niðurfærslu-
leiðina og að útfærslan sjálf og
matið á endanlegum ákvörðunum
væri eftir. Kvaðst hann ætla að
mæla fyrir því í sínum flokki að
þessi leið yrði könnuð til þrautar.
„Það má á engan hátt blekkja
menn á því að hér er ekki um að
ræða tillögur sem unnt er að hrinda
í framkvæmd 1. september og
ríkisstjórnin hefur í þessu efni ekki
sett sér nein tímamörk. Það eru
engar dagsetningar enda væri slíkt
fásinna. Ef ekki verður gripið til
annarra ráða, þá koma launahækk-
anir og búvöruverðshækkun til
framkvæmda 1. september og
óneitanlega væri skynsamlegt í
þessari stöðu frá bæjardyrum allra
að þessari hækkun yrði frestað,“
sagði Jón Baldvin. Spurður um
það hvenær ákvörðun um slíka
frestun yrði tekin svaraði fjármála-
ráðherra: „í tæka tíð.“ -óþh
Ásmundur Stefánsson.
ÁSMUNDUR STEFÁNSSON
FORSETI ASÍ:
Frysting
launa 1.
sept. er
óráðsía
Ásmundur segir mjög ólíklegt
að slíkar ákvarðanir verði teknar,
en það mátti skilja á ummælum
Jóns Baldvins Hannibalssonar,
fjármálaráðherra og Þorsteins
Pálssonar, forsætisráðherra eftir
ríkisstjórnarfund í gær.
Ásmundur sagði einnig: „Menn
eru að búa sér til tilefni ef þeir líta
svo á að launahækkanir upp á
2,5% fyrsta september sé stóra
málið.
Aðgerð sem þessi væri ákaflega
óheppilegur aðdragandi að frekari
aðgerðum. Það sem við þurfum á
að halda núna eru heildstæðar,
víðtækar efnahagsaðgerðir. Ég er
ekki sammála því að það sem
brýnast er, sé að ráðast að kjörum
almennings. Ég er sömu skoðunar
og í maí. Að frysta launin er ekki
skynsamleg ráðstöfun. Þaðersjálf-
sagt að æfa sig í því að frysta
verðlagið. Þeir sem hafa uppi ein-
hverja draumóra um að færa verð-
lagið niður ættu að æfa sig á því um
stund. Það blasir við öllum að
11,5% lækkun launa frá því sem
samningar gerðu ráð fyrir er ekki
lausn sem ég trúi á að neinn geti
tekið alvarlega. Þó henni fylgi
draumórar um hugsanlega niður-
færslu. Niðurfærsluleiðin er óráðs-
órar. í fyrsta lagi er verið að stefna
í stórfellda kjaraskerðingu og í
öðru lagi er verið að demba kjara-
skerðingu yfir það fólk sem býr við
taxtana eina. Allt annað er í óvissu.
Slíkur leikur er á engan hátt rétt-
lætanlegur. Hann setur fólk sem er
í vandræðum í enn meiri vandræði.
Ef hressa á upp á kökuna með því
að skreyta hana með hækkuðum
vöxtum af húsnæðismálastjórnar-
lánum, þá held ég að margir sjái
sína sæng útbreidda," sagði Ás-
mundur að lokum. SH
NÆSTA HELGIER FYLAHELGIN
Hin árlega fýlahelgi er um helgina. Fýlahelgin er sú helgi, er fýlsunginn
fer úr hreiðrinu. Fýlinn, sem sjómenn kalla múkka er víða á borðum í
Skaftafellssýslum, fljótlega upp úr fýlahelginni.
Þegar unginn yfirgefur hreiðrið er hann svo feitur að erfiðlega gengur fyrir
hann að komast til sjávar, sem er honum lífnauðsynlcgt. Svo feitur er unginn
að iðulega endist honum ekki þol til fljúga til sjávar og skellur til jarðar á
víðavangi.
Hann er yfirleitt rotaður og má
ganga að unganum þar sem hann
getur sér enga björg veitt, sökum
spiks. Vargurinn sýnir unganum
engin grið og skellir honum á bakið,
þegar hann nær til hans og hreinsar
innan úr honum á skömmum tíma,
meðan unginn er enn lifandi.
Skaftfellingar borða fýlinn og
sjálfsagt er að finna fýlaætur víðar
um land þó ekki sé það í miklum
mæli. Vinsældir, eða kannski óvin-
sældir, má rekja til fitunnar, sem er
mjög mikil og vart finnast feitari
fuglar en fýlsunginn, nýkominn úr
hreiðri.
Skaftfellingar borða fýlinn ýmist
nýjan, eftir að hafa reytt fuglinn,
eða hann er saltaður ofan í tunnu.
Þegar nýr fýli er soðinn, er saltað vel
í pottinn og hann soðinn í um
klukkustund. Miklar fýlaætur setja
kartöflurnar í fýlapottinn og rófur
einnig.
Það er óþrifalegt að taka fýl og
gera að honum. Megna stækju legg-
ur af honum og telja má þau föt ónýt
er fýlaspýja fer á. Varnarkerfi ung-
ans er frumstætt, en hann ælir á þá
er hann telur ógna sér og vægt til
orða tekið er spýjan illa lvktandi.
-ES