Íslendingur - 29.08.1924, Blaðsíða 1

Talsími 105.
Ritstjóri: Gunnl. Tr. Jónsson.
Strandgata 29.
X. árgangur.
Akureyri, 29. ágúst 1924.
35. tölubl.
Jafnaðarmenn
og
Kommúnistar.
Nýlega var einhver nafnleysingi,
er auðkennir sig með »P«, á ferð í
Verkamanninum, í þeim tilgangi að
telja mönnum trú um, að jafnaðar-
menn og kommúnistar væru eitt og
hið sama. Raunar hefðu ýmsir jafn-
aðarmannaforingjar víða um lönd
svikið hina sönnu jafnaðarmensku-
hugsjón, en þeir, sem væru henni
trúir, væru kommúnistar, — og Ai-
þýðuflokkurinn íslenzki væri hinni
sönnu jafnaðarmensku — kommún-
istastefnunni — fylgjandi.
Og takmark þessarar sönnu jafn-
aðarstefnu, sem Alþýðuflokkurinn
berðist fyrir, væri að kollvaipa nú-
verandi þjóðskipulagi, <{og koma á
socialistisku þjóðfélagi, þaésem fram-
leiðslutœkin séu sameign heildannn-
ar.«
Þetla er aðalkjarni greinarinnar.
Isl. dregur það ekki í efa, sem
þessi greinarhöf. segir um markmið
Alþýðuflokksins og þann flokkslif,
sem liann velur honum, en vill hins-
vegar leiða hugi manna lílið eitt til
nágrannalandanna og benda á sam-
búðina þar milli jafnaðarmanna og
kommúnista, og hvernig að kjós-
endur þessara landa hafa gert upp
á milli flokkanna; stingur það all-
mjög í stúf við það, setn greinar-
höf. heldur fram.
Tökum þá fyrst það landið, sem
okkur Íslendingum er nákomnast —
Danmörku, Jafnaðarmenn eru þar
við völd, svo sem kunnugt er. Flokk-
ur þeirra liefir algerlega úthýst
kommúnistum og vill engin mök
við þá hafa. Og danska þjóðin vill
ekki líta við þeim heldur, sýndi það
sig glögt við síðustu kosnitigar til
þjóðþingsins, er jafnaðarmenn fengu
um 470 þús. atkvæði og fengu 55
þingmenn kosna, en kommúnistar
aðeins 10 þús. atkv. og komu eng-
um þingrnanni að. Öllu greinilegra
var ekki hægt að gera upp á milli
flokkanna en hin danska þjóð gerði
að þessu sinni. Og munurinn á
dönskum jafnaðarinönnum og kom-
múnistum er líka mikill. Jafnaðar-
mennirnir vilja ýmsar breytingar á
núverandi þjóðskipulagi, er þeir álíta
að koma munu verkalýðnum í hag,
en þessum breytingum ætla þeir að
koma í framkvæmd með löggjöf,
ekki með byltingu eða ofbeldi. Og
engar eru breytingarnar svo stór-
feldar, að þær raski þeim grund-
velli, sem núverandi þjóðskipulag
hvílir á. Þjóðnýting framleiðslu-
tækjanna er ekki stefnuskráratriði
danskra jafnaðarmanna, og 'eignar-
réttur einstaklinganna er viðurkend-
ur af þeim og því í engri hættu,
þótt þeir fari með völdin. Kom-
múnistar vilja kollvarpa núverandi
þjóðskipulagi með byltingu, gera
eignir einstaklinganna upptækar og
INGIMARARNIR
sem er í 5 þáttum, en sjálfstæð mynd.
Laugardags-, sunnudags- og miðvikudagskvöldið:
JERÚSALEM I.
Meistaraverk
SELMULAGERL0F
kvikmyndað og verður sýnt:
Aðalhlutverkin eru leikin af beztu
leikurum Svía:
VICTOR SJ0STR0M j
i
sem bæði eru fyrir löngu alþekt fyrir leiklist sína. Hefir Sjöström in. a. leikið Fjalla-
Eyvind í kvikmýnd þess leiks, og inörg önnur stórfræg hlutverk.
Myndin Ingimararnir hefir hlotið heimsfrægð, fyrir efni, leik og búnað.
Sagan Jerúsalem fæst hjá bóksölum í íslenzkri þýðingu. Sagan og myndin
er sama snildin.
stjórna öllu ríkinu sem einu sam-
eignarbúi, þar sem allir ynnu sem
þjónar ríkisins. Hið sarna er mark-
mið Alþýðuflokksins íslenzka, að
því er greinarhöf. skýrir frá.
Á Englandi er Verkamannaflokk-
urinri — jafnaðarmenn — við völd,
Þar er líkt á kontið og hjá Dönum.
Flokkurinn hefir úthýst kommúnist-
um og þjóðin hefir ekki heldur vilj-
að líta við þeim. Enginn kommún-
isti á sæti á þinginu. Hin samein-
uðu verkamannafélög hafa hvað
eftir annað neitað öllu sambandi við
Moskva og 3ja lnternationale. Svo
mikið ber þar á milli. Hvergi í heirn-
inum er verkalýðshreyfingin komin
lengra á veg en einmitt á Englandi.
Og hvergi mun ofbeldis- og bylt-
ingarandi kommúnista hafa verið
fjarlægari en einmitt þar. Þjóðnýl-
ingarkenningin hefir þó gert þar tals-
vert vart við sig, og er það tvent,
sem aðallega hefir komið til rnála
að taka úr einstaklingshöndum og
koma undir ríkisrekstur og eru það
járnbrautirnar og kolanámurnar. En
úr hvorugu hefir orðið ennþá. Ekki
er það meining þeirra, sem lielzt
hafa fyrir þessari þjóðnýtingu bar-
ist, að svifta eigendurna eignum
sínum án endurgjalds, eins og kom-
múnistar vilja, langt í frá, fult end-
urgjald átti að koma í staðinn. Það,
sem fyrirforvígismönnum ríkisrekstr-
arhugmyndarinnar vakti, var, að það
væri frekar til þjóðarheilla að járn-
brautirnar og námurnar yrðu eign
ríkisins en einstaklinganna, en á þá
skoðun hefir mikill meiri hluti hinn-
ar ensku þjóðar ekki ennþá viljað
fallast, hvað sem verða kann í
framtíðinni.
í Svíþjóð hafa jafnaðarmenn tvis-
var verið við völd, og hafa engin
mökviljaðhafa við kommúnista. Kall-
aði Hjalmar Branting, hinn frægi
jafnaðarmannannaforingi, eitt sinn
í ræðu kommúnistana eiturnöðrur
á þjóðfélagslíkamanum, og hefir það
jafnan þótt sannmæli síðan. í Nor-
egi, Finnlandi, Þýzkalandi og Frakk-
landi eru kommúnistar og jafnaðar-
menn í svo megnri andstöðu, að
segja má, að þeir berist á bana-
spjótum og alstaðar ber það sama
á milli: jafnaðarmennirnir vilja koma
umbótum sínum í framkvæmd ineð
löglegum meðulum og víkja ekki
af þeim grundvelli, sem núverandi
þjóðskipulag er bygt á; kommúnist-
ar vilja kollvarpa honum með bylt-
ingu og ólögum og byggja nýtt
þjóðskipulag á sameignargrundvelli
— grundvellinum, sem þeir Lenin
og Trotzky lögðu á Rússlandi.
Og Alþýðuflokkurinn íslenzki vill
byggja á þeim grundvelli, svo segir
þessi greinarhöf. Verkamannsins og
ætti að mega trúa honum í þeim
efnum. Flann er kommúnistaflokkur!
Hann á ekki samleið með dönsku
og sænsku jafnaðarmönnunum og
ekki með Verkamannaflokknum
enska, sem eru svikarar við hina
sönnu jafnaðarstefnu, að dómi gein-
arhöfundarins, en rússnesku kom-
múnistunum á hann samleið með.
Jafnaðarmenn annara þjóða hafa
úthýst kommúnista-stefnunni sem
háskalegri landi og þjóð. Alþýðu-
flokkurinn íslenzki vefur hana að
hjarta sér.