Austurland - 14.09.1978, Blaðsíða 1

ÆJSTURLAND
MÁLGAGN ALÞÝÐUBANDALAGSINS Á AUSTURLANDI
28. árgangur. Neskaupstað, 14. september 1978. 37. tölublað.
Frd blaðinu
Auglysingamóttaka í síma
7698
á mánudögum.
Þá fáu daga. sem ríkisstjómin
nýja hefur verið við völd, hefur hún
gengið vasklega fram í jm', að fram-
kvæma stefnu sína og hefur komið
meiru í verk en menn almennt hafa
búist við á svo skömmum tíma.
Samningarnir í gildi
Strax eftir að stjórnin tók við gaf
hún út bráðabirgðalög J?ess efnis, að
hin svonefndu kaupránslög frá í
febrúar og bráðabirgðalög um breyt-
ingu á þeim frá í maí, skyldu úr gildi
numin.
Þessi nýju bráðabirgðalög voru
rökrétt afleiðing kosningaúrslitanna.
Verkalýðshrevfingin hafði risið önd-
verð gegn kaupránslögunum og
hvatti launþega eindregið til að
hafna kaupránsflokkunum og ógilda
lögin í kjörklefanum. Og kjósendur
hlýddu sannarlega ]?essu kalli.
Kaupránsflokkarnir töpuðu næstum
fjórða hverju þingsæti sínu. Vissu-
lega olli margt þessum straumhvörf-
um, en andstaðan gegn þessum ]ög-
um átti sinn stóra þátt í pví hvemig
fór.
Og nú njóta flestir launþegar
launa samkvæmt réttum samning-
um. Þó fá j?eir, sem hafa tekjur í
hærra lagi, ekki fullar verðbætur.
Ber að harma J>að, að ríkisstjómin
skyldi ekki sjá sér fært að setja
samningana í gildi án allra undan-
tekninga. Vissulega fallast allir rétt-
sýnir menn á ]?að, að maður með
miklar tekjur á ekki að j>urfa miklu
hærri upphæð en láglaunamaður-
inn til að standast verðhækkanir.
En samningur er samningur og hon-
um á ekld að breyta með lögum
hversu gallaður sem hann kann að
f>ykja. Breytingar eiga að gerast
með samkomulagi og nýjum samn-
ingum.
Afnám kaupránslaganna hefur
fært þorra launjæga umsamið kaup
og miklar kjarabætur miðað við
]>ann hlut, sem íhaldsstjórn;n hafði
ætlað þeim. Fyrir verkamenn munar
j>að mestu, að laun fyrir yfirvinnu
oa vaktaálag er nú í umsömdum
hlutföllum, en kaupránslöain
stefndu að f>ví að eyða m;smun
daavinnu og yfirvinnu.
Launjæaar eru nú að uDoskera
eins og f>eir sáðu til í kosningunum
í vor.
Niðurfærsla verðlags
Þá hefur ríkisstjómin með bráða-
birgðalögum lækkað verðlag á
matvöru í landinu. Þetta er gert
með auknum niðurgreiðslum á verði
búvara og með afnámi söluskatts
af matvælum, en hann hefur til pessa
verið 20%. Hefur verð á mjólk og
flestum tegundum mjólkurvara )>eg-
ar lækkað, nýmjólkurlíterinn t. d.
um 12 krónur, en aðrar matvömr
iækka í verði á morgun. Þrátt fyrir
gengisfellinguna mun f>ví verð á
matvælum fara lækkandi.
Við íslendingar eigum J>ví ekki
að venjast að auglýstar séu verð-
lækkanir á lífsnauðsynjum. Hingað
til hefur sífelldur söngur um verð-
hækkanir kveðið við. Eldd er rétt í
upphaíi að fullyrða að f>etta boði
betri tíð til langframa, en menn hafa
leyfi til að vona, að sú verði raunin
á. Þetta er a. m. k. alvarleg tilraun
til að stöðva óðaverðbólguna og láta
hana hjaðna.
Árangur
Þegar hefur nokkur árangur orð-
ið af viðleitni ríkisstjórnar til að
koma böndum á verðbólgudrauginn.
Vísitalan, sem Kauplagsnefnd hafði
reiknað út og tók gildi 1. sept. reynd-
ist 153.82 stig, en hefur nú verið
endurskoðuð og reyndist 142.29 stig.
Gefur f>etta mynd af verðlækkun
f>eirra vara, sem lagðar em til gmnd-
vallar við ákvörðun vísitölu.
Hvernig er þetta hægt?
Auðvitað kosta j>essar ráðstafan-
ir gífurlegt fé. Það er vissulega dýrt
að rétta við J>jóðarskútuna eftir
fjögurra ára íhaldsstjóm. Menn
verða að borga fyrir að kalla slíkan
meinvætt yfir sig. í starfslýsingu
ríkisstjórnarinnar er gerð grein fyrir
j>ví hversu fjár skuli aflað til að
lækka verðlag í landinu og til ann-
arra efnahagsráðstafana. Miða f>ær
að J>ví, að færa til tekjur í ]>jóðfé-
laginu, láta j>á betur megandi bera
kostnaðinn af björgunaraðgerðun-
um og að skattleggja verðbólgu-
gróðann. Skýtur J>essi stefna nokk-
uð skökku við j>að, sem tíðkast hef-
ur undanfarið, f>egar láglaunamenn
vora miskunnarlaust skattlagðir með
hækkun söluskatts og annarra
óbeinna skatta, en verðbólgugróði
braskaranna aukinn jafnt og j>étt og
verndaður með öllu móti.
Eignaskattur
Eignaskattur hefur löngum verið
magur tekjuliður hjá ríkinu og lög-
gjöf }>annig hagað, að skattskylda
af stóreignum hefur verið óvemleg.
Leyfðar hafa verið ofsaháar afskrift-
ir af ýmsum eignum og bókfært verð
j>eirra í engu samræmi við raun-
verulegt verð.
Einn Iiðurinn í fjáröfluninni til
að mæta kostnaði við niðurfærslu
verðlags, er álagning og innheimta
eignaskattsauka á }>essu ári. Eigna-
skattur einstaklinga hækkar um
50% og félaga um 100%.
Eignaskattur einstaklinga álagður
í ár nemur rúmlega 900 milljónum
og hækkar við )>essar ráðstafanir
um nálægt 450 milljónir. Þennan
skatt greiða um 15 j>úsund gjald-
endur.
Álagður eignaskattur félaga, sem
eru 3.653 talsins, er um 923 milljónir
króna og hækkar um helming. Með
J>essu næst j>ó áreiðanlega ekki til
nema lítils hluta verðbólgugróðans.
Til }>ess að eignaskattur verði ann-
að en skrípamynd, J>arf að færa eign-
ir gjaldenda til raunverulegs verðs.
Það stríðir gegn réttlætisvitund al-
mennings, að menn skuli, með j>ví
að spila á verðbólguna, geta rakað
saman auði, án }>ess að ]>urfa að
greiða teljandi tekju- og eignaskatt.
Tekjuskattur
Sérstakur tekjuskattur er lagður
á alla f>á, sem tekjuskattsskyldir eru.
Nemur ]>essi viðbótar tekjuskattur
6% af skattskyldum tekjum. Á
einstakling er f>essi skattur lagður
á tekjur, sem umfram eru 2,8
milljónir króna. Frádráttur fyrir
hvert barn á framfæri er 220 J>ús.
kr., f>annig að einstaklingur með eitt
barn á framfæri greiðir ekki tekju-
skatt af skattskyldum tekjum að
upphæð rúmlega 3 millj.
Sömu reglur gilda um hjón, nema
j>ar eru 3,7 millj. kr. undanj>egnar
skattaukanum.
Gjaldendur í landinu em í ár yfir
110 ]>úsund talsins. Ætla má að
12—14000 J>eirra J>urfi að greiða
tekjuskattsaukann.
Ófyrirleitnir andstæðingar rfkis-
stjórnarinnar hafa leitast við að læða
f>ví inn hjá almenningi, að skatt-
skyldar væru allar tekjur manna án
frádráttar. Þetta er argvítug blekk-
ing. Um er að ræða skatt á tekjur
að frádregnum lögleyfðum frádrætti,
sem til jafnaðar mun nema 25%
teknanna. Hjón með J>ennan frá-
drátt mega hafa allt að 4,9 millj. kr.
í brúttótekjur án J>ess að greiða
skattinn og einstaklingar 3,3 millj.
kr.
Skattar á atvinnurekstur
Atvinnurekstur á íslandi nýtur
sérstakra skattfríðinda í formi óeðli-
legra fyrninga, varasjóðsframlaga o.
s. frv. Þannig hafa stóreignir safn-
ast á hendur ýmissa aðila án J>ess
að skattgreiðslur væm með eðlileg-
um hætti.
Nú á að reyna að ná til J>essara
duldu tekna að litlu leyti. Skulu
atvinnurekendur greiða 6% sérstak-
an tekjuskatt af skattgmnni, sem er
hreinar tekjur, að viðbættum fym-
ingum en frádregnu rekstrartapi
fyrri ára.
Vörugjald
Á ýmsar vörur, sem ekki teljast
til nauðsynja, er lagt hækkað vöru-
gjald, úr 16% í 30%.
Fjandmenn ríkisstjómarinnar
hafa reynt að blása j>essa skattlagn-
ingu út sem óhæfu. Og ríkisfjöl-
miðlar hafa, sjálfsagt í góðri trú,
apað ómengaða lygina eftir. Ætti
|>etta að kenna fréttamönnum að
gleypa ekki hráan lygaáróðurinn úr
íhaldspressunni, heldur leita sér
traustari heimilda.
Því hefur verið dreift, að 30%
vörugjaldið leggist á í]>róttavömr,
sjónvarps- og útvarpstæki og ljós-
myndavélar. Þetta er rangt, skattur
Framh. á 2. síðu.
ÚR BÆNUM
Afmæli
Ari Bergþársson, verkamaður,
Þiljuvöllum 28 varð 65 ára 9.
sept. — Hann fæddist hér í bæ
og hefur alltaf átt hér heima.
Kjartan Einarsson, verslunar-
maður, Miðstræti 24 varð 65 ára
9. sept. — Hann fæddist í Mjóa-
firði, en hefur verið búsettur hér
í bæ í um 25 ár.
Kirkjan
Messa í Norðfjarðarkirkju n.
k. sunnudag, 17. sept. kl. 2 e. h,
________________Sók narprestur.
Niðurgreiðslur
Um J>að er samið milli stjómar-
flokkanna, að hækka niðurgreiðslur
á búvöru og afnema söluskatt á
matvöru. Þetta er }>áttur í viðleitni
ríkisstjórnarinnar til að hamla gegn
verðbólgu.
Bráðabirgðalög um niðurgreiðsl-
ur munu verða sett um næstu helgi
og má ætla að )>au komi í veg fyrir
hækkanir á verði f>essara vara af
völdum gengisfellingarinnar.