Verklýðsblaðið - 10.01.1933, Blaðsíða 3

Nýjar málshöfðanir
Fimmtán ákærðir út af 7. júlí
Tveir í Vestmannaeyjum
Eins og skýrt hefir verið frá
hér í blaðinu, ákvarðaði dóms-
málaráðuneýtið, að undang'enginni
„rannsókn“ Kristjáns Kristjáns-
sonar lögfræðings, rétt fyrir jól-
in, að höfða mál á móti 17 mönn-
um, sem þátt áttu í kröfugöngu
atvinnuleysingja og annaraverka-
manna á bæjarstjórnarfund þ. 9.
nóvember síðastliðinn og með
þeim börðust móti launalækkun-
inni.
Nú hefir Ólafur Þorgrímsson
lögfræðingur einnig lokið við
sína „rannsókn“ út af kröfufundi
atvinnuleysingja í tilefni af bæj-
arstjómarfundinum 7. júlí í sum-
ar. En eins og mönnum mun vera
í fersku minni, byrjaði sú „rann-
sókn“ í júlílolc með því að nokkr-
ir menn og ein kona voru úr-
skurðuð í tugthús upp á vatn og
brauð vegna þess að þau virtu
rannsóknardómara yfirstéttarinn-
ar ekki svars.
Dómsmálaráðuneytið hefir nú
ákveðið málshöfðun móti 15
mönnum vegna þátttöku þeirra í
atvinuleysingjabaráttunni 7. júlí
í viðbót við hina 17, sem ákærðir
eru út af 9. nóvember. Þessir 15
eru:
Einar Olgeirsson,
Guðjón Einarsson,
Haraldur Knudsen,
Haukur Bjömsson,
Hjörtur B. Helgason,
Indíana Garibaldadóttir,
Jens Figved,
Kristinn Áraason,
Matthías Arnfjörð,
Runólfur Sigurðsson,
Sigríður Jónsdóttir,
Sigurjón Á. Ólafsson,
Tryggvi E. Guðmundsson,
Þorsteinn Pétursson,
Þóroddur Þóroddsson.
Það verður ekki komizt hjá því
að geta þess í sambandi við rann-
sókn Ólafs Þorgrímssonar og
málshöfðunina út af 7. júlí, að
hann hefir nú í heilt ár haft fyr-
irskipaða sakamálsrannsókn á
hendur Kveldúlfsforstjórunum
með höndum, vegna sviknu síld-
armálanna á Hesteyri. Af þeirri
rannsókn heyrist ekki eitt orð.
Ætti samanburðurinn á þessu
tvennu að sýna öllum almenningi
í landinu hvers eðlis „réttvísi"
ráðandi stéttar er.
Auk þeirra, sem ákærðir eru í
Reykjavík vegna þátttöku í bar-
áttu atvinnuleysingjanna fyrir
lífinu eru 2 ákærðir í Vestmanna-
eyjum af alveg sömu ástæðum.
Það eru þeir:
Isleifur Högnason og
Jón Rafnsson.
Verkamenn um allt land verða ;
að gera sér það ljóst, hvað þess-
ar ákærur þýða. Þær þýða það,
að það á að stimpla þá menn sem
glæpamenn, sem berjast fyrir þvi ;
að verkalýðurinn geti lifað þolan- I
legu lífi. Skipulagið, sem við eig-
um við að búa, getur ekki tórað
á öðru en algerðu hungri undir-
stéttarinnar. Ef hún rís upp, er
það búið að vera.
Um allt land munu hinar vinn-
andi stéttir mótmæla þessari
ósvífni. Hér í Reykjavík verður
haldinn mótmælafundur miðviku-
dagskvöldið 11. janúar kl. 8V2 e.
h. Fjölmennið á þann fund!
HKötnneyti
safnadanna.
t sumar, þegar kosningar voru
framundan og allir þóttust bera
umhyggju fyrir atvinnuleysingj-
unum, þá var samþykkt af bæj-
arstjórn Reykjavíkur, að bærinn
ræki fátækramötuneyti á einum
eða fleiri stöðum í bænum eftir
því sem þörf krefði.
Framkvæmdir þessarar sam-
þykktar voru hafnar með því, að
forseti bæjai-stjómar Reykjavík-
ur, Pétur Halldórsson, kom að
máli við trúhræsnisbræður sína,
leiðtoga í safnaðarmálunum hér í
Reykjavík, Sigurbirnina í Ási og
Vísi og aðra slíka íhaldsjálka og
mæltist til þess að söfnuðurnir
tækju að sér þetta mötuneyti og
var í tilefni af því boðaður sam-
eiginlegur fundur dómiíirkju og
fríkirkjusafnaðanna, sá er fræg-
astur hefir orðið að endemum
allra safnaðarfunda í Rvík cg
þótt víðar sé leitað. Þá benti ég
á það, að þetta myndi til þess
gert, að losa bæinn við ábyrgð á
framkvæmd samþykkta sinna og
lagði áherzlu á það, að söfnuð-
imir tækju ekki starfræksluna að'
sér, nema þeir hefðu tryggingu
fyrir því, að bærinn legði fram
fé nægilegt til þess, að hægt væri
að veita fullkomið fæði fjölskyld-
■bbma—
um atvinnuleysingja og annara
er þörf hefðu þessarar hjálpar.
Þessi aðvörun mín var þöguð í !
hel, en tillaga kom frá verka- '
manni einum, að ég yrði kosinn
í nefndina. Þá æstust þeir Ást- j
valdur í Ási, Ásmundur dósent ■
og Jón Pálsson fyrverandi píanó- i
kaupmaður og bankagjaldkeri, j
með þeim fádæmum, að hið heil-
aga guðshús var svo saurgað af j
óguðlegum munnsöfnuði, að séra j
Árni mun hafa haft við orð, að j
þess mundi vera full þörf að j
vígja kirkjuna að nýju. Fundar- j
reglur allar voru brotnar, fund- ;
arstjórinn, Sighvatur greyið toll- j
þjónn, gerður að kvikindi og með 1
því var komið í veg fyrir það,
að ég kæmist í nefndina og gæti j
barizt þar fyrir kröfum atvinnu- j
leysingjanna.
Og svo tók mötuneytið til
starfa. Og það sýndi sig brátt,
að mötuneytisnefndin leit á það
sem höfuðskyldu sína, að halda í ;
mat við þá, er til mötuneytisins j
veittar aðeins 6 máltíðir í viku j
— miðdegisverður alla virka j
daga, en sunnudaga skyldu menn
nærast á munnvatni sínu og
guðsblessun, og þótti sumum
þunnur kosturinn. Ef spurt var,
hví menn fengju eigi mat á
sunnudögum, þá var því svarað,
að hann yrði veittur, þegar
Alraennur yerkalýðsfundur
um yinuudeilurnar og réttarofsókairnar
verður haldinn í fundarsalnum 1 Bröttugötu miðvikudaginn 11.
janúar kl. 81/2 síðd.
UMRÆÐUEFNI:
Atvinnuleysisbaráttan og launadeilurnar: Hjalti Ámason.
Járnsmiðaverkfallið: Loftur Þorsteinsson.
Vitnaleiðslurnar og svardagarnir í „Steininum“:
Guðjón Benediktsson.
Málshöfðanir móti verkalýðnum og Kommúnistaflokknum:
Stefán Pétursson.
Rauð hjálp: Einar Olgeirsson.
Verkamenn! Fjölmennið á þennan fund.
KOMMÚNISTAFLOKKUR ÍSLANDS.
nefndin hefði sannfærst um, að
í bænum væru menn, sem þörfn-
uðust hans.
Þegar líða tók á nóvembermán-
uð, spurði ég Ástvald að því í á-
heyrn allmargra mötunauta,
hvenær við ættum að fá sunnu-
dagamatinn. Svaraði hann
skömmum einum og skætingi, en
lýsti þó yfir, að ef einhver væri
sá, er þarfnaðist matar á sunnu-
dögum, þá bæði hann að gera sér
aðvart. Þetta hafði þau áhrif, að
tveim dögum síðar var nefnd-
inni afhentur listi með undir-
skrift 80 mötunauta, þar sem
krafist var tveggja máltíða alla
daga vikunnar. Vildu sumir einn-
ig krefjast þess, að veitt væri
kaffi- með brauði einu sinni á
dag, þar sem vitanlegt var, að
mötuneytinu hafði verið gefið
bæði kaffi og brauð, en þau
hnoss höfðu aldrei borið fyrir
augu atvinnuleysingjanna, sem
borða þar. En frá þeirri kröfu
var fallið fyrir beiðni tveggja
nefndarmanna, sem tóku vel í
það, að hinum kröfunum skyldi
vera fullnægt. Voru þó margir
mötunautanna, sem erfiðast eiga,
sem ekki vildu skrifa undir kröf-
umar. — Það voru þeir menn,
sem langvarandi örbirgð hefir
beygt til nægjusemi og þakk-
látssemi fyrir hvern brauðmola,
sem fellur af borði auðvaldsins,
líta á máltíðimar sem náðar-
brauð og finnst ekki rétt að
heimta svona mikinn mat.
Kröfur þessar höfðu þann á-
rangur, að með desembermánuði
var farið að veita mat á sunnu-
dögum. En kvöldmaturinn kom
ekki. Var mjög mikið deilt um
það innan nefndarinnar hvort
kvöldverð skyldi veita, og skift-
ist aðalnefndin í tvo nokkurn-
veginn jafna hluta. Var málinu
vísað til framkvæmdarnefndar-
innar, sem stjórnast algerlega af
stráktippinu Gísla í Ási, sem
lagðist alveg á móti því, að
kvöldverðurinn væri veittur. Þó
var aldrei gefið algert afsvar og
það var alið á málinu, þar til
um áramótin, að Gísli gaf það
upp, að sér væri ekki kunnugt
um neinn, sem þarfnaðist kvöld-
verðar. Þá var aftur leitað undir-
skrifta meðal mötunauta, og gáfu
60 sig fram, sem töldust hafa
brýna þörf fyrir kvöldmat. Und-
irskriftimar voru ekki fyr byrj-
aðar, en Gísli kom inn í salinn og
bað þá, er kvöldmat þættust
þurfa, að gefa sig fram. Og nú
er farið að veita kvöldmat, —
en ekki í Franska spítalanum,
heldur suður á Elliheimili.
Þetta hefir unnist á fyrir það,
að mötunautar hafa sameinast
um að bera kröfur sínar fram.
En þær hafa enn ekki verið upp-
fylltar nema að nafninu til. Er
rétt að geta þess, að nú er farið
að reka úr fæði menn, sem áður
hafa borðað þar. Nú fær enginn
verkamaður fæði þann tíma, sem
hann hefir atvinnubótavinnu, og
það þótt ekki sé það nema ein
vika í mánuði. Liggur þó í aug-
um uppi, hvort ekki muni þörf
fyrir þá litlu upphæð, þótt ekki
þurfi þeir að fara í fæðispen-
inga. Og aðeins örfáir hafa sótt
kvöldmat í Elliheimilið, því að
Gísli hefir ekki tilkynnt kvöld-
matinn nema aðeins einu sinni
yfir borðum, þegar aðeins fáir
voru við, og heyrðu þó ekki allir
hvað hann sagði. Engin auglýs-
ing er fest upp um þetta efni og
Gísli telur sér ekkert skylt að
taka tillit til undirskriftanna á
þann hátt, að hafa tal af þeim,
sem undir hafa ritað. Og svo
er farið með kvöldmatinn lengst
vestur í bæ, til þess að það sé
sem erfiðast að sækja.
Nefndin lítur á hlutverk sitt
sem fulltrúi auðvaldsins, til að
spara við verkalýðinn. Hún ber
við féleysi, en hefir engar
kröfur gert til bæjarins um
neina verulega hjálp. Mötuneyt-
inu er komið á til að sefa óá-
nægjuöldumar í brjósti verka-
lýðsins, og svo reiðir voru nefnd-
armenn út í kröfurnar um meiri
mat, að mér var vísað úr kost-
inum fyrir það, að beita mér
fyrir samtökunum. En þeir þora
ekki að setja þvert nei við kröf-
unum. Til þéss eru þeir af hug-
lausir, eins og hreinræktuðum
trúhræsnurum sæmir. — En
kröfunum verður að halda áfram.
Þess verður að krefjast, að
verkamennirnir fái einnig fæði
þá vikuna, sem þeir hafa vinnu.
Þess verður að krefjast, að
kvöldmatur sé veittur inn í
Franska spítala fyrir þá, er í
Austurbænum búa og erfitt eiga
að fara langt. Og umfram allt
verða verkamenn að finna, að það
er skylda þeirra við fjölskylduna
og stéttina, að kynoka sér ekki
við að hirða þessa sultarmola,
sem leka út úr greipum auðvalds-
ins.
Verður svo ekki meira um
þetta sagt að sinni, en vera mætti
að síðar gæfist tækifæri til að
fara nokkrum orðum um það,
hvernig með það fé muni farið,
sem til' mötuneytisins er gefið
og fleira af því tagi.
Gunnar Benediktsson.