Frón - 29.10.1919, Blaðsíða 1

Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Grímúlfur H. Ólafsson,
Laugabrekku, Reykjavik.
Sími 622. Box 151.
FRÓN
BLAÐ SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
39. tölublað.
Miðvikudaginn 29. okt. 1919.
Sjálfstæðismenn,
Vér höfum um langt skeið unnið
sainan að því að koma sjálfstæðismál-
um þjóðarinnar í það horf, að vér Islend-
ingar rédum einir öllum málum vorum.
Á mörg vígi höfum vér orðið að
ráðast áður en þessu marki var náð,
og margir, þröngsýnismúrarnir hafa
hrunið fyrir árásum vorum. Mál vor
strönduðu ekki að eins á skilnings-
leysi sambandsþjóðar vorrar, en hærri
og enn örðugri voru þeir þröngsýn-
ismúrar, sem reistir voru í þessu
landi og það af ýmsum þeim mönn-
um, sem fundust þeir vera fæddir
til þess að ráða hér lögum og lof-
um. Mörgum háðglósum rigndi yfir
oss, mörg ókvæðisorð féllu, en altaf
sigruðum vér samt, og múrarnir
stóðust ekki áhlaup vor.
í fylkingu vorri hafa jafnan staðið
hugsjónamenn þessa lands, æslca
þessa lands hún fylgdi merki voru.
Menn af öllum stéttum voru í liði
voru, því alstaðar á sjálfstæðishug-
sjón hverrar þjóðar ítök í þeim sem
hugsa hæzt og óeigingjarnastir eru
sjálfir. Ekki spurðum vér um það
hvort liðsmaðurinn væri kaupmaður,
kaupfélagsmaður, bóndi, sjávarút-
vegsmaður, iðnaðarmaður, verka-
maður eða embættismaður. Vér
spurðum að eins um það, hvort
hann væri sjálfstæðismaður, og ef
hann var það, þá átti hann jafnan
vissan stað i liði voru. Því var það
að vér sigruðum. Mál þau, sem vér
b'örðumst ýyrir voru sterkari en
stundardeilur um stéttahagsmuni.
Sjálfstæðismenn, vér höfum sigr-
að og enginn vor iðrast nú eftir að
hann hefir barist.
Fáni vor og fullveldi vort voru verð
baráttunnar, og gátu ekki unnist án
baráttunnar. En nú er að vernda
fuilveldið og nú er að gera fánann
frægann. Haldið þér sjálfstæðismenn,
að saga vor sé búinf Haldið þér að
verkefnin séu öll úr sögunnif Hverjir
stóðu fastast að því að 5 ára búsetan
komst inn í stjórnarskrána á þessu
þingi, og oss með henni var trygt
að ráða yfir landinu í framtíðinni?
Það voru sömu mennirnir og þeir
sem færðu landinu fánann og full-
velðið, það voru sjálfstæðismennirnir.
Hverjir hafa staðið á verði gegn
því að erlendum þjóðum væri gá-
lausiega fengin yfirráð yfir aflgjafan-
um mikla, fossakraftinum ? Það voru
sjálfstæðismenn. Hverjum haldið þér
að hollast verði að trúa fyrir þeim
málum í framtíðinni? Því mun þjóðin
nú svara með kosningunum.
Vér þurfum ekki að tildra upp
stefnuskrá við hverjar kosningar, því
stefnuskrá vor er marg kunn, bæði
í málum út á við og inn á við. A
þinginu 1917 vorum vér fastastir
hvatamenn að því að skipastóll var
keyptur fyrir landið. Allar stórvægar
framfarir í þessu landi eiga að meira
eða minna leyti uppruna sinn að
rekja til vor. Vér munum vinna í
sömu áttina og hingað til. Það eru
loforðin sem vér gefum þjóðinni, og
vér munum leitast við að efna þau
á sama hátt og hingað til.
Þröngsýnismúrarnir eru ekki hrund-
ir enn í þessu landi, það er verið að
reyna að endurreisa þá, og það er
verið að reyna að sannfæra þjóðina
um að hugsjónabarátta, eins og sú,
er vér höfum háð, sé henni skaðleg.
Það er verið að reyna að beina at-
hyglinni frá ýmsum stórmálum vor-
um, en leitast við að fylkja hinum
ýmsu stéttum hverri gegn annari í
þröngsýnni eiginhagsmuna baráttu.
Það er verið að reyna að byggja
ýmsum þeim mönnum út úr stjórn-
málum vorurn, sem bezt og íastast
hafa staðið f baráttunni, og það er
verið að reyna að stinga þjóðinni
svefnþorn í þeim málum, sem hún
á að vera bezt vakandi í. Þröng-
sýnismúrarnir, sem nú eiga að
hrynja tyrir áhlaupum vorum, eru
bygðir af 4 höfuð sjálfstæðissynd-
um, sem vér höfum minst á áður
hér í blaðinu, úr stéttaríg og sleggju-
dómum um ýmsa beztu menn þjóð-
arinnar. Byggingarrneistarinn er Tím-
inn. Þessir múrar voru orðnir háir
að dómi ýmsra, — of háir að
dómi allra, en nú eru þeir að
hrynja. Vér sjálfstæðismenn verðum
að ganga svo oft í kringum þá að
ekki standi steinn yfir steini. Þeir
menn, sem vér treystum bezt til
þess að aðstoða oss við að láta
múrana hrynja, það eru sjálfstæðis-
bændur þessa lands, og vér vitum
að þeir hafa þegar hafið það verk
og þökk sé þeim fyrir það, þökk
sé sjálfstæðis þingbændum í fram-
sóknarflokknum, sem þegar á þessu
þingi hjuggu skarð í þröngsýnis-
múrana.
Verkefoin eru mörg, sem blasa
við oss í framtíðinni og vér munum
ótrauðir vinna að þeim, hvort sem
vér verðum fáir eða margir. Vér
munum hvergi hræðast þótt vér eig-
um fáir að standa í andstöðu, en
alt bendir til þess að stefna vor
verði sigursæl nú sem ofíar við
kosningarnar og er það skylda vor
að tryggja oss sigurinn, því stefna
vor er þjóðinni hollust.
Sjálfstæðismenn, standið fast sam-
an við kosningarnar. Látið þröng-
sýnismúrana hrynja, og látið sigr-
ana, sem að baki standa, verða yður
leiðarstjörnu út í framtfðina.
Suður'-Múlasýsla.
Vér játum það fúslega, að oss er
mikið áhugamál að Magnús Gísla-
son verði kosinn í Suður-Múlasýslu,
af ástæðum þeim, sem vér höfum
áður tekið fram hér f blaðinu. Oss
er nær að halda, að fáir ungir menn
hafi eins mikla foringjahæfileika eins
og Magnús Gfslason. Hann er skarp-
ur lögfræðingur, mikill vinnumaður,
með brennandi áhuga á opinberum
málum. Hann er Ijúfmenni f allri
framgöngu og vinnur með því alla,
sem hann á viðskifti við. Einstakt
er það, að ekki eitt cinasta
blað á landinu, sem vér höfum séð,
amast við kosningu hans, þvert á
móti er hér meðal ýmsra leiðandi
manna f öllum flokkum talið mjög
æskilegt að hann nái kosningu. Vér
treystum því, að Sunnmýlingar sendi
þennan unga kraft á þing sér og
landinu til sóma. Aldrei bregst hann
því sem hann lofar, því mega þeir
treysta, og það ættu þeir bezt að
þekkja sjálfir.
Fossarnir.
Fossamálin eru enn á fyrsta rek-
inu. Enn er ekki búið að taka neina
ákvörðun um, hvernig fram úr þeim
skuli ráðið. Deilan um eignarspurs-
málið var lögfræðilegs eðlis. Ein á-
kvörðun var þó gerð í fossamálinu
á sfðasta þingi, sem rétt er að \ieita
eftirtekt. Sú ákvörðun, að Sogsfoss-
arnir séu lagðir undir ríkið. Þingsá-
lyktunartillagan er samþykt var í
þessu efni hljóðar þannig :
»Alþingi ályktar að skora á
landsstjórnina að gera nú þegar
ráðstafanir til þess, að landið nái
fullum umráðum og notarétti á
allri vatnorku 4 Soginu, alt frá
upptökum þess og þar til, er það
fellur í Hvítá, ásamt nauðsynleg-
um réttindum á landi til hagnýt-
ingar vatnorkunni.
Til framkvæmda þessu heimil-
ast stjóminni að verja fé úr ríkis-
sjóði, eftir því sem nauðsyn kref-
ur, og að halda áfram rannsókn-
um og mælingum til undirbúnings
virkjunar Sogsfossanna*.
•
Eins og kunnugt er, komu plögg
fossanefndar svo seint í hendur stjórn-
arinnar, að hún gat ekki lagt neitt
af frumvörpunum fyrir þingið, en
II. árgangur.
hins vegar vorú öll plöggin send
sérstakri nefnd f þinginu. Sú nefnd
bar meðal annars fram frumvarp til
sérleyfislöggjafar, sem var samið upp
úr 3 sérleyfisfrumvörpum fossanefnd-
ar, en frumvarpið kom svo seint
fram, að því var vfsað til stjórnar-
innar.
Auðfundið var á þinginu að meiri
hlutinn þar vildi hafa sérleyfislögin
ströng, og búa svo um hnútana, að
að engu yrði hrapað. Það er nú
kunnugt, að þjóðin á aðallega sjálf-
stæðismönnum að þakka, að gönu-
hlaup voru ekki tekin þegar f byrjun
í fossamálinu. Það var hugsun ýmsra
1917, að veita íslandsfélaginu undir-
búningslaust sérleyfi til notkunar á
aflinu í Sogsfossunum, með vildar-
kjörum fyrir félagið, en landinu til
stóróhagnaðar. Nú er komið annað
hljóð í strokkinn. Eftir að fossanefnd-
in hefir setið, er nú samþykt að
landið nái tökum á fossunum, en í
þeirri ályktun má lesa svar til fossa-
félagsins.
Tvær stefnur eru óneitanlega uppi
nú í landinu. Önnur sú, að afhenda
með örlátri hendi fossaaflið í hendur
útiendinga, lofa þeim að dafna og
blómgast hér í landinu, í þeirri von,
að einhverjir brauðmolar falli af
borðum þeirra í hendur landsins
barna. En hin er sú að verða sjálfir
herrar yfir vatnsaflinu og herrar í
landinu og vernda þjóðerni vort eins
og dýrgrip, sem aldrei verði látinn
falur fyrir fé. Sfðari stefnunni fylgir
sú kvöð, að varlega verður að fara,
og í ekkert má ráðast fyr en að vel
athuguðu máli. Þessi sfðari stefna
átti áreiðanlega föst ítök í sfðasta
þingi og vér teljum víst að hún muni
eiga föst ítök í allri þjóðinni. Við-
fangsefni fossanefndar var bæði mik-
ið og vandasamt og ekki von að
hægt væri á stuttum tíma, að leysa
alla þá hnúta nákvæmlega eða leggja
allar þær upplýsingar fram á borðið,
sem æskilegar væru. En eitt atriði
virðist oss vanta upplýsingar um,
og það er einmitt atriði, sem vel
verður að gera sér ljóst, hvernig eru
horfur í heiminum yfir höfuð fyrir
því, að fossaiðnaður borgi sig. Þ^tta
þurfum vér íslendingar að gera 'oss
sem ljósast, áður en endanlegar á-
Iyktanir eru gerðar í fossamálunum.
Eitt er vís, að hvernig sem horfurn-
ar eru nú, þá er það sýnilegt, að
framfarirnar f heiminum tnunu undir
öllum kringumstæðum verða svo
miklar og þannig, að annar eins
kraftur og sá sem f vatninu býr,
muni verða beislaður. íslendingar,
afhendið ekki lykilinn að fjárhirzl-
unni yðar, geymið þið hann sjálfir
og kjósið ekki þá menn á þing, sem
ékki skilja hvað mikið veltur á því,