Alþýðumaðurinn - 25.01.1955, Blaðsíða 1

XXV. árg.
Þriðjudagur 25. janúar 1955
3. tbl.
Fjdrmdl d jeijiorjkör -
íslenzh stjórnmdl í öngstrœti
„Gylling fer á glæ"
Það varð ekki annað séð á blöð-
ura sijórnarflokkanna allt síðast-
liðið ár en íslenzkt fjármálalíf
stæði með miklum blóma: atvinna
væri næg, afkoma alls þorra þjóð
arinnar góð, innlán bankanua
ykjust stöðugt og fjárhagur rík-
isins væri ágætur. Skrif stjórnar-
andstöðunnar um svikagyllingu
maðksmogins s'jórnarfars væri
tómt níð og rógur.
Margir í stjórnarflokkunum
vöknuðu því upp við vondan
draum, þegar „bjartsýnismaður-
inn“ Ólafur Thors lýsti með
dökkum litum, hvernig horfurnar
væru um s. 1. áramót frá bæjar-
dyrum ríkisstjórnarinnar séð. Þar
var tillölulega tæpitungulaust ját-
að, að ríkisstjórn sú, sem hefði
sterkasta þingfylgi að baki sér.
er nokkur ríkiss’.jórn hefir haft
hér á landi, sæi enga aðra leið út
úr öngþveiti því, sem gengislækk
un'n 1950, bátagjaldeyrisfyrir-
komulagið síðar og togaragjald-
eyririnn s ðast hefðu skapað, en
nýja gengislækkun, nýja brask-
öldu, nýja verðbólgu. Svo algert
úrræðaleysi mun aldrei fyrr hafa
heyrzt í munni nokkurs forsætis-
ráðherra — og mun vonandi
aldrei lreyrast framar, þegar nú-
verandi stjórn hefir lokið við að
drepa af sér traust og fylgi al-
þjóðar.
Ekki munu greinar dr. Benja-
rníns Eiríkssonar hafa bætt úr
skák. Hver meðalgreindur alþýðu
maður sá, að þar talaði svo ein-
sýnn maður, að nær var óskiljan-
legt, hvernig íslenzk stjórnarvöid
höfðu glæpzt á að kasta upp á
hann allri fjármálaforsjá lands-
ins. Hann virtist ekki þekkja hug-
takið milliliðagróði og háska
þann, sem íslenzku fjármálalifi
stafar af honum. Nei, allur háski
átti að s’.anda af kaupgjaldi verka
lýðsins!
En allra mest munu þó stjórnar
flokkarnir hafa lrrokkið við vegna
áramótahugleiðinga Hermanus
Jónassonar, formanns Framsókn-
arflokksins, þar sem hann sagði
umbúðalaust, að íslenzk stjórn-
mál væru í öngs‘ræti eða blind-
götu. Þau væru komin í algera
sjálfheldu. ,
Vaknandi skilningur
Hvernig var þetta? Allt síðast-
liðið ár höfðu stjórnarblöðin
fullyrt, að allt væri í bezta lagi.
Nú riðaði skyndilega að sögn
sömu aðila fjármálalíf þjóðarinn-
ar á heljarþröm og allt stjóra-
málalíf hennar var í fullkominni
sjattneidu. Hver ósköpm iioiöu
geizt?
Usköpin, sem gerzt höfðu, voru
emtaiaiega þau, að sivaxandi
muu pjooarmnar var aiit srö-
asuiöio ar aö vakna til ineövrt-
unöar um hættu þa, sem nuver-
anör stjornarsteina er að ieiða
ytir hana: hoigratrö er undan aö-
aratvmnuvegum tanhsms og svo
um imuta Duið, aö þjoöm er í
sivaxandi mæli gerö naó hernað
artramkvæmdum erlendra aöita í
nennar e.grn iandi, fiamkvæmd-
um, sem sitækkandi hópur iands-
manna trúir á, aö eigi ré.t á sér;
jatnlramt þessu er svo vaxandi
niuti þjóðannnar gerður að ems
konar h.rðtngjaiýö, sem verður
að iiytja sitt a hvað í atvinnuleit,
neiman eða heim, ef það á þá
ekki með öilu að slá tjöldum á
íramandi siað og yfugeta heinid-
stöðvar; almennmgur er sviptur
uúnni á hinar íornu dyggðir
sparsemi og ráðdeildar, því að
eyðsluhítum og óspdunarmönnuin
er mest hossað af núverandi
stj órnarvöldum; sj álfstæðiskennd
óspilllrar alþýðu er fótum troðin,
en mammon haldið að alþjóð
sem höfuðgoði, og svo mælti
lengi margt telja. Állt þetta logar
í þjóðinni sem afl, er að vísu
hefir ekki tekið á sig skapandi
form, en allir veðurspámenn ís-
lenzkra stjórnmála f.nna að ligg-
ur í loftinu.
Viðbrögð aðalleikaranna
Olafur Thors kaus þann háttinn
að ógna þessu vaknandi afli. Ef
þið hafið ekki hægt um ykkur,
góðir hálsar, þá féíietti ég ykkur
á ný með gengislækkun!
Hermann Jónasson gerir gælur
við það: Gerið mig að foringj i,
gott fólk, undir forustu Fram-
sóknar skal ég le.ða ykkur úr
eyðimörkinni inn í landlð fyrir-
heitna!
Stjórnmólaþreyta
Við lifum svo sannarlega nú á
pólitískri og fjármálalegri Sturl-
ungaöld: margir höfðingjar biðla
til valds og margir beita tak-
markalausri óskammfeilni við að
ná nýjum eða halda þeim, er þeir
þegar hafa hlotið. En sívaxandi
hluti þjóðarinnar gerist nú æ
þreytlari á Sturlum sínum, Giss-
urum og Kolbeinum, að ekki sé
m'nnst á Órækjurnar, og þráir
ekkert heitar en losna við þá og
allan þann ófögnuð, sem fylgir
þeim. Þeirra völd hafa leitt fjár-
málin á feigðarskör og íslenzk
stjórnmál í öngstræti.
Forsjórleysið á Alþingi
Sá skilningur hefir rutt sér
mjög til rúms upp á síðkastið
hjá verkalýð iandsms, að ekki sé
nóg að e.ga sér sterk fagféiög,
hann veiði einnig að eiga sér
særkan og samhentan máisvara
á alþingi. Á þessu hefir verið
mikill nnsbrestur, sem flestir sjá,
en menn skortir mannslund til að
ráða bót á..
Að taka ofan gleraugun
Vinstri s.nnaðir kjósendur
þuria aö skipa sér í eina tytxmga,
segja menn xe.uiega, en giemu' a,
meö hvaóa hætu. Aiþyoutiokks-
menn heiniia, að þao sé undtr
þeirra iorystu, Framsókn krelst,
aö smni lorys.u sé hiýtt, bós.at-
ístatiokKurmn kveóur sig hinu
eina saineinmgariiokk atþyðu, og
loks er svo tijoövöin, sem teiur
s.g þá hænuna, sem öiium unguin
geti satnað undir vængi sér. i
gegnum ailt skiatið skynjar hinn
oiiaði kjósandi, að hér hugsar
hver þessara aðiia fyrst og iremst
um íiokkshagsmum, en ekki heild
arliagsmum alþýðunnar.
Hér verða torystumenn flokk-
anna að ganga myndarlega ul
verks, ef árangur á að nás.: Hví
ekki að viðurkenna umbúðalaust,
að hagsmunir kjósenda allia þe=s
ara íiokka eru svo til hinir söma,
þeir að hér geti þjóðin unað sæl
við sitt og mótað sér hagkvæmt
þjóðfélag á grunni samvinnu og
jafnaðarstefnu? Og þegar þessi
einfalda staðreynd hef.r verið
Viðurkennd, hví þá ekki að gera
Daiað StefáKis§oii lijörinu
lie i ö ii rs> borg a r i A k u r-
eyrarltæjar
Í liófi í Reykjavík, er ýmsir
aðdáendur og vinir Davíðs Stei-
missoiiat, s.mius, ne.du iionum .'1.
laugardag í tdefni af sextugsaf-
inæn hans 21. þ.m., iilkynnu Por-
steinn M. Jónsson, forseti bæjar-
stjó.nar Akureyrar, að bærmn
netói kjörið skátdiö heiðursborg-
ara sinn, og allient. því skrautri.-
að skjai ira hæjaisijórn þessu t/1
staötestingar.
1 aímæi.shófi þessu tilkynnti
formaður l'étags isi. rithötunda,
Þóroddur Guðmundsson, að það
hefði kjöiið aímæhsbarnið heið-
ursiélaga sinn, en Ste.ngrímur J.
Þorsleinsson, prófessor, Þórarimi
Björnsson, skólameistari, og
Bjarni Bened.ktsson, ílu'.tu skáld-
inu ræður, en það svaraði síðan
með snjaliri töiu. 1 liófinu voru
foise.ahjónin meðal ýmsra ana-
arra virðingargesta,
Kvöldinu fyrir, á afmælisdeg-
inum sjálfum, hafði Þjóðleikhús-
íð hátíðasýn.ngu á GuIIna hliðinu
til virðtngar skáldinu. Fiutti það
sjálft prolog leiksins og var á-
kaít hyllt, en hvert sæti hússins
var skipað. Vilhjálmur Þ. Gísla-
son flu'.ti ræðu um skáldið.
Dagskrá útvarpsins að kvöldi
hins 21. janúar var helguð af-
mælisbarninu að verulegu leyti,
og flutli Kristján Eldjárn, þjóð-
minjavörður, ræðu, tónlist var
leikin við ýmis Ijóð Davíðs og
ioks flutti hann nýort ljóð: Segðu
það móður minni.
Dagblöðm í Reykjavík fluttu
þann dag öll greinar um skáldið,
en kennslumálaráðherra hafði
fyrirskipað inóðurmálsdag í skól-
um landsins í virðingar- og við-
urkenningarskyni við skáldið.
í tilefni afmælisms kom ú* á
vegum Helgafells viðhafnarút-
gáfa af Svörlum fjöðum, og einn-
ig ódýr skólaútgáfa. Hjá sama
forlagi kom einn’g út á nýnorsku
nokkrar þýðingar á ljóðum Dav-
íðs. Eru þær ge:ðar af Ivar Org-
!and, sendikennara. Ber bókin
nafnið Eg sigler i haust.
____ *__
leitoö dð mflnni, scm
reyndist d sjúhrahúsinu
Síðastliðinn laugardagsmorgun
var lögreglunni tilkynnt, að Steins
Guðmundssonar, Brekkugötu J,
væri saknað s ðan kvöldinu fyrir.
Hóf hún þegar eftirgrennslanir
um hann og um hádegi var skát-
um og nemendum í 4. bekk Gagn-
fræðaskóla Akureyrar s'efnt sam-
an til allsherjarleitar að hinum
„týnda“ manni. En rétt um það
leyti, sem Ieit var að hefjast,
komu þær upplýsingar af Fjórð-
ungssjúkrahúsinu, að Steinn
hefði lagzt inn á’sjúkrahúsið dag-
inn fyrir. Vegna einhverra á-
stæðna höfðu húsráðendur Steins
ekki vitað af þessu.
einn flokk úr mörgum? Auðvitað
mundu ýmsir skorast þar úr leik, ^
svo sem raunverulegir kommún- ^
istar, kapitalistar, sem einhverra
hlula vegna hafa villzt inn í suma
þessa flokka og íhaldssinnaðir
menn, sem gætu ekki fylgt göngu-
takti hins nýja flokks. En þetta
yrði til.ölulega lítill hópur. Á
hinn bóginn yrði íslenzkri alþýðu
gefin von um veg framundan.
Sýn opnaðist út úr öngstrætinu,
möguleiki gæfist til að kippa fjár-
málum landsins af feigðarskör.
íslenzk alþýða hefði öðlazt trú á
gildi stjórnmála.
Þetla er ekki ný kenning Alþm.
Hinn 23. febr. á s. 1. ári orðaði
blaðið þessa hugmynd svo:
„En í höfuðdráttum er þetta hið
stóra verkefni, sem vinstri sinnað-
ur kjósandi óskar, að leyst verði:
myndun eins vinstri sinn-
aðs flokks á grundvelli
lýðræðisjafnaðarstefnunn
ar og samvinnuhreyfing-
arinnar. Ekki með STOFNUN
fleiri flokka, heldur SAMRUNA
flokka. Þetta er það verkefni,
sem foringjar vinstri flokk-
anna verða að horfast í augu við,
að er mál málanna nú, ef ísl.
stjórnmálum á-að verða borgið
úr úlfakreppu stöðnunar og af
villigölum óheilbrigðra klíku-
sjón'armiða. Vafalaust mundt
kosningabandalagsfrumvarp Al-
þýðuflokksins verulega geta flýtt
fyrir þessari þróun, og væri vel.
Grunninn að þessum nýja kom-
andi flokki eiga Alþýðuflokkur-
inn, Þjóðvörn, Framsókn og sá
hluti Sósíalistaflokksins, sem vill
brjóta af sér afskipti erlendra
kommúnista, að mynda. Þetta á
að vera íslenzkur flokkur með ís-
lenzka utanríkisstefnu, a'hafna-
flokkur með viðreisn atvinnuveg-
anna að marki, róttækur flokkur,
sem feimulaust réðist í það að
bylta um því, sem er fúið og spillt
í þjóðfélaginu, en byggði upp
nýtt og heilbrigt í staðinn.
Og umfram allt gæfi kjósand-
anum trú á það, að til einhvers sé
að kjósa, að von hans um heil-
brigða vinstri sljórn sé í raun cg
sannleika orðin að veruleika.“
Það er beðið eftir forystu
Svo ánægjulega vill til, að í
raun pg veru kemst formaður
Fiamsóknarflokksinsns, Her-
mann Jónasson, að mjög svo líkri
niðurstöðu í hinni umlöluðu ár3-
mótagrein sinni. Hann á að vísti
eflir að losa sig úr viðjum flokks-
fordóma sinna, en er það víst,
að svo skýr maður og hann er,
geti ekki einnig varpað þeirri
blekkingu fyrir borð?
Verði í raun og sannleika svo,
má vel fara þannig, að Hermanns
Jónassonar bíði enn mikið og
merkilegt hlu'verk í ísl. stjórn-
málum. Islenzk alþýða bíður nú
þeirra, sem leiða stjórnmálin úr
öngstræti og kippa fjármálum
landsins af feigðarskör. Það gerir
að vísu enginn einn maður, cn
það er ætíð munur að manns liði,
og því meira, sem maðurinn er
vaskari.