Morgunblaðið - 16.07.2006, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 16. JÚLÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
S
ameining lögregluemb-
ættanna á höfuðborgar-
svæðinu ætti að tryggja
betri þjónustu við alla
íbúa á svæðinu og þar
með meira öryggi. Það
er enginn vafi að við
náum að nýta lögregluliðið betur
þegar það verður undir einum
hatti. Við ætlum líka að mæta
skýrri kröfu almennings um að lög-
reglan verði sýnilegri en nú er. Ef
sýnileiki lögreglunnar skiptir
miklu fyrir öryggiskennd íbúanna
er sjálfsagt að verða við þeirri
kröfu.“
Stefán Eiríksson var skipaður
lögreglustjóri höfuðborgarsvæðis-
ins hinn 7. júlí sl. og er fyrstur
manna til að gegna því nýja emb-
ætti. Hann er 36 ára, fæddur og
uppalinn á Akureyri, af móðurætt
úr Eyjafirði og Hrísey en af föð-
urætt úr Skagafirði og Borgarfirði.
Um næstu áramót taka gildi ný
lög um skipan lögreglumála. Lög-
regluumdæmum verður fækkað úr
26 í 15 og á höfuðborgarsvæðinu
verður sameinað umdæmi lögregl-
unnar öll Reykjavík, Seltjarnarnes,
Mosfellsbær, Kjósarhreppur,
Kópavogur, Garðabær, Hafnar-
fjörður og Álftanes.
„Innan lögreglunnar hefur lengi
verið rætt um nauðsyn þess að
fækka lögregluumdæmum og gera
þau öflugri,“ segir Stefán. „Und-
irbúningur þess komst í skýran
farveg eftir að Björn Bjarnason
settist í stól dómsmálaráðherra.
Hann kallaði saman alla þá sem
þessi mál varða, til dæmis ríkislög-
reglustjóra, ríkissaksóknara,
Landssamband lögreglumanna og
Sýslumannafélagið. Í kjölfarið var
skipuð verkefnastjórn um nýskipan
lögreglumála og hún skilaði
skýrslu árið 1995. Þessu næst mót-
aði framkvæmdanefnd tillögurnar
betur og skilaði þeim af sér í lok
síðasta árs. Þær urðu svo grund-
völlur lagafrumvarps sem lagt var
fram á þingi í byrjun þessa árs og
er nú orðið að lögum.“
Stefán kom að undirbúningi
málsins frá upphafi og veitti m.a.
verkefnastjórninni og fram-
kvæmdanefndinni forstöðu. Hann
segir lögreglumenn hafa tekið hug-
myndunum fagnandi, en sýslu-
menn hafi sumir verið hikandi í
fyrstu, enda þýddu þessar tillögur
að mörg verkefni voru frá þeim
tekin. Nú séu þeir hins vegar sam-
mála um að breytingarnar séu
þarft framfaraskref. „Dómsmála-
ráðherra markaði í upphafi þá
stefnu að ekki bæri að fækka emb-
ættum sýslumanna, en hins vegar
þyrftu verkefni þeirra ekki að vera
alls staðar hin sömu. Við þessu
hefur verið brugðist með því að
færa ýmis verkefni og málaflokka
til sýslumannsembættanna, sem
áður voru hjá dómsmálaráðuneyt-
inu eða öðrum embættum. Þar má
nefna að innheimta sekta og sak-
arkostnaðar færist til sýslumanns-
ins á Blönduósi. Þar er ekki nóg
með að tíu ný störf skapist, heldur
hefur innheimtuferlið verið tekið
til gagngerrar endurskoðunar og
er því betra eftir en áður. Umsýsla
með bótanefnd færist í hendur
sýslumanni á Siglufirði, útgáfa
Lögbirtingablaðsins verður í hönd-
um sýslumanns í Vík í Mýrdal og
svo mætti lengi telja.“
Einfaldara og skýrara
Þegar fækkun lögregluumdæma
á Íslandi kom til tals var leitað í
smiðju nágrannaþjóða. Norðmenn
fækkuðu umdæmum sínum úr 50 í
25 fyrir nokkrum árum og Danir
ákváðu nýlega að fækka umdæm-
um þar í landi úr 54 í 12, eftir að
hafa í fyrstu ætlað sér að fækka
þeim niður í 25. „Þessar þjóðir
hafa komist að sömu niðurstöðu og
við, að með fækkun embætta nýtist
fjármagn til löggæslu betur og
skipulag löggæslumála verður
bæði einfaldara og skýrara.“
Stefán vísar máli sínu til stuðn-
ings í fjölda skýrslna og saman-
tekta frá öðrum löndum, auk ís-
lenskrar skýrslu sem unnin var af
lögreglumönnum í stjórnendanámi
í Lögregluskólanum og sýnir að
þjónustan hjá lögregluembættun-
um á höfuðborgarsvæðinu er mis-
munandi. „Staðan hefur því verið
sú, að fólk situr ekki við sama borð
þegar kemur að aðstoð og þjónustu
lögreglu. Þetta á auðvitað líka við
annars staðar á landinu. Sum emb-
ættin hafa bolmagn til ítarlegra
rannsókna á afbrotum, en önnur
geta einfaldlega ekki sinnt öllum
málum sem til þeirra koma og þar
með býr fólk í þeim umdæmum
ekki við sama öryggi og aðrir. Við
eigum að miða við bestu mögulegu
þjónustu. Núna verða lögreglu-
embættin 15, í stað 26 og af þess-
um 15 verða 7 svokölluð lykilemb-
ætti, þar sem lögð verður áhersla á
að ná upp sérþekkingu og sérhæf-
ingu við rannsókn stærri og flókn-
ari mála. Núna leita minni emb-
ættin til Reykjavíkur eftir aðstoð í
stærri sakamálum og þar með
byggist ekki upp nein sérþekking á
slíkum rannsóknum úti á landi. Til
allrar hamingju eru stærri brot
líka það fátíð, að ekki er raunhæft
að ætla að sérþekking náist á
rannsókn þeirra alls staðar, en
ákveðinni sérhæfingu er þó hægt
að ná hjá lykilembættunum.“
Aðspurður hvernig þessar breyt-
ingar verði á höfuðborgarsvæðinu,
t.d. hvort þær þýði fækkun eða
fjölgun lögreglumanna, segir Stef-
án að enn sé vinna við sameiningu
umdæma of skammt á veg komin
til að hægt sé að svara því. Hann
segir hins vegar að ekki verði ráð-
ist í slíkar grundvallarbreytingar
að loka lögreglustöðvum, t.d. í
Hafnarfirði eða Kópavogi. „Nær-
þjónusta er mjög mikilvæg og við
eigum að tryggja að lögreglan sé í
góðu sambandi við íbúana. Þar
komum við að sýnileikanum. Við
vitum að almenningur vill að lög-
reglan verði sýnilegri. Það veitir
fólki öryggiskennd og við viljum að
lögreglan eigi stóran hlut í að veita
fólki það öryggi sem það leitar eft-
ir.“
En hvað með vopnaburð al-
mennrar lögreglu? Þykir nýskip-
uðum lögreglustjóra ástæða til að
lögreglumenn beri skotvopn?
Stefán segir að efling sérsveitar
lögreglunnar hafi verið mikilvægt
skref, því þannig hafi ákveðnum
breytingum í samfélaginu verið
mætt. „Harkan hefur aukist og hér
eru vopnuð rán, svo dæmi séu tek-
in. Lögreglan verður auðvitað að
geta brugðist við slíkum aðstæðum
og styrkur sérsveitarinnar gerir
henni kleift að gera það. Ég vil
ekki vopna almennu lögregluna og
sérsveitin er liður í að við getum
áfram haft almennu lögregluna
óvopnaða.“
Fólki af erlendu bergi fjölgar ört
í íslensku samfélagi og Stefán er
inntur eftir hvort lögreglan þurfi
að bregðast við því með einhverj-
um hætti, t.d. sækjast eftir ein-
staklingum úr þeim hópi til starfa,
til að auðvelda samskipti hennar
við ólíka menningarhópa, eins og
Stefán Eiríksson lögreglustjóri höfuðborgarsvæðisins
Sameining ætti að tryggja
Stefán Eiríksson,
lögreglustjóri höfuðborg-
arsvæðisins, vill mæta
kröfu almennings um að
lögreglan verði sýnilegri, en
hann vill ekki að almennir
lögreglumenn beri
skotvopn. Ragnhildur
Sverrisdóttir ræddi
við lögreglustjórann.
Morgunblaðið/Kristinn
Stefán Eiríksson, lögreglustjóri höfuðborgarsvæðisins, vill að lögreglan verði sýnilegri en nú er.
’„Staðan hefur þvíverið sú, að fólk situr
ekki við sama borð
þegar kemur að að-
stoð og þjónustu lög-
reglu […] Sum emb-
ættin hafa bolmagn
til ítarlegra rann-
sókna á afbrotum, en
önnur geta einfald-
lega ekki sinnt öllum
málum sem til þeirra
koma.“ ‘