Framtíðin - 15.12.1923, Blaðsíða 1

Ritstjóri: Hinrik Thorarensen.
'■ ..I 1 ........... ........
I. ár.
Siglufirði 15. des. 1923
30. blað
Ný bók.
Kristin Sigfúsdóttir: Tengda-
mamma. Sjónieikur í 5 þáttum.
Akureyri MCMXXIII. 100 bls.
Björg (tengdamamma) er rik
ekkja og býr á Heiði. Sonur henn-/
ar er Ari búfræðingur. Hann dvel-
ur í Reykjavík, en hefur Iært bú-
fræði í Noregi og kynst þar Á s t u
K n ú d s e n, reykvískrí' stúlku, sem
er þar við nám á hússtjórnarskóla.
Fella þau hugi saman og giftast.
Allur fer leikurinn fram á Heiði
°g gerist fyrsti þáttur hans seinni-
part vetrar. Fær Björg þá brjef frá
syni sínum, er segir frá högum
hans þar og spyr hann hana í
brjefinu, hvort hann eigi heldur að
koma heim að Heiði með vorinu
með konu sína og taka þar við
búsforráðum, eða vera kyr í Reykja-
vík, þar sem hann eigi kost á at-
vinnu og flytji hún svo suður til
þeirra. Pað heyrist á brjefinu, aó
hugur lians hneigist frernur að
sveltabúskapnum, enda er þetta
líka vilji Ástu og verður niðurstað-
an sú, í samráðunt við sr. G u ð-
m u n d í Dal, að þau ungu hjón-
in flytja að Heiði um vorið og
taka við búinu.
Ekki eiga þær skap saman, Ásta
og Björg tengdamóðir hennar.
Þykir Ástu framkoma Bjargar bera
vott um vantraust og tortrygni í
- sinn garð, en Björgu finst Ásta
vera útásetningasöm og afskiftasöm
í rneira lagi um heimilishagi og að
Ari sje henni helzt. til leiðitamur,
er> hann er einkasonur Bjargar og
ann hún honum mjög. Rekur að
bví snemma næsta vetur, að Ásta
skrifar föður sínum ogkveðst muni
koma heim aftur að vori, því að
hún geti ekki unað sjer á Heiði.
Hún segir Ara, hvað hún hafi skrif-
að föður sínurn og spyr Ari hana,
hvort hún ætli ein. Það segist hún
muni gera, ef hann vilji ekki fara
líka. Tal þeirra hjóna endar auð-
vitað þannig, að liann er strax af-
ráðinn að fara með henni. Heim-
ilisfólkið á Heiði er hið sama og
verið hefur þar áður og er vanast
að hlíða ráðum Bjargar gömlu í
öllu, bæði J ó n gamli ráðsmaður,
R ó s a fósturdóttir Bjargar og
I3 u r a gamla — allir nema
Sveinn vinnumaður. Annars
stendur sjerstaklega á Sveini. Hann
er úr fjarlægu bygðarlagi, ungur,
fjörugur og galgopalegur og vita
fáir deili á honum nema Björg
gamla, sem hefur spurst fyrir um
hann. Sveinn leggur ástarhug á
Rósu og nær ástum hennar, en
það er þvert á móti vilja Bjargar
gömlu, er hefur ráðið hana í vist
til E i n a r s á Felli í þeim tilgangi,
að hún lofaðist honum.
Seinasti þátturinn fer fram að
kvöldi dags og er þá stórhríðar-
bylur, sem skellur á um rökkur-
leytið — Sama daginn hefur Ari
farið með brjef konu sinnar um
heimilaskiftin, til þess að koma
því á fjehirðingastaðinn, en er ekki
komin heim aftur þegar þetta fer
fram. Sveinn ekki heldur, en hann
hefur staðið yfir fje um daginn.
Eru þær Björg gamla, Ásta og
Rósa allar .dauðhræddar um þá,
ekki sfzt Björg gamla, sem fær
samvizkubit út af framkomu sinni
við tengdadóttir sína. Hún talar
failega og vel við þær báðar og
um það leyti kemur Sveinn heim,
allur fannbarinn. — Hann einn! —
Hvað? — Hvar er Ari? spvr Ásta.
— Ja, jeg veit ekki, segir Sveinn.
— Jeg varð var við hann hjá beit-
arhúsunum, en svo hvarf haun
mjer afínr — og verið þið nú sæl-
ar! — Fer Sveinn jafnharðan út í
bylinn og stórhríðina aftur til þess
að leita að Ara. Rær konurnar,
Björg sjálf Ásta og Rósa reyna að
telja hann af þessu og Björg garrila
hvað helzt,. en það stoðar ekki
Sveinn fer út í hríðina og kemur
eftir nokkra stund ineð Ara.
Pá verður fagnaðarfundur. Pær
Björg gamla og Ásta fallast í faðma
við Ara og Björg gefur Sveini Rósu
með glöðu geði og sættist heilum
sáttum við tengdadóttur sína.
Petta er í stuttu máli efni leikrit-
sins og er óhætt að segja, að
óveriju vel er frá því gengið af
hendi höfundarins, enda hefur
það hlotið einróma lof allra blað-
anna og eins þeirra, sem hafa
heyrt og sjeð það leikið, Samtölin
eru eðlileg og blátt áfram rjett
eius og gengur og gerist dags dag-
lega á sveitabæ, laus við alla til-
gerð og alt »pjatt,« en skaplyndi
og cðlisfar hverrar einstakrar per-
sónu kemur þó skýrt og greinilega
fram. Baráttunni milii elli og kyr-
stöðu annars vegar og æsku og
framgirni hins vegar, er vel og
skáldlega lýst, t. d. í viðtali þeirra
sr. Guðmundar og Bjargar gömlu
og víðar og rás viðburðanna lielzt
með vanalegum og eðlilegum hætti,
án þess að nokkrar »hundakúnstir«
þurfi þar til að koma, t. d. að brjef
finnist innan í bók, sem svo ger-
breytir »öllum gangi málsins« er
gamalt og útþvælt bragð ýmsra
leikritahöfunda. Lokastríð Bjargar
við sjálfa sig og sigur hennar ytir
sjálfri sjer í sambandi við heita og
innilegn trúrækni hennar er snild-
arlega framsett. Er þess óskandi
að höf. eigi eftir að auðga bók-
mentir vorar með fleiri ritum jafn-
góðum eða betri, jafn göfugum og
heilnæmum að efni og framsetn-
ingu, að minsta kosti í augum
þeirra, sem enn meta nokkurs dag-
legt sveitalif, hafa kynst þvi og
unna því
— Ekki ætti það að vera nein
frágangssök, að sýna þeíta leikrit
hjer. Búingarnir og allur útbúnað-
ur er alt svo einfalt sem mest má
vera og þá er bara eftir að vita,
hvort »kaupstaðarbúum« leiðist
ekki svona háíslenzkt og einíalt
»stykki,« sem ekkert »grín« er í og
er þó ekki víst, nema Sveinn og
Pura gamla gæíu komið einhverj-
um tii að brosa.
B.
M E Ð þessu blaði eru komin
út 30 tölublöð af »Framtíðinni«,
og er þá út kominn sá tölublaða-
fjöldi sem Iofaður var. Blaðið
hættir að koma út um tíma sökum
þess að ritstjórinn ætlar að sigla
til útlanda skömmu efir nýjárið, en
við heimkomu hans, er sennilega
verður um mánaðarmótin maí-júní,
hefur »Framtíðin« göngu sína á ný
og kemur þá út vikulega.
Hjermeð tilkynnist að jeg hefi
breytt um nafn á eignarjörð minni,
Skarðdalskoti, og heitir hún frá
þessum degi: Fossstaðír.
Siglufirði 12. des. 1923
Sveinn Sveinsson.
Bæjarstjóri.
í »Siglfirðing« er út kom í gær,
er skýrt frá því, að grein méð
þessari fyrirsögn eigi að birtast í
næsta blaði. »Framtíðin« telur vafa-
lítið, að grein þessi komi til að
fjalia um og mæla með að bæjar-
stjóraembætti verði stofnað hjer á
Siglufirði. Auk þess var þetta sama
mál á dagskrá á síðasta fundi Versl-
unarmaunafjelagsins, svo telja má
að málið sje komið jjopinberlega
fram. Par sem svo stendur á, að
þetta blað »Framtíðarinnar« verður
að líkindum það síða'sta sem út
kemur fyrst um sinn, verður hún
að láta álit sitt um þetta mál í
ljósi nú, enda þótt þessi umrædda
grein sje ekki enn komin fyrir al-t
menningssjóiiir.
Fyrst er að ræða þessa spurn-
ingu: Er þörf fyrir bæjarstjóra?
Um þessa spurningu eru sennilega
ekki allir sammála, því væri svo,
væri þetta mál ekki á dagskrá hjer
í bæ. Bæjarstjórinn á að liafa með-
ferð og stjórn bæjármálanna undir
höndum, harin á að láta framkvæma
það sem bæjarsíjórnin samþykkir.
Petta starf hefur bæjarfógeíinn liaft
á hendi, og munu flestir vera sam-
mála um, að hann hafi unnið vel
og samviskusamlega fyrir þennan
bæ. Má með rjettu þakka honum
margt af því, sem orðið hefur til
heilla fyrir Siglufjörð, svo sem
kaup Söbstaðslóðarinnar. Meiri
hluti hafnarnefndar var lengi vel á
mótí því, að bærinn keyfti lóðina,
en bæjarfógetinu, barðist íyrir því
með dugnaði sínum og leiddi mál-
ið fram til sigurs. Sennilega viður-
kenna allir nú, að rjett hafi verið
að kaupa lóðina fyrir 63 þús., þar
sem tilboð eru fengin um leigu á
komandi sumri fyrir 20 þús. krón-
ur, Sama er að segja um íshúsið.
Bæjarfógetinn átti tillöguna um að
byggja hjer íshús, og leiddi einnig
það mál fram til sigurs. Er nú
síður hætta á, að fólk veikist hjer
umvörpum af skyrbjúg þótt hafís
og haróindi beri að höndum, þar
sem hægt er að fá nýmetið í ís-
húsinu. Fleira mætti til nefna, en
þess þarf ekki. — Allir Siglfirðing-
ar verða að viðurkenna, að bæjar-
fógetinn hafi stjórnað bæjarmálum
vel og viturlega, og ætíð haft heill
bæjarfjelagsins efst á dagskrá. Það
kemur því eins og þruma úr heið-
skýru lofti, hvort ekki sje rjett að
stofna hjer sjerstakt bæjarstjóra-
embætti. Peir, sem það vilja, halda
ef vill, að einhver nýbakaður
kandíndat sje færari að stjórna
bænum en bæjarfógetinn. »Fram-
tíðin« sjer ekki hina minstu ástæðu
til þess að fá hjer sjerstakan bæj-
arstjóra, og er sannfærð um, að
hinum nýja bæjarstjóra mun ekki
fara stjórn kaupstaðarins eins vel
úr hendi og bæjarfógetanum.
Kostnaðarhliðin. Pað hlýtur að
hafa árlega mikinn kostnað í för
för með sjer, að stofna bæjarstjóra-
embættið. Fyrst og fremst verður
að launa bæjarstjóraun, verður að
áætla honum 6000 kr. í laun, því
tæplega er við að búast, að hægt
sje að fá hæfan mann í þessa stöðu
fyrir lægra kaup. í öðru lagi skrif-
stofuhjálp og kostnaður, má áætla
það 5 þúsund krónur. Upp í þess-
ar 11 þúsundir króna eru 2. þús.
5 hundr. krónur, er bæjarfógetinn
fær fyrir að vera bæjarstjóri og
bæjargjaldkeri. Bein útgjöld yrðu
þá altaf að minsta kosti 8.500 kr.
árlega! Það er eini vinningurinn við