Íslendingur - 11.10.1918, Blaðsíða 1

-• • ••••••• • •--•-• •*« • •••••••• • •-•-• ••••••••••••••••••••••••••••••••
4. árg. j Ritstjóri: Sig. Einarssoi) Hlíðar. — Akureyri, föstudaginn 11. október 1918. r 41. tbl.
•-••-•-• ••-••• •-••••••••••••••• •• ••••••• • • • • •-• • ••• ••••• •• ••••••• •••• •••• • ••• •••••••••• •
HANDAVINNA.
Hjartanlega ftökkum við öllum
peim er sýndu okkur hluttekn-
ingu með nærveru sinni við
jarðarför móðir okkar og tengda-
móðir Kristjönu sál, Halldórsd.
Börn og tengdabörn
hinnar látnu.
Gagnfrœðaskóiinn
verður settur 15. þ. m. kl. x eh.
Sfefán Stefánsson.
|>lslendingur« kemur út einu sinni
í viku, Árgangurinn kostar krónur 3.50
til 4.00 er borgist fyrir 1. maí. — Upp-
sögn (skrifleg) bundin við áramót, er
Iógn d nema komin sje til ritstjórans
fyrir 1. okt., og sjé kaupandi skuld-
laus við blaðið.
Afgreiðslumaður blaðsins erhr. Hall-
grímur Valdemarsson, Hafnarstræti 84
Nærsveitamenn eru beðnir að vitja
Iblaðsins í Höepfners verslun og í
verslun Sig. Sigurðssonar.
Friður í vændum.
Eftir þeim símskeytum að dæma,
sem blaðið hefir fengið undanfarna
daga frá Morgunblaðinu í Reykjavík,
virðist full ástæða til að ætla að
friður sje í vændum,! ef ekki strax,
þá bráðlega. Símskeyti þau, sem
snerta friðarumleitanir, eru svo
hljóðandi:
Khöfn 6. okt.
Með samþykki allra þar til
kvaddra martna i þýska rikinu og
i samráði við hin Miðveldin hefir
ríkiskanslarinn nýi, prins Max af
Baden, sent Wilson Bandaríkjafor-
seta áskorun, með milligöngu sviss-
nesku stjórnarinnar, um það, að
beitast ýyrir ýriði •og ýá allar ó-
friðarþjóðirnar til þess að koma
saman á friðarráðstefnu.
Telur hann Þjóðverja ýúsa til
þess að ganga að friðarskilmál-
um Wilsons. Vilja þeir styðja að
alþjóðabandalagi, endurreisa Belg-
iu og gjalda skaðabœtur, en jafn-
framt fara þeir fram á það, að
vopnahlje sje samið þegar i stað
á landi, sjó og loýti til þess að
hefta frakari blóðsúthellingar.
Samskonar áskorun heýir Tyrk-
land sent með milligöngu Spánar,
°g Austurriki hefir skoráð á Hol-
lond, að það komi á friðarráð-
steýnu, og Holland hefir snúið sjer
til óýriðarþjóðanna i þvi efni.
Friðarskilmálar Wilsons eins
og hann lýsti þeim i ræðu 27.
september eru þessir: Belgia og
Serbia sjeu endurreistar. Frakkar
fái Elsass-Lothringen; Pólland
verði sjálfstætt ríki og fái hin
pólsku hjeruð Prússlands. Engiti
viðskiýtastyrjöld verði að striðinu
loknu.
Khöfn 9. okt.
Wilson hefir svarað. Segist
hann eigi geta farið ýrám á það
við bandamenn sina, að vopnahlje
sje samið meðan Pjóðverjar standa
með her sinti i löndum þeirra.
Segir hann, að það mutii flýta
mjög fyrir góðum málalyktum, ef
Þjóðverjar vilji yfirgefa hertekin
lönd.
Þeita svar Wilsons kom i gær
til Berlin. „Norddeutsche Alge-
meine Zeitung“ segir að það sje
ennþá ástœða til að œtla, að hœgt
verði að halda áfram friðarum-
leitunum.
íhaldsflokkurínn i þýslca þing-
inu hefir krafist þess, að þýska
rikisþingið verði ált kvatt saman
til þess að rœða svör Wilsons.
En „Norddeutsche Alg. Zeitung“
segir, til þess að koma i veg fyr-
ir misskilning, hafi þýska stjórn-
in og rikisþingið gengið að frið-
arskilyrðum Wilsons afdráttar-
laust og undantekningarlaust.
frönsk og amerísk blöð segja
að svar bandamanna við fríðar-
umleitununum hljóti að verða á-
kveðið nei, en Reuters Bureau
tekur ekki eins djápt i árinni en
segir, að ekki geti komið til mála
að semja vopnahlje.
F r i ð u r — þetta litla orð hefir
nú svo mikið í sjer falið eftir allar
þær skelfingar, sem á hafa gengið
undanfarin fjögur ár, að ekki er
rjett að hafa það yfir eða hrópa það
upp, nema alvara fylgi.
Síðustu símskeytin, sem birt-
ast hjer að ofan, gefa ástæðu til
þess að ætla, að nú líði óðum
að ófriðarlokum, að þeirri stund, er
friður ríki aftur á jörðunni meðal
stærstu, sterkustu, mentuðustu og
mannkostabestu þjóða heimsins.
Menn vona, að nú sloti þessu jeli,
og sólin fái að skína jafnt á rjett-
láta og rangláta, að aftur takist upp
heilbrigð framþróun alls, sem nokk-
ur skilyrði hafa til hennar.
Regar menn lesa áskorun Mið-
veldanna til Wilsons og sjá, hverju
þau vilja ganga að, til þess að frið-
ur fáist, þá virðist harla ólíklegt að
ætla, að slík málaumleitun beri eng-
an árangur. Wilson virðist tæplega
geta gengið á bak loforða sinna í
ræðunni 27. september og senni-
legt, að hinum bandamanna hafi
verið þau áður kunn, eða jafnvel
samantekin ráð allra bandamanna.
Svar Wilsons bendir eigi heldur
í þá átt, að hann vilji eigi verða
við áskoruninni um friðarumleitun,
þótt hann setji nýtt skilyrði, ef
vopnahlje sje samið þegar í stað.
Og jafnvel þótt frönsk og amerísk
blöð taki þessum friðarumleitunum
allfjarri, er eigi örvænt um góð mála-
lok.
Það er engum vafa bundið, að
Þjóðverjar æskja friðar í fullri al-
vöru. Er ekki ósennilegt, að þeir
sjái sitt óvænna í framhaldandi stríði.
Mun þar mestu um valda hið skyndi-
lega hrun Búlgara og uppgjöf. Par
með slitið samband við Tyrki og
Asíu um Balkan, sem var mjög
þýðingarmikjil tengilína, ekki aðeins
fyrir Tyrki, sem nú virðast því
næst ruddir, heldur einnig fyrir
Austurríki og Þýskaland. Pegar svo
Tyrkir eru einnig úr sögunni, verð-
ur aðstaða Austurríkísmanna afleit
og fyrirsjáanlegar ófarir þeirra fyrir
sameinaðri sókn Balkan- og ítala-
hers. Liðveisla Bandaríkjanna hefir
sett hug og dug í Frakka og Breta
og feikna-afl þeirra ber Þjóðverja
ofurliða. — Bandamenn eru að
verða ofjarlar Rjóðverja. Stærsta
glappaskot Pjóðverja í þessunx hild-
arleik var það, að egna Bandaríkin
á móti sjer. Nú sjá þeir, að þar
bjó meira undir en orðin tóm, en
þetta sáu Pjóðverjar um seinan.
Rað sem nú getur tafið fyrir friði,
er ef til vill aðeins ósk einhverra
bandaþjóðanna, að fá nú að berja
á Miðveldunum, þar sem þær álíta
sig hafa ráð þeirra í hendi sjer,
svo þau verði enn auðsveipnari,
þegar þeim að lokum verða settir
friðarkostir. Færi svo, myndi óefað
samhygð með bandamönnum fara
þverrandi og margur mundi sárt
harma hrakfarir Pjóðverja og niður-
drep þýskrar menningar, þótt þeim
væri fátt um yfirgang þeirra.
Bæjarstjórnin.
Á síðasta bæjarstjórnarfundi var
frumvarp til fjárhagsáætlunar kaup-
staðarins árið 1919 til fyrri umræðu.
Eftir frumvarpinu eru gjaldamegin
kr. 86615.00, en tekjumegin aðeins
kr. 34000.00, verður því niðurjöfn-
unarupphæðin kr. 52615.00 þetta
haust, ef frumvarpið nær samþykt
óbreytt, og er sú upphæð freklega
helmingi hærri en sú, sem jöfnuð
var niður síðastliðið haust. —
Dýrtíðarnefnd hafði kotnist að
samningum við Lárus kaupm. Thor-
arensen um það, að hann seldi bæj-
arbúurn, fyrir eigin reikning, nauð-
synjavörur landssjóðs, með 8 % á-
lagningu. Var þetta samþykt.—
Einnig var samþykt að láta at-
kvæðagreiðsluna 19. þ. m. fara fram
í 2 deildum og voru 3 bæjarfull-
trúar kosnir til aðstoðar kjörstjórn
bæjarins og hreptu þessir valið: Ste-
fán Stefánsson, Ingimar Eydal og
Jón Bergsveinsson. —
Utarf dagskrár fjeklc bæjarfógeti
leyfi til að lesa upp erindi frá
Pareð handavinna verður ekki
kend í barnaskólanum í vetur, veitir
undirrituð stúlkubörnum kensiu í
þeirri grein í vetur.
Kenslugjaldið 15 kr. fyrir allan
veturinn greiðist fyrirfram.
Kenslan byrjar 15. okt.
Jíai/dóra ‘Bjarnadótfir.
/
Kensla.
Jeg undirritaður tek að mjer að kenna
börnum í vetur heima hjá mjer, enn-
fremur veiti jeg unglingum tilsögn í
íslensku, Ensku og Dönsku.
Þeir sem vilja sinna þessu, geri svo
vel og gefi sig fram fyrir 25. þ. m.
Björn Grímsson,
Aðalstræti x 7.
Bannvinafjelagi Akureyrar, þar sem
það skorar á bæjarstjórnina að hlut-
ast til um sölu á suðuspritti hjer í
bæ, helst að setja einhverjar reglur
um útsölu þess, eða selja það ein-
göngu eftir kortum. Pessi málaleit-
un bygðist á því, að menn hefðu
undanfarið drukkið talsvert af suðu-
spritti og orðið veikir og ölvaðir af.
Pessi takmörkun yrði því ekki af
því, að lítið sje nú til af suðuspritti
í bænum, eins og vakti fyrir Reyk-
víkingum, þegar þeir gáfu suðu-
sprittkortin út, heldur einmitt af því,
að of mikið hefir borist hingað af
þessari vöru í bili og varan þá
sennilega í allra bragðbesta lagi,
svo menn hafa freistast til að neyta
þess.
Eftir uppástungu bæjarfógeta, var
samþykt að kjósav þriggja manna
nefnd í málið, er semdi frumvarp
til reglugerðar uin sölu og úthlutun
suðuspritts í Akureyrarkaupstað. í
sprittnefndinni lentu: Júlíus Havsteen,
lngimar Eydal og Erlingur Friðjóns-
soh. Stefán Stefánsson var að vísu
kosinn í þessa nefnd, en hann bað
menn að láta Erling njóta ærunnar
í sinn stað, enda hefði hann haft
atkvæðamagn næst honum — urðu
fulltrúarnir vel við þessari ókk.
Fleira gerðist ekki frjeltnæmt á
þessum fundi.
Lárus Bjarnason
kennari við Flensborgarskólann er
settur kennari hjer við Gagnfræðaskól-
ann f vetur í stað Þorkels Þorkels-
sonar.
Hjónaband.
Ungfrú Aðalbjörg Sigurðardóttir
kenslukona frá Akureyri og Haraldur
Níelsson prófessor voru gefin saman
í hjónaband f síðastliðinni viku.