Vesturland - 03.04.1936, Blaðsíða 1

VESTURLAND
XIII. árgangur.
ísafjörður, 3. april 1936.
14. tölublað.
Alþýðutryggiugarnar.
1. þ. m. gekk í gildi hinn nýi
lagabálkur, sem nefnist lög um
alþýðutryggingar. — Lagabáikur
þessi er ærið umfangsmikill og
flytur mörg nýmæli, sem almenn-
ingi tnunu sumpart lítt kunn eða
ekki hafa áttað sig á enn þá.
Lögin fjalla um slysatrygging-
ar, sjúkratryggingar, elli- og ör-
orkutryggingar og atvinnuleysis-
tryggingar. — í lögunum er og
sérstakur kafli um ellilaun og ör-
orkubætur, sem gildir þar til hin
nýja skipun um elli- og örorku-
tryggingar kemst til fullra fram-
kvæmda, sem ekki verður fyr en
að nokkrum árum liðnum.
Kaflinn um slysatryggingar er
að mestu samhljóða hinum eldri
lögum. Þ6 er algert nýmæli um
dánarbætur hinna slysatrygðu, sem
nú miðast algerlega við það, hve
marga hinn trygði hefir haft á
framfæri og eru þær þannig:
1. Ekkja eða ekkill hljóta 3000
krónur.
2. Barn, sem er á framiæri eftir-
lifandi foreldris, hlýtur 100 kr. fyrir
hvert heilt ár, setu það vantar á
að vera fullra 16 ára.
3. Barn, sem ekki er svo ástatt
um, sem í 2. lið segir, hlýtur 200
kr. fyrir hvert heilt ár, sem það
vantar á að vera fullra 16 ára.
4. Barn yfir 16 ára aldur, sem
var á framfæri hins látna vegna
örorku, þegar slysið bar að hönd-
um, fær 1500 krónur.
5. Foreldri, sem var á framfæri
hins látna að öllu eða nokkru
Ieyti, þegar slysið vildi til, hlýtur
1500 krónur. Sé þannig ástatt um
bæði foreldrin, og búi þau sam-
vistum, hljóta þau þó aðeins sam-
eiginlega 2500 krónur.
6. Systkini hins látna, sem voru
á framfæri hans, þegar slysið vildi
til, hljóta dánarbætur á sama hátt
og börn.
Sjúkratryggingarnar
eða lögskipuð sjúkrasamlög eru
algert nýmæli hér á landi.
Allir, eldri en 16 ára, sem eigi
hafa 4500 kr. árstekjur, eru gjald-
skyldir félagar Sjúkrasamlaga I
kaupstöðunum 7 og i Reykjavík.
— í öllum kauptúnum og
sveitum skal stofna sjúkrasamlög,
ef meirihluti kjósenda samþykkir,
og er skylt að láta slíka atkvæða-
greiðslu fara fram, ef % kjósenda,
sem á kjörskrá eru, æskir þess.
Stjórnir sjúkrasamlaga skulu I
kaups^öðunum kosnar af bæjar-
stjórnum, og hafa þær á hendi
eða sjá um allan rekstur samlag-
anna undir yfirstjórn Tryggingar-
stofnunar rikisins.
Sjúkrasamlagsstjórn skal gera
skrá yfir alla, sem gjaldskyldir eru
til samlagsins, og sýnist sjálfsagt
að hún sé framlögð sem aðrar
skrár varðandi almenning.þótt ekki
séu bein fyrirmæli um það í lög-
unum. Hér hefir nú verið gengið
frá samningu á skrá yfir gjald-
endur, og eru þeir um 1700 alls.
Enn er óráðið hversu há gjöld-
in verða, en lögin gera helzt ráð
fyrir, að þau verði um 3 kr. á
mánuði eða 36 kr. á hvern gjald-
anda yfir árið. Er það þungur
viðbótarskattur, eigi sízt í jafn
erfiðu árferði og nú er.
Bæjarsjóður og ríkissjóður leggja
fram styrk til sjúkrasamlaganna,
samtals alt að Va móti greiddum
iðgjöldum, þó ekki yfir 9 kr. á
hvern gjaldanda frá hvorum aðila
eða 18 kr. frá báðum.
í samþyktum sjúkrasamlaga skal
tekið fram, hverra réttinda sam-
lagsmenn njóti. Ávalt ákal þó
sjúkrasamlag veita þá hjálp vegna
veikinda, sem hér segir:
1. Læknishjálp frá tryggingar-
lækni, að fullu í sjúkrahúsi og að
% hlutum utan sjúkrahúss.
2. Lyf og umbúðir, samkv. fyrir-
sögn tryggingarlæknis að fullu I
sjúkrahúsi og að % hlutum utan
sjúkrahúss.
3. Ókeypis vist eftir ráði trygg-
ingarlæknis i sjúkrahúsi, sem sam-
lagið eða tryggingarstjórn hefir
samið við.
4. í sjúkrasamlögúm kaupstaða
er ennfremur skylt að greiða dag-
peninga til þeirra, sem óvinnufærir
eru sökum veikinda. Dagpeningar
greiðast þó ekki fyr en ein vika
er liðin frá því, að hinn trygði
varð óvinnufær, samkvæmt fram-
ansögðu, og aldrei frá fyrri tíma
en viku eftir að hann hætti að
taka laun eða hætt er að reikna
honum laun.
Dagpeningar eru tvennskonar,
persónudagpeningar og fjölskyldu-
dagpeningar, er lágmarksupphæð
þeirra í Reykjavlk lögákveðin, en
annarstaðar verða þeir svo sem
fyrir er mælt I samþyktum Sam-
laganna á hverjum stað.
Fjölskyldudagpeningar greiðast
jafnt, hvort sem hinn trygði liggur
I sjúkrahúsi eða utan sjúkrahúss.
Börn samlagsmanna, yngri en
16 ára, sem eru á framfæri þeirra,
fá sömu hjálp í veikindum og
foreldrí á rétt til, að dagpening-
um undanteknpm,
Dagpeningar og meðlagskostn-
aður 1 sjúkrihúsa greiðist fyrir
samlagsmenn og skyldulið þeirra
samkvæmt 30. gr. I alt að 32 vikur
á 12 mánuðum samfieytt. Aldrei
greiðist þó áður greindur kostn-
aður fyrir lengri tima en 26 vikur
alls fyrir einn og sama sjúkdóm.
í samþyktum sjúkrasamlaga skal
ákveða upphæð iðgjalda trygg-
ingarskyldra manna. Skulu þau
ákveðin með það fyrir augum, að
heildartekjur samlagsins nægi til
þess að standa straum af skuld-
bindingum þess.
Iðgjöld eiga að greiðast fyrir-
fram, eftir því sem samþyktir
ákveða. Bæjar- eða sveitarsjóðir
greiða iðgjöld þeirra, sem eru á
föstu sveitarframfæri, og annara
er ástæður eru taldar til að halda
í tryggingu.
Lifeyrissjóður íslands greiðir
iðgjöld þeirra manna, sem njóta
elli- eða örorkulífeyris, enda dregst
iðgjaldið frá lífeyrinum. Ellistyrkt-
arsjóðir greiða iðgjöld þeirra gam-
almenna, sem ellilauna njóta, og
dragast þau frá ellistyrknum.
Ef trygður maður veikist utan
samlagssvæðis, á hann rétt til
sjúkrastyrksfrá sjúkrasamlagi slnu,
en þó eigi hærri en ef hann hefði
veikzt á samlagssvæðinu.
Hér hafa verið rakin aðalatriði
laganna um sjúkrasamlög, og að-
albreytinganna um slysatryggingar.
f næsta blaði verður nánar sagt
frá elli-, örorku- og atvinnuleysis-
tryggingum.
Frækileg björgun.
12 mönnum bjargað í æðandi
hafróti úti á Atlantshafl.
Kristján Samúelssoti skipstjóri,
bjargaði i siðastl. febr.mánuði 12
manna áhöfn af fiskiskipinu „Ger-
trude M. Fauce“ frá Boston. Skip-
ið var 126 smál. að stærð, með
hjálparvél, og hrepti rok og stór-
sjói, er það var að leita iands.
Braut sjórinn gat á kinnung skips-
ins og sjór komst I vélarrúrnið,
en skipshöfnin af „Gertrude11 vann
eins og berserkir til þess að halda
skipinu á floti, en árangurslaust.
Skipið sökk smátt og smátt.
Sendi þá „Gertrude“ út neyðar-
skeyti. Var togarinn „Lemberg"
frá Halifax, sem Kristján er skip-
stjóri á, næstur, og flýtti sér alt
hvað af tók. Þrátt fyrir ofviðri og
ósjó hepnaðist honum að bjarga
allri skipshöfninni á bátum frá
togaranum, og varð að flytja þá
I fjórum ferðum. Þegar slðasta
skipverjanum var náð var skipið
rétt að sökkva, og hefðu skipverjar
allir farist, ef Kristján hefði eigi
borið gæfu til að bjarga þeim, þvi
önnur skip er nálæg voru, komu
fyrst á staðinn, efiir að skipið var
sokkið.
Var þessa björgunarafreks Krist-
jáns og skipverja hans rækilega
minst og loflega f blöðum í Can-
ada og Bandarikjunum, að mak-
legleikum.
Kristján Samúelsson, skipstjóri,
er gamall ísfirðingur og var orð-
inn kunnur sægarpur er hann fór
héðan til Canada um 1917. Hann
er bróðir frú Rannveigar Samúels-
dóttur (konu Jóns Hróbjartssonar)
og þeirra systra.
Kristján hefir verið búsettur I
Halifax i Canada siðan um 1920,
og er kvæntur enskri konu.
Ríkisábyrgð til
rafveituframkvæmda
hér kvað nú vera lofuð af
fjármálaráðherra. Er nú aftur
unnið af kappi að undirbún-
ingi málsins til samninga, og
munu samningamenn,sem verða
sérfróðir menn, leggja af stað
til samninga siðari hluta næstu
viku.
Það er óblandin gleðifregn
öllum bæjarbúum, að vonir eru
til að rafveitumálið komist til
framkvæmda nú í sumar.
Erlend tíðindi.
Almenn atkvæðagreiðsla um
stefnu þýzku rikisstjórnarinnar i
utanríkismálum fór fram sfðastl.
sunnudag (29. f.m.) Varð atkvæða-
greiðsla þessi nýr stórsigur fyrir
Hitler.
Alls greiddu atkvæði 45 milj.
og 500 þús. kjósendur, og voru
98,7% með Hitler. Um 500 þús-
undir kjósenda greiddu atkvæði
gegn Hitler.
Margt Þjóðverja, sem búsettir
eru í nágrannaríkjum Þýzkalands
og ekki hafa mist þýzkan rikis-
borgararétt, komu heim til að neyta
atkvæðisréttar.
Von Ribbentrop, fulitrúi Hitlers
i utanríkismálum, kom til London
ásamt þýzkri sendisveit 31. f. m.
að kvöldi, og afhenti Anthony
Eden 1. þ. m. svör þýzku stjörn-
arinnar við tillögum rikja þeirra,
er standa að Locarnosáltmálanum.
Er sagt að Hitler leggi áherzlu á
það i svari þessu, að tillögur þær,
er samþyktar voru á Lundúnar-
fundinum um daginn verði látnar
gilda fyrst um sinn i 4 mánuði,
meðan verið sé að skapa nýjan
sáttmála milli aðila, til „varðveizlu
friðarins".
Að öðtu ieyti fara tillögur Hitl-
ers í sömu átt, og áður hefir lýst
verið.
Frakkar taka svarinu tnjög illa,
og virðast einráðnir í að haina
tillögum Hitlers. Hefir óiriðarótt-
inn í Evrópu því magnast að nýju.
Harðindi.
Harðindi haldast enn, nema um Suður-
land. — Hér á Vestfjörðum niun þó hvorki
vera um almenn heyþrot eða matskort
að ræða. Einna ískyggilegast hér utn slóðir
ntun ástandið vera I Aðalvík ogpljótum.
Eru margir heylitlir á þessum slóðum og
tnatvöruskortur víða um sveitir þessar.
Hefir oddviti Itreppsins Bergtn. Sigurðs-
son ásamt þeim Guðmundi B, Albertssyni
og Jónasi Dósóþeussyni hreppstj. unnið
að því undanfarna daga að útvega mat-
björg og fóðurbætir fyrir þá setn þurfandt
eru, og flutti Djúpbáturinn 2. þ. m. það
norður.