SunnudagsMogginn - 07.11.2010, Blaðsíða 18

SunnudagsMogginn - 07.11.2010, Blaðsíða 18
18 7. nóvember 2010 Ó skar Hrafn hóf nýlega störf sem fréttastjóri helgarblaðs- ins Fréttatímans, en tók á móti blaðamanni heima hjá sér eftir vinnu á mánudegi. Fótbolti merktur Messi liggur undir eldhúsborði og plakat af knattspyrnugoðinu hangir í borðstofunni, svo ekki þarf mikla rann- sóknarblaðamennsku til að átta sig á því að áhuginn hefur smitast á milli kynslóða; Óskar á þrjú börn með Laufeyju Kristjáns- dóttur eiginkonu sinni og á sjálfur að baki frækinn knattspyrnuferil. Nú hleypur hann inn á ritvöllinn. – Hvernig kviknaði hugmyndin? „Ég var búinn að ganga með það í mag- anum lengi að skrifa bók og síðasta ár fæddist hugmynd, sem ég gerði þó ekkert í – fyrr en ég hætti [sem fréttastjóri] á Stöð 2 í byrjun maí. Þá loks gafst mér andrúm og tími til að hugsa um annað en fréttir, sem höfðu stjórnað lífi mínu í mörg ár. Ég settist niður, fór að móta efnið skipulega, hellti mér í rannsóknarvinnu og síðan skrifaði ég bókina. Hugmyndavinnan stóð því lengi yfir, en sjálf vinnan við bókina tók ekki svo langan tíma.“ Útrásarvíkingar og demantar – Hvaða hjalla var erfiðast að yfirstíga? „Í fréttum þarf maður að halda sig við staðreyndir, flækja ekki hlutina með til- finningum eða persónulýsingum, og það reyndist mér ansi erfitt til að byrja með að stíga út úr því hlutverki. Fyrsta uppkast að bókinni hefði getað verið 22 síður, al- veg stælalaust, atburður, rannsókn og endir,“ segir hann hreinskilnislega og hlær. „En það var langerfiðast að lýsa veðri, útliti fólks og setja sig inn í hugarheim þess – að búa til persónur og skapa stemningu. Enda er það nokkuð, sem maður forðast í leifturstuttum fréttum, sem snúast bara um: Hver, hvað, hvenær, hvers vegna og hvað svo.“ – En hugmyndin kviknaði út frá frétt? „Við skulum orða þetta þannig, að það var ákveðinn grunnur, sem hafði verið að byggjast upp. Ég vissi nokkurn veginn hverjar aðalpersónurnar væru og hvað þær höfðu fyrir stafni áður en kom að deginum, þar sem bókin gerist í núinu. En að einhverju leyti small þetta allt saman þegar ég heyrði sögu, ekki löngu áður en ég hætti sem fréttastjóri.“ – Var hún af íslenskum útrásarvík- ingum? „Já, af útrásarvíkingum og demöntum. En þegar kafað var dýpra ofan í þá sögu sá ég að sú hlið á málinu var sennilega lang- sótt og átti tæpast við rök að styðjast. Hún vakti mig hins vegar til umhugsunar um það, hvernig hægt er að láta auðæfi hverfa. Peningar eru alltaf á einhvern hátt rekjanlegir, skilja eftir sig slóð, jafnvel þó að þeir séu faldir með keðju eignarhalds- félaga. Annað gildir hins vegar um gull og demanta; það má láta helvíti mikið magn af því hverfa sporlaust – til dæmis í bankahólfi í Sviss.“ Ekki flogið með einkaþotu – Þú gefur lesendum innsýn í lífsstíl út- rásarvíkinga, nokkuð sem þú hlýtur að hafa fengið veður af sem fréttastjóri und- anfarin ár? „Já, ég geri það, að svo miklu leyti sem ég get það, því ég hef eingöngu fylgst með úr ákveðinni fjarlægð; ég hef ekki flogið með einkaþotu, setið í snekkjupartíum eða gist á fimm stjörnu hótelum. Ég hef aldrei farið í slíkar ferðir og því ekki upp- lifað þetta sjálfur. Og þetta er auðvitað skáldsaga, fólk má ekki gleyma því, ekki sagnfræðileg heimild um þennan tíma. En sagan veitir hins vegar ákveðna innsýn. Það er algjörlega á hreinu að lífið sem lýst er í þessari bók gefur ákveðna hugmynd um þennan heim – við sjáum það á frétt- um og fleiru. Kannski er kafað dýpra ofan í það, þegar því er lýst í smáatriðum hversu langt menn voru tilbúnir að ganga í tippakeppninni. Þegar ég skrifaði bók- ina, þá kafaði ég ofan í hvað ræki þá áfram þessa menn og einhvern veginn fannst mér samnefnari vera þörfin fyrir að sanna sig, og þá ekki endilega fyrir sjálfum sér, frekar fyrir öðrum.“ – Tónninn er gefinn strax á fyrstu síðu þegar Steinn Þorri skilur eftir miða til for- eldra sinna. „Já, og útrásarvíkingar eru ekki frá- brugðnir öðrum að þessu leyti. Það er ekki eins og vera rauðhærður eða örvhentur að vera útrásarvíkingur. Öllum líður illa ef þeir standa sig ekki og það finnst öllum leiðinlegt að bregðast foreldrum sínum. En mér sýnist á öllu, að það hafi verið minnimáttarkennd sem dreif þá áfram og þörfin fyrir að sýna öðrum hversu langt þeir gætu komist.“ – Það gefur líka ákveðna innsýn þegar þú lýsir vinnubrögðum á Dagblaðinu, þar sem allt er lagt upp úr sterkri forsíðu? „Ætli Dagblaðið flokkist ekki undir að vera „tabloid“, og það er bara eitt sem slík blöð snúast um, það er að selja og til þess þurfa þau að hafa „djúsí“ efni á forsíðu. Þeir eiga það sammerkt, sem vinna á þessum blöðum, að vera tilbúnir að gera helvíti margt til að ná í það sem þarf til að selja blaðið. Enda átta þeir sig á því að ef blaðið selst ekki, þá eru þeir fljótlega at- vinnulausir. Og því miður er því þannig farið á Ís- landi, að fólk kaupir ekki gleði og afrek, heldur eymd og volæði. Ef þú stingur upp á viðmælanda á slíku blaði, þá ertu spurð- ur: Já, hefur hann fengið krabbamein? Hefur hann lent í skilnaði? Er konan hans veik? Það er hollt fyrir alla að kynnast þessum geira, en ég held það sé ekkert sérlega hollt að ílengjast þar, af því að þá tapast samúðin fyrir fólki.“ Stíg ekki í predikunarstól – Sagan veitir líka innsýn í vinnubrögð lögreglunnar. „Ég fékk ótrúlega góðar móttökur hjá lögreglunni, sérstaklega Ragnari Jónssyni og Björgvini Sigurðssyni í rannsóknar- deildinni. Ragnar er örugglega færasti blóðferlasérfræðingur og vettvangsrann- sóknarmaður á Íslandi og Björgvin er DNA-sérfræðingur. Þeir eru ævintýralega klárir í því sem þeir fást við og voru boðn- ir og búnir að hjálpa mér, sem gerir það að verkum að sú hlið sögunnar er vonandi eins trúverðug og kostur er. Ég hafði ekki hugmynd um hvað myndi gerast þegar einhver væri stunginn með hníf í magann, hvert blóðið færi, hvernig sárið liti út, hvar mætti finna DNA, hvert sýnið er sent og hvað tekur langan tíma að fá nið- urstöðu. Þannig að þeirra hjálp var ómet- anleg.“ Græðgi og siðblinda Martröð millanna nefnist fyrsta skáldsaga Ósk- ars Hrafns Þorvaldssonar, sem kemur út á fimmtudag hjá Forlaginu. Eins og titillinn ber með sér er þetta glæpasaga, sem skírskotar til ís- lensks veruleika. Pétur Blöndal pebl@mbl.is Óskar Hrafn segir að það sé ekki eins og að vera rauðhærður eða örvhentur að vera útrásarvíkingur. „Þú lýsir því á einum stað í bókinni að eig- andinn hringir í ritstjóra Dagblaðsins til að hafa áhrif, en fær það óþvegið. Byggirðu það á eigin reynslu sem fréttastjóri? „Ég hef verið alveg óhræddur við að við- urkenna það, að Jón Ásgeir Jóhannesson hringdi í mig, eins og fjölmargir aðrir sem ekki voru ánægðir með fréttaflutninginn. Ég held að allir fréttamenn hafi fengið slík sím- töl. Það sem gerði þetta flóknara í tilfelli Jóns Ásgeirs er að hann var eigandi fyrirtæk- isins. Ég lét það ekki trufla mig, en að ein- hverju leyti er það samt óþægileg staða, bæði fyrir fréttastjórann og þann sem stýrir miðlinum, en líka fyrir eigandann. Ef ég hefði unnið á kerru í Bónus og talað illa um eig- andann eða komið honum illa, þá hefði ég verið fljótur að fjúka. En vandamálið sem all- ir eigendur fjölmiðla standa frammi fyrir er að þetta er eina tegundin af fyrirtækjum, þar sem þeir eiga erfitt með að reka þá sem þeim er illa við. Og það skapast vandamál ef eigendurnir telja sig eiga eitthvað inni hjá starfsmönnum vegna að þeir hafi lagt pen- inga af mörkum til að halda lífi í fjölmiðl- inum, það sé þeim að þakka að fólkið hafi vinnu. Það gengur ekki upp í fjölmiðlafyr- irtæki. Kannski gengur það upp í smásölu- eða fjármálafyrirtækjum …“ Hann hristir höfuðið. „Nei, reyndar er það ekki gott dæmi. Það gengur ekki heldur upp þar. Auðvitað er það óþægilegt ef menn eru áberandi í þjóðfélag- inu, berjast á mörgum vígstöðvum, og eiga fjölmiðla. Ég held að það fari illa saman. Reynslan sýnir það.“ – Það skapar alltaf tortryggni? „Já, það gerir það. Það þýðir að hlutleysi þitt er aldrei hafið yfir allan vafa. Ef fluttar eru tíu neikvæðar fréttir af eigandanum og svo kemur ein jákvæð, þá er verið að ganga erinda hans. Á endanum er það það eina sem maður getur gert, að vera trúr sjálfum sér og hafa pung til að birta það sem eru fréttir, hvort sem það kemur eigandanum vel eða illa. Að láta sig hafa það, að eiga yfir höfði sér skammir eigandans eða hælbít- anna sem telja þig ganga erinda hans.“ – Svo freistar það eflaust einhverra að láta bara undan kröfum eigandans, sem sendir peningaumslag í hverjum mánuði? „Já, það getur verið að það sé freistandi, en fyrir mér var það aldrei kostur. Eflaust eiga einhverjir bágt með að trúa því, en fyrir mér snerist þetta bara um einn hlut, það var að koma heim og geta horfst í augu við sjálf- an mig í speglinum með hreina samvisku. Og hún fæst bara með því að gera það sem hjartað býður manni og láta ekki stjórnast af neinu nema sínu eigin fréttamati. En sjálf- sagt hefði lífið verið auðveldara ef maður hefði einhvern tíma látið að stjórn.“ Hann velur orðin vandlega. „En samt verður að koma fram, að það reyndi aldrei neinn að stoppa frétt sem við fluttum. Menn höfðu ólíkar skoðanir á því hvað teldist fréttnæmt, en þannig er það oft þegar eitthvað gerist sem stendur fólki nærri. Og víst gat blásið hressilega eftir fréttir!“ – Er lífið þægilegra á Fréttatímanum? „Já, já, það er þægilegra. Það er þrúgandi að lifa í þannig umhverfi, að hlutleysi þitt sé ekki hafið yfir allan vafa. Það er erfitt og lýj- andi fyrir menn sem eru heiðarlegir í því sem þeir fást við. Þannig að það er léttir að vera í þeirri stöðu, að eigandinn sé ekki alltumlykj- andi – það er alveg klárt mál.“ Gat blásið hressilega eftir fréttir
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

SunnudagsMogginn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: SunnudagsMogginn
https://timarit.is/publication/785

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.