Austurland - 01.04.1960, Blaðsíða 1

M á 1 g a g n s ó s í a 1 i s t a á Austnrlandi
10. árgangur. Neskaupytað, 1. apríl 1960. 13. tölublað.
Tvennskonar fiskverð
Fullkomið öngþveiti ríkjandi í
verðlagsmólum sjávarútvegsins
Ein megin röksemdin fyrir
gengislækkuninni var sú, að gera
ætti atvinnuvegunum fært að
standa á eigin fótum án uppbóta
eða styrkja. Einnig skyldi afnema
ríkisafskipti af verðlagsmálum
sjávarútvegsins og fullt „frelsi"
ríkja í þeim efnum sem öðrum.
En útvegsmenn munu yfirleitt
telja, að þetta „frelsi“ sé þeim
harla lítils virði. Ríkisstjórnin hét.
útvegsmönnum þvi um áramótin,
að hlutur útgerðarinnar skyldi
ekki verða lakari á þessu ári en í
fyrra, en illa hefur verið staðið við
þad loforð.
Ríkisstjórnin hefur mjög byggt
aðgerðir sínar á útreikningum
sérfræðinga og tekur á slíkum
mönnum mikið mark. Það var því
eðlilegt, að útgeroarmenn réðu sér
líka sérfræðinga til að reikna út
hvað hátt fiskverðið þyrfti að
verða til þess að hlutur útgerðar-
innar yrði sambærilegur við það,
sem var í fyrra. Komust þeir að
þeirri niðurstöðu, að verð á þorski
þyrfti að vera kr. 2.60—3.00 og
hlutfallsleg hækkun á öðrum
íisktegundum.
Ætluðu nú útvegsmenn að nota
sér „frelsið“ til að semja við fisk-
kaupendur um þetta verð, en þá
kom heldur en ekki babb í bátinn.
Fiskkaupendur töldu sig ekki geta
gefið nema kr. 2.07 fyrir þorsk-
kílóið og svo lyktaði, að upp úr
samningum slitnaði.
Landssamband íslenzkra út-
vegsmanna tók þá það til bragðs,
að auglýsa fiskverð og skyldi
verð á öllum þorski, öþrum en
netafiski, vera kr. 2.71 kg„ en kr.
2.65 fyrir einnar nætur netafisk.
Var öllum meðlimum landssam-
bandsins bannað að selja fisk fyr-
ir lægra verð.
Samtök frystihúsaeiganda
brugðust við hart, er þessi tíðindi
spurðust og auglýstu annað verð
miklum mun lægra og var öllum
meðlimum Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna bannað að kaupa
fisk hærra verði. Verð S. H. er
þannig, að fyrir stóran línu- og
færafisk greiðast kr. 2.50 fyrir
kílóið en fyrir smáfisk 2.10. Fyr-
ir stóran togarafisk ski'di greiða
ikr. 2.40,- en fyrir smáfisk kr. 2.10.
Fyrir allan netafisk skal greiða
kr. 2.20 kilóið.
Þarna hafa menn svo afleiðing-
arnar af hinu marglofsungna
frelsi. Atvinnurekendur eru komn-
ir í hár saman út af fiskveröinu.
Tvennskonar fiskverð virðist
gilda í landinu og ómögulegt að
segja til hvers það ófremdar-
ástand leiðir. Sem stendur virðist
ekki annað liggja fyrir en að rik-
isstjórnin svipti atvinnurekendur
hinu nýunna frelsi og láti sérfræð-
inga sína reikna út fiskverðið.
Þeir eru láka bezt að því komnir að
glíma v?5 þann vanda.
En við, sem stöndum utan þess-
ara deilna, komumst ekki hjá því
að taka afstöðu, því málið varðar
þjóðina alla. En vissulega skortir
mikið á, að við höfum viðunandi
skilyrði til að mynda okkur skoð-
un, því spilin hafa ekki veri|3 lögð
á borðið. Þess verður að krefjast
af báðum deiluaðilum, að þeir geri
ful'nægjandi grein fyrir þeim tölu-
’iegu rökum, sem þeir byggja út-
reikninga sína á.
En við þurfum samt ekki nein-
ar upplýsingar til að sjá í hendi
okkar, að hafi útgerðin í fyrra
þurft á að halda því fiskverði, sem
þá gilti, veitir henni sannarlega
nú ekki af því veitii, sem Lands-
sambandið hefur ákveoið. Svo
mjög hefur útgerðarkostnaður
hækkað. Veiðarfæri hafa stór-
hækkað í verði, sömuleiðis við-
hald. Vextir, sem eru stór út-
gjaldaliður útvegsins hafa verið
hækkaðir gífurlega. Olía mun ár3
vísu ekki hafa hækkað enn, en
lilýtur að hækka stórlega þegar
birgðir eru þrotnar, þrátt fyrir
10% afslátt Rússanna.
Vel má vera, að reksturskostn-
aður frystihúsa hafi vaxið svo við
„viðreisnina", að þau geti ekki
borgað það verð sem útvegsmenn
krefjast, en áður en vÍ3 trúum
því, verða samtök fiystihúsaeig-
enda að leiða að því sterk rök. En
sé það svo, að útgerðarmenn geti
ekki selt fiskinn fyrir það verð,
sem frystihúsin bjóða, og frysti-
húsin hafi ekki bolmagn til að
greiða fyrir hann það vehi, sem
útvegsmenn setja upp, hefur
myndazt bil, sem brúa verður. Rík-
isstjórnin ætlar sér ekki að brúa
það. Hún hefur veitt útgerðar-
mönnum og frystihúsaeigendum
frelsi til að glíma við þann vanda.
Hér virðist komið í fullkomið
óefni. Langt er nú liðið á vertíð-
ina og raunverulega er ekkert
fast fiskver'3 í gildi.
Öðru vísi mér áður brá.
Um margra ára skeið hafa
stjórnarvöldin gengizt fyrir því í
ársbyrjun, að samið væri um fisk-
verð. Sérstaklega var vel fram
gengið í því á tímabili vinstri
ctjórnarinnar undir forystu Lúð-
víks Jósepssonar. En nú er allt
látið reka á reiðanum og gunnfánj
frelsisins dreginn að húni.
Ja, það er ekki lítið út í það
Framh. á 3. síðu
V iðreisnar v erð
Ver>4hækkun viðreisnarinnar er nú smátt og smátt að kom-
ast til framlivæmda, eftir því, sem nýjar vörur koma í búð-
irnar.
Hér á eftir verður sýnd verðbreyting á ým«um vörum síð-
ustu vikur og er þá miðað við Reykjavík, nema þar sem sama
verð er á vöru um land allt.
Fyrra Viðreisnar-
• verð verð
1 gl. vanilludropar 5.75 7.00
1 gl. kardemommudropar . . 5.00 9.00
1 ds. kakó (pundsdós) .... 23.00 35.00
1 fet mótatimbur 1“ 6“ .... 2.16 3.00
1 fet smíðaviður 2.82 3.96
1 m gardínuefni 56.50 98.50
1 m gallabuxnaefni 32.75 53.10
1 fl. Þvol þvottalögur 16.30 19.05
1 pk. hveiti, 5 ensk pund .... 12.00 16.05
1 pk. hrísgrjón 3.85 4.40
1 túba Golgate-tannkrem . . 11.60 16.20
1 pk. kaffi br. og m 8.65 11.10
1 kg. smjörl. niðurgreitt .... 8.30 10.80
1 kg. smjörl. óniðurgreitt . . 15.00 19.50
1 kg. strásykur 3.80— 4.20 4.15— 4.55
1 tonn kol 710.00 1.050.00
1 par tékkn. kuldask. karla . . 167.75 268.00
1 kg. laukur 4.50 9.50
1 pk. Camel-sígarettur .... 15.70 18.25
1 pk. Wings-sígarettur . . . . 12.40 15.50
stk. rúgbrauð 1500 gr. óseytt 5.40 6.70
1 pk. Sparr-þvottaefni . ... 6.20 7.30
1 rl. klósettpappír 5.15 6.85
1 pr. nælonsokkar 56.00 72.00
1 stk. ráfmagnsketill 371.00 464.00
1 stk. brauðrist 772.00 943.50
1 stk. handsápa 1313 4.20 5.05
Athygli skal vakin á því, að kornvara,, sykur og kaffi, hækk-
ar verulega í ver»3i, þó tugum milljóna króna sé varið úr rík-
issjóði til niðurgreiðslu á verði þessara vörutegunda.
í flestum tilfellum á þó verðlag eftir að hækka enn.
Og allar þessar hækkanir er ætlazt til að almenningur taki á
sig án þess að laun hækki.