Íslendingur - 01.05.1936, Blaðsíða 1
LENDI
Ritstjóri: Einar Ásmundsson. — Sími 359.
Afgreiðslumaður: Hallgr. Valdimarsson.
XXII. árgangur.
Akureyri, 1. maí 1936.
17. tölubl.
Menn nr öllum flokknm fordæma á borgara-
fundi í Reykjavík símanjósnir stjórnarinnar.
Menn spyrja og svara:
Af hverju er Hlíðdal landssímastjóri marg-
saga?
Vegnaþessað hann er og hefir alltaf verið
i vasa Jónasar frá Hriflu og ráðherranna
og er þeim samsekur!
At hverju var njósnunum um nýjáriö hald-
ið Ieyndum á ettir?
Vegna þess að stjórnin vissi að hún hafði
framið illt réttarbrot!
Hvaða simanúmer „prívat”-manna var
hlustað á?
Meðal annara, sima foringja Sjálfstæðis-
flokksins og blaða hans!
Fara fram stöðugar njósnir í pólitískum
tilgangi?
Grunur leikur á að svo sé og atferli vald-
hafanna bendir til þess!
Hver trúir simanum á hvaða stað sem er
— hér eftir?
Enginn!
í síðasta tbl. íslendings var birt
einkaskeyti frá Reykjavík, þar sem
sagt var lauslega trá símanjósn-
unum þar. Hér fer á eftir nánari
frásögn um málið og umræðut-
nar á Alþingi.
Dagana kringum 20. aprfl voru
ýmsir bifreiðastjórar kallaðir fyrir
rétt og ákærðir fyrir leyni-vínsölu.
Kærurnar voru rökstuddar með
þvf að ákveðnir menn hefðu átt
tal við bifreiðastöðvar þeirra og
beðið um áfengi og það hefði
síðan verið útvegað. Meðal þeirra,
sem lentu f gildrunni var alþekkt-
asti leynivínsalinn í Reykjavík,
Ragnar jónasson að nafni, sem er
hálfbróðir Ouðmundar landssíma-
stjóra. — Hér kom þá í fyrsta
sinn opinberlega í Ijós að brotin
væri símaleyndin til þess að fá
vitneskju um samtöl manna,
Samtöl við lögreglu-
stjórann.
Reykjavíkurblöðin tóku þessu
máli ekki mjög óstinnt í fyrstu
meðan ekki var fullkomlega vitað
hvernig í því lá, »Morgunblaðið«
átti tal við lögreglustjóra og talaði
hann um þá nýju aðferð, sem hér
væri tekin upp og hefði borið þann
árangur að allar bifreiðastöðvar
bæjarins væru sekar fundnar nema
tvær — Steindór og B S R. Pegar
lögreglustjóri var spurður hvaða
tryggingu símanotendur hefðu fyrir
misnotkun á slíkum rjósnum þá
svaraði hann, að almenningur yrði
að treysta embættismönnum ríkis
valdsins og menn mættu einnig
vita að ekki yrði hlustað á símtöl
manna nema eftir úrskurði valds-
manns og einungis í yfirgtipsmikl-
um landráða- og glæpamálum.
En getur leyni vínsala talist stór-
glæpamál eða landráð — hr. lög-
reglustjóri? Ne-ei — en við í lög-
reglunni gátum ekki komið upp
um áfengissalana nema að grípa
til þessa ráðs, svaraði valdsmað-
urmn.
Pað sem landsimastjór-
inn sugði.
Sama blað átti einnig þessa
daga tal við Hlíðdal landsímastjóra.
Hann skýrði frá hvernig njósnirnar
voru framkvæmdar. Eftir úrskuið
lögreglustjóra um njósnir á hend-
Kosninpr
á Frakklandi.
Umræður í brezka þing-
inu um stöðu konungs.
FYRRI UMFERÐ frönsku kosning-
inganna fór fram á sunnudaginn
var, en kjósa þarf upp aftur í öll-
um kjördæmunum, þar sem enginn
fær hreinan meiri hluta. — Mikil
þátttaka var í kosningunum, en af
612 þingmönnum urðu aðeins 180
kosnir löglega. Þar af fengu hægri
menn 73 þm., miðflokkarnir 43 og
vinstri menn 64. — Talið er að í
annari umferðinni á sunnudaginn
muni vinstri menn vinna á og þá
einkum kommúnistar með hjálp
social radikala flokksins, sem gert
hefir þá samþykkt, að styðja kom-
múnista og socialista í þeim kjör-
dæmum, sem annar hver þeirra
flokka hafa fleiri atkv, en social-
radikalir.
BREZKA ÞINOIÐ hafði í fyrradag
til meðferðar ýms mál viðvíkjandi
Framhald á 5 síðu.
ur bifreiðasföðvunum voru leiddir
símaþræðir úr þeim númerum, sem
átti að hlusta á, upp á aðra hæð í
Landsímahúsinu og inn í sérstakt
herbergi. — Þar voru síðan sett
heyrnartól á þræðina og störfuðu
4 menn að því að hlusta.
Landsímastjóri lét nú sem þetta
værí í allra fyrsta sinn, sem slíkt
hefði farið franu Hann sagðist hafa
skrifað lögreglustjóra og sagt hon-
um að á þennan hátt mætti ekki
nota símann nema um landráðamál,
glæpi eða víðtæk lögreglumál væri
að ræða. Síðan var landsímastjór-
inn spurður um, hvaða tryggingu
símanotendur hefðu gegn misnotk-
un og spurt hvort ekki væri til-
hlýðilegt, að símanotendur hefðu
sérstakan trúnaðarmann við sím-
ann, sem gætti hagsmuna þeirra.
Landsímast/óri áleit það óþarfa.
— Ég er á verði fyrir hönd síma-
notendanna og þeir verða að skoða
mig sem sinn trúnaðarmann.
Hvenær má rjúja sima-
leynd ?
Samkv. stjórnarskránni má ekki
rjúfa. friðhelgi heimilis, bréfleynd
eða símaleynd, nema eftir dómara-
úrskurði og verður rökstuddur
grunur um glæp að ligg/a til
grundvaiiar þeim úrskuröi.
Það er aðgætandi að þegar
njósnirnar um bifreiðastöðvarnar
fóru fram, þá var hlustað á öll
samtöl bæði sem höfðu ólögleg
erindi og hinna, sem töluðu um
alger einkamál við menn þar. Síma-
leyndin var því brotin á þeim
mönnum saklausum. En þó svo
sé, að nokkur skerðing á rétti
manna hafi átt sér þarn3 stað, þá
hefði þó væntanlega aldrei orðið
stórfellt hneykslismál úr símanjósn-
unum, ef ekki hefði vitnast, að
með frásögn lögregiustjóra og
Landsímastjóra voru ekki öll kurl
komin til grafar. Umræðurnar á
Alþingi, miðvikudaginn 22. apríl
leiddu margt nýtt í Ijós,
Umræðurnar á Alþingi.
A fyrra miðvikud. fóru fram um-
ræður á Aiþirigi utan dagskrár um
njósnirnar. — Pétur Halldórsson
borgarstjóri og alþingismaður hafði
borið fram fyriispurn til stiórnar-
innar um það, með hvaða rétti og
á hvern hátt sú aðferð vœri til orðin,
að nú væri hlustað á bæjarsíma
stöðinni á símtöl manna. — Spunn-
ust út af þessu harðar umræður,
sem stóðu í margar kl.st.
Dómsmálardðh. svarar.
Hann kvaðst ekkert hata vitað
um njósnirnar um áfengissöluna
fyr en eftir á. En lögreglan hefði
heimild til að gera slíkt og það
væri skylda hennar, þegar rökstudd-
ur grunur léki á því að afbrot
hefðu verið framin. — Heimilisfrið-
urinn verður að víkja fyrir því, að
almenningsheill krefst þess að lög-
reglan fái frjálsar hendur til rann-
sókna. Sé síminn notaður til lög-
brota, má eins nota hann til að
koma upp um afbrot, og þá er
það skylda lögreglunnar að nota
slíka aðferð, sem hér var höíð.
Giunur um njósnar-
starfsemi.
PÉTUR HALLDÓRSSON tók til
máls á eftir dómsmálaráðherra og