Fréttablaðið - 10.04.2010, Blaðsíða 26

Fréttablaðið - 10.04.2010, Blaðsíða 26
26 10. apríl 2010 LAUGARDAGUR V igdís tekur á móti blaðamanni á heim- ili sínu við Aragötu. Það er hlýlegt og fallegt heimili vinn- andi konu, bækur og pappírar bera því vitni að sú sem hér býr er önnum kafin. Forsetinn fyrrverandi hefur líka í nógu að snúast, hún er vel- gjörðarsendiherra tungumála hjá UNESCO, Menningarmálastofnun Sameinuðu þjóðanna, hún hefur nýverið tekið sæti í nýrri nefnd UNESCO sem stuðla á að skilningi milli menningarsvæða, hún fylg- ist náið með starfinu sem unnið er á stofnun Vigdísar Finnbogadótt- ur við Háskóla Íslands, hún ferð- ast um heiminn og heldur erindi á ráðstefnum. Skyldi vera til dæmi- gerður dagur hjá Vigdísi Finnboga- dóttur um þessar mundir? „Ja, hvernig á ég að lýsa honum, ég reyni að hafa hann skemmtileg- an,“ segir Vigdís og hlær við. „Ég iðka Qi gong þrisvar í viku hjá Gunnari Eyjólfssyni og félögum. Svo afgreiði ég póst, ég fæ mikið af pósti og reyni að sinna honum. Ég vinn talsvert hérna heima en hef líka aðstöðu í stofnuninni og er í miklu sambandi við hana. Ætli ég megi ekki teljast drjúgur liðsmaður hennar. Ég er auðvit- að ekki fræðimaður en nýtist vel til að koma á ýmsum samböndum. Stundum þegar koma erlendir gestir tökum við á móti þeim hér á heimilinu enda gott að taka á móti gestum hér.“ Tungumál lykill að heiminum Rannsóknir á erlendum tungumál- um heyra undir stofnunina sem ber nafn Vigdísar, en hún hefur lengi haft mikinn áhuga á tungu- málum og áhuginn er ekki að dala. „Ég heyrði serbó-króatísku í morg- un í Melabúðinni, ég þekkti ekki tungumálið og var nánast komin með höfuðið ofan í frystinn til að heyra betur í fólkinu sem þar var að tala saman. Ég endaði á því að spyrja þau hvaða tungumál þau væru að tala og það var þá serbó- króatíska.“ Vigdís segir afar mikilvægt að efla þekkingu Íslendinga á erlend- um tungumálum, þau séu lykillinn að heiminum, fólki og menningu. „Þau eru lykillinn okkar að því að skilja heiminn. Það er reynd- ar sorglegt að enskan skuli vera hér eins allsráðandi og hún er sem skýrist af því að hún er það tungumál sem mestmegnis heyr- ist í bíómyndum og sjónvarps- þáttum. Norðurlandamálin eru okkur til dæmis afar mikilvæg og krakkar eru ekki nógu duglegir að læra þau. Þau byrja að læra þau of seint,“ segir Vigdís sem þykir miður að Norðurlandabúar noti ensku í samskiptum sín á milli í stað Norðurlandamálanna. Bestu vinirnir á Norðurlöndum „Ég er að fara að halda erindi á ráðstefnu í Kaupmannahöfn um aukinn skilning milli Norðurlanda- tungumálanna, dönsku, sænsku og norsku. Íslendingar verða þar og eiga þar erindi enda verðum við að vera vakandi fyrir því að læra þessi tungumál. Við eigum hvergi betri vini en á Norðurlöndum, við erum ein af þeim, ekki síst af því að við berum það lán að hafa geymt arfinn, grunntungumálið og sögurnar,“ segir Vigdís. „Og ekki þarf að nefna það að þekking á tungumálum er samofin þekkingu á menningu.“ Vigdís hefur séð það vel í starfi sínu sem velgjörðarsendiherra tungumála hvernig hætta er á því að þekking glatist ef tungumál tapast. „Ef tungumál hverfur þá hverfur þekking á umhverfinu. Til eru dæmi um tungumál sem fela í sér þekkingu til dæmis á því hvernig binda á jarðveg í fjalls- hlíðum til dæmis í Suður-Amer- íku, sem vörn gegn aurskriðum. Hættan er sú ef að þessi tungumál deyja út þá hverfi þekkingin í senn á menningu og umhverfi. Víða um heim eru mörg hundr- uð undurfalleg tungumál sem eru í hættu. Það er nokkur kaldhæðni að opinberu tungumálin sem börn læra af bókum í skólum verða þannig til þess að þau tapa smátt og smátt sínu eigin máli. Þau koma heim og geta illa talað við afa og ömmu. Síðan hverfur elsta kyn- slóðin og með henni tungumálin, sögur og fróðleikur.“ Um 6.800 tungumál eru í heim- inum að talið er og þar af er um helmingurinn í hættu. Vigdís segir UNESCO leggja baráttunni gegn fækkun tungumála lið til dæmis með því að hjálpa til við skrásetn- ingu tungumálanna, og með því að vekja athygli stjórnvalda í ýmsum löndum á menningarverðmæti allra þessara fjölda tungumála hvers og eins. Þarf að passa íslenskuna Íslenskan er til allrar hamingju ekki tungumál í hættu, en það þarf að passa hana, segir Vigdís. „Íslenskan stendur traust og sterk en hún þarf að vera stöðugt á varðbergi til að glata ekki ríki- dæmi sínu. Orðatiltæki til dæmis byggja svo mikið á atvinnuhátt- um fyrri tíma og það gerir það að verkum að þau hverfa smátt og smátt. Fyrst byrja menn að fara rangt með því þeir skilja ekki orða- tiltækin og þau brenglast og síðan er hætta á því að þau hverfi. Öll tungumál þróast, en við stöndum andspænis því að íslensk- an verði miklu fátækari. Aftur á móti eigum við svo frábæra rithöf- unda í samtíðinni sem skrifa svo fallega íslensku, koma hugsunum sínum og skáldskap svo frábær- lega vel á þetta tungumál okkar sem er okkur svo dýrmætt. Því hef ég ekki eins miklar áhyggjur og ég hefði ella.“ Merkingarlaus hæ og bæ „En ég verð nú samt að minnast á hæ hæ og bæ bæ, sem hafa enga merkingu og eru slæm skipti fyrir komdu sæll og blessaður á minn fund. Svo er svo fallegt að segja bara bless,“ segir Vigdís. Hún er afar ánægð með að sendibréf sem hún fékk nýlega frá tíu ára stúlku á Hólmavík, Unu, þar sem hún upplýsir að hún sé hætt að nota hæ Ekki benda mér á helga steininn „Ég hef lært margt um mannlegar tilfinningar á ævinni,“ segir Vigdís Finnbogadóttir sem fagnar stórafmæli í næstu viku. Við getum stýrt gleðinni og reiðin bitnar mest á þeim sem er reiður, segir forsetinn fyrrverandi. Sigríður Björg Tómasdóttir hitti Vigdísi og ræddi við hana um íslenskt mál og erlend tungumál, viðfangsefni líðandi stundar og framtíðarsýn. ÖNNUM KAFIN Vigdís Finnbogadóttir á skrifstofunni á heimili sínu þar sem hún sinnir verkefnum dagsins, svarar pósti og undirbýr þau verkefni sem eru í farvatninu hverju sinni. Hún hefur einnig skrifstofuaðstöðu í stofnuninni sem er við hana kennd en þangað fer hún iðulega. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA Íslenskan stendur traust og sterk en hún þarf að vera stöðugt á varðbergi til að glata ekki ríki- dæmi sínu Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur í erlendum tungumálum er rannsóknar- stofnun fræðimanna í erlendum tungumálum, bókmenntum og málvís- indum innan hugvísindasviðs Háskóla Íslands. Unnið er að því að reisa byggingu sem hýsa myndi starfsemi stofnunarinnar þar á meðal alþjóða tungumálastofnun sem áreiðanlega mun gera garðinn frægan. Byggingunni hefur verið ætlaður staður austan við Háskólabíó en háskólinn hefur samþykkt að leggja fé til verksins auk lóðarinnar takist að fjármagna það að öðru leyti. „Þetta er glæsileg framtíðarsýn og það er vegna þess að hún er raunsæ. Mér þykir svo vænt um að hún verður í nábýli við hús íslenskra fræða. Þessar stofnanir munu saman geta lyft grettistaki og skapað ótal ný tækifæri til þekkingar á sviði tungumála og menningar,“ segir Vigdís sem segist hafa séð svo marga drauma verða að veruleika að hún trúi því að þessi verði það. „Borgarleikhúsið virtist fjarlægur draumur lengi vel en reis á endanum,“ segir Vigdís sem efast ekki um að þessar áætlanir verði með samstilltu átaki að veruleika. Hægt er að fræðast um nánar um verkefnið og stofnun Vigdísar Finn- bogadóttur á vefsíðunni www.vigdis.hi.is. GLÆSILEG OG RAUNSÆ FRAMTÍÐARSÝN
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.