Stúdentablaðið - 01.12.1968, Blaðsíða 32

Róbert Árni Hreiðarsson, stud. jur.
NATO
Nauðsyn og réttlæting Norður-Atlants-
hafsbandalagsins hefur frá öndverðu verið
vettvangur mikilla deilna og rökræðna.
Hefur álit einstaklinga og ríkja á máli
þessu mótazt mjög af ríkjandi stjórnmála-
stefnum og stjórnmálaskoðunum, svo og
hagsmunum þeim, sem þessir sömu aðilar
hafa að gæta í þessu sambandi.
Ég geri mér fyllilega grein fyrir, að hin
fyrrnefndu atriði hafa ljóst eða leynt mót-
að skoðanir mínar á þessu máli, enda ein-
dreginn frelsis- og lýðræðissinni. Ég trúi á
mátt persónu- og tjáningarfrelsis og tel það
stjórnkerfi, sem byggir á þessum þáttum
mannúðar og raunsæis, vænlegast til mynd-
unar farsæls og heilbrigðs þjóðfélags.
Við íslendingar eigum því láni að fagna,
að búa við lýðræðislegt stjórnarfar, og vilj-
um við flestir þar engu um breyta, þótt á
ýmsu gangi í efnahags- og skipulagsmálum
okkar. En stjórnkerfi okkar tryggir og veit-
ir okkur fólkinu í landinu rétt og vald —
réttinn til að velja og hafna, lofa og gagn-
rýna án óttans um kúgun og ofbeldi —
valdið til að hrekja þá úr valdastólum, sem
með fyrirhyggju-, getu- og úrræðaleysi
bregðast í stjórn þjóðmála og velja í þeirra
stað framsýnni, hæfari og traustari menn,
ökum mundi hafa „jákvæð áhrif á Atlants-
hafsbandalagið“. Innrásir stórvelda á smá-
þjóðir og kúgun og ofbeldi hafa einmitt
alla tíð verið hlutverk og eðli Norður-At-
lantshafsbandalagsins. Þetta vita Rússar
líka af hyggjuviti sínu, og því tilkynntu
þeir bandalaginu fyrirfram um innrásina í
Tékkóslóvakíu.
Nú er það ætlun innstu koppanna í búri
Norður-Atlantshafsbandalagsins að láta
griðrofin í Tékkóslóvakíu hafa verulega
„jákvæð áhrif“. Þess vegna er nú reynt allt
hvað af tekur að æsa upp eins mikla tauga-
veiklun og unnt er til að tryggja samtökun-
um einhverja framtíð. Mennirnir, sem fyr-
irfram vissu um fólskuverkið og höfðust
án undanfarandi blóðsúthellinga og bylt-
ingar.
Þetta er aðall hins lýðræðislega stjórn-
kerfis, og fyrir það erum við íslendingar,
eins og flestar aðrar lýðræðisþjóðir, fúsir
að færa fórnir með ákveðnum aðgerðum
og ráðstöfunum, ef við teljum, að þær megi
treysta og tryggja öryggi þess.
Aðild íslands að stofnun Atlantshafs
bandalagsins byggðist á trúnni á mátt
bandalagsins til að viðhalda friði, frelsi og
öryggi á hinu tiltekna varnarsvæði. Til
þess að sanna og sýna með rökum nauðsyn
og réttlætingu bandalagsins, verðum við að
hverfa aftur í tímann — til hinnar skil-
yrðislausu uppgjafar þriðja þýzka ríkisins.
Að loknu hernámi Þýzkalands skiptu
herveldin fjögur, þ. e. a. s. Bandaríkin,
Stóra-Bretland, Frakkland og Rússland,
landinu á milli sín í verndarsvæði. Berlín,
sem staðsett var innan hernámssvæðis
Rússa, var samkvæmt samningi fjórveld-
anna látin lúta sameiginlegri stjórn þeirra,
og átti sú ráðstöfun eftir að draga dilk á
eftir sér, eins og alkunna er.
Þegar sá tími kom, að hernámsveldin
fjögur voru knúin til að huga að hinum
mörgu og erfiðu vandamálum, sem steðj-
ekki að, reyna nú að nota það sér til fram-
dráttar og völdum sínum. Þeir fagna óhæfu
Rússa og hafa ekki minnstu samúð með
þjóðum Tékkóslóvakíu, og því skal fram
haldið sömu sundurbútun í heiminum.
Það má heita ljóst, hver þokki stendur af
slíkum málatilbúnaði og hvert erindi ís-
lendingar eiga í þessa ofbeldisklíku. „Náða-
laust mun þetta heimboð standa," kvað
Skáld-Sveinn.
Vera kann, að ógnvöldum og meinvætt-
um alþýðu heimsins takist að tryggja sig til
einhverrar framtíðar í trausti leppa sinna
á íslandi og víðar, en það er gálgafrestur,
vegna þess að „það vinnur aldrei neinn sitt
dauðastríð".
uðu að á hernámssvæðunum, kom til alvar-
legs ágreinings á milli þeirra. Deildu þau
ærið og sýndist sitt hverjum um leiðir og
aðferðir til úrbóta, ekki sízt varðandi fram-
kvæmd og tilhögun uppbyggingar efnahags-
og stjórnkerfis landsins.
Því alvarlegri og djúpsettari sem ágrein-
ingurinn varð, þeim mun meir óx spennan
milli hernámsveldanna, þó einkum Rússa
annars vegar og Vesturveldanna hins vegar.
Ekki bætti úr skák þróun mála í Austur-
og Mið-Evrópu, Frakklandi og Italíu, þar
sem kommúnistar mynduðu stærstu stjórn-
málaflokkana og fóru ekki í launkofa með
það ætlunarverk sitt, að gera þessi ríki sósí-
alísk. Einnig hafði ásetningur og tilraunir
Rússa til valdaráns í Berlín mikil áhrif í þá
átt, að gera sambúð þessara fyrrum banda-
lags- og vinaþjóða með öllu óþolandi, þar
til upp úr sauð með algjörum vinslitum
með skiptingu Þýzkalands í Austur og Vest-
ur og síðar stofnun Atlantshafsbandalags-
ins.
í þeim löndum Austur- og Mið-Evrópu,
sem voru á áhrifasvæði Rússa, höfðu farið
fram frjálsar, lýðræðislegar kosningar eftir
stríðslok, og fengu lýðræðisflokkarnir meiri
hluta atkvæða. En Rússar neyddu lýðræðis-
flokkana í skjóli ofurmáttar síns til stjórn-
arsamstarfs með kommúnistum. Er frá leið
beittu kommúnistar miskunnarlausum of-
beldisaðgerðum og stalinísku lögregluvaldi
til þess að hrifsa öll völd í sínar hendur, og
minnisstæðust er okkur ógnaröldin í
Tékkóslóvakíu, þar sem Benes forseti var
einangraður, og Jan Mazaryk lézt með vo-
veiflegum hætti. Sama sagan gerðist í Pól-
landi, Ungverjalandi, Rúmeníu og Búlg-
aríu, og óttuðust menn mjög, að sami harm-
leikurinn gerðist í Frakklandi og á Ítalíu.
Rússneska ógnin lá eins og mara á öllum
Jjjóðum Vestur-Evrópu, og horfðust þær nú
í augu við þá staðreynd, að Rússar áttu enn
mikla og volduga heri og höfðu jafnvel eflt
þá, meðan Vesturveldin höfðu afvopnazt.
Vestur-Evrópa var því auðunnin bráð fyrir
þá. Frjálsar þjóðir Vestur-Evrópu sáu og
skildu ógnina. Sameiginlegt hernaðar-
bandalag með þátttöku kjarnorkuveldisins,
Bandaríkjanna, var eina lausnin til þess að
tryggja mætti frið, frelsi og öryggi í þessum
heimshluta.
Norður-Atlantshafsbandalagið var stofn-
að af tólf þjóðum þann 4. apríl 1949 í Wash-
ington, D.C., en þeim fjölgaði á næstu ár-
um í fimmtán. Norður-Atlantshafssamning-
urinn er fremur einfaldur í sniðum, aðeins
14 greinar. Hefur hann því alls ekki staðið
þeim margvíslegu breytingum, sem verið
hafa á NATO, fyrir þrifum. Atlantshafs-
bandalagið hefur mótazt og aðlagazt breytt-
um kringumstæðum og tímum og í Jrví
sambandi bendi ég á viðbúnað bandalagsins
vegna hernáms Tékkóslóvakíu og sífelldra
hótana Rússa um bein afskipti og valdbeit-
STÚDENTABLAÐ
32