Alþýðublaðið - 17.12.1930, Blaðsíða 2

2
AKÞVÐBBbAÐIÐ
Werkfalim.
1 morgun klukkan tíu komu
menn af hálÆu verklýðsfélags-
skaparins (Jóhanna Egilsdóttir,
Héðinn Valdimarsson og Ólafur
Friðriksson) á fund meö tveim
mönnum frá Sambandá ísL sam-
vinnufélaga (Sigurði Kriistins-
syni og Jóni Árnasyni) til pess
umræöur i klukkustund, en ekk-
ert samkomulag varð að sinni.
Verkfaltíð heldur því áfram, einn-
ig uppsldpunar- og útskipunar-
verður á morgun, og verður hann
vafalaust fjölsóttur eins og síðasti
fundur. Mun mörgum áheyrendum,
sem par voru, vera forvitni á að
vita, hvort íhalds-meiriiilutinn í
bæjarstjórninm ætlar að láta
Jiennan fund liða hjá eins og hinn
síöasta, án þess að mimnast einu
orði á atvinnubæturnar.
Almenningur hér í Reykjavík er
nú algerlega atvinnulaus, en hins
vegar eru ótal verk, sem bæj-
arstjórnin gæti látið vinnxi í vetur
og byrja á nú þegar.
Sjálfsagt verður petta rætt á
bæjarstjórnaxfundínum annað
kvö.lid, — og ættu verkamenn að
fylgjast vel með málinu.
Sámskofin
iil aðstaridenda sjómannanna,
sem fórnst á „April11,
Þær 78 kr., sem konmar voru
tii Alþýðubiaðsins þegar það kom
út í gær, voru frá þeim, er nú
skal greína:
Frá G. J. 5 kr., frá M. J. 7 kr.,
frá X 2 kr., frá G. 10 kr., frá
M. E. 3 kr., frá Oddi Sigurgeirs-
syni 2 kr., frá 6 systkinum 39
kr. og frá E. P. 10 kr.
Síðan hefir komið: Frá K. E.
20 kr., frá G. S. 10 kr., frá 5. b.
A í austurbæjar-barnaskólanum
33 kr., frá sjómanni í Hafnaríirði
5 kr. og frá Olíuverzlun íslands
h. f. 1000 kr.
Samtals komið 1 146 kr.
Bætum vxð hver eftir siinni
getu. Þótt margir séu þeir, sem
ekki geta gefið stórar upphæðir,
þá minnumst þess, að margt
smátt gerir eitt stórt.
Búnaðarbankinn.
FB., 17. dez.
Búnaðarbankirin stdfnaði i gær
útibú á Akureyri. Forstöðumaður
þess er Bemharð Stefánsson, en
gæzlustjóri Brynleifur Tobíasson,
Sama dag tók veðdeóid Bún-
aðarbankans til starfa hér í
Reykjavík.
verkfallið á vörum til eða frá
Sambandinu.
Hvar sem farið er um bæinn
heyrist ekki lokið upp nema ein-
um rómi um það, að sjálfsagt sé,
að Sambandið borgi kauptaxta
einsog aðrir og skilja menn ekkií
vera komnir lengra í því að
skilja verklýðsmálin en almennir
atvdnnurekendur fyrir 12—15 ár-
um.
Alpýðubrejrflnoin i Vest-
maanaejfjnm.
Félag nngra jafnaðarmanna
stofnað með 45 félðgum.
Viðtal við Guðm. Pétursson.
í Vestmannaeyjum hefir deil-
an miili jafnaðarmanna og hinna
svonefndu „kommúnista" verið
einna háværust. „Kommúnistar"
hafa haft þar ráöin yfir hreyf-
‘ingunni í mörg undanfarin ár og
stjórnað svo, að fullkomin kyr-
staða var þar á allri starfsemi
félaganna. í fyrra leiddu deilum-
ar til klofnings, með því að
„kommúnistum" tókst að reka úr
verkamannafélaginu „Drífanda“
nokkra jafnaðarmenn, er síðan
stofnuðu eigið félag, jafnaðar-
mannafélagið „Þórshamar“. Þetta
félag hafði sérstakan lista þá í
kjöri við bæjaxstjómarkosning-
arnar, en „kommúnistar“ annan.
Vdð þessar kosningar fékk listi
„kommúnistanna" rúm 200 at-
kvæði, en listi jafnaðarmanna um
400, en það var sú atkvæðatala,
er listi hreyfingarinnar, meðan
hún var óklofin, hafði alt af
fengið, enda var efsti maður á
þeim tísta elsti og reyndasti verk-
lýðsforinginn þar í Eyjum, Guð-
laugar Hansson. — Á síðasta
þingi Alþýðusambandsins kom í
Ijós, að „Jafnaðarmannafélag
Vestmannaeyja“ var ekki síarf-
andi, þótt það krefðist fulltrúa-
réttínda á sambandsþinginu. Varð
það til þess, að þingið gerði á-
lyktun um, að félagið gæti ekki
haft nein réttindi innan samtak-
anna, en hins vegax var jafnað-
armannafélaginu , ,Þórshamri“
veitt upptaka, en það taldi þá
við upptökuna 122 félaga. Full-
trúar þessa félags á þinginu
höfðu æskt eftir því eindregið, að
stjóm Alþýðusambandsins sendi
rnann til Eyja til að halda þar
fund með „Þórshamri" og stofna
félag meðal yngri manna. Sam-
kvæmt þessum tilmælum fór
Guðmundur Pétursson, forseti
Samhands ungra jafnaðarmanna,
txl Eyja síðast með „Botníu“.
Kom hann aftur hingað í fyrra
fcvöld. AJþýðublaðið náði tali af
honum í gærdag og bað hann
að skýra frá ferð sinni.
Guðmundi fórast orð á þessa
leið:
Þégar ég' kom til Eyja á fimtu-
dagsmorguninn, ákvað ég í sam-
ráði við félaga mína að boða til
opinbers landsmálafundar á
föstudagskvöldið, og það gerðtum
við. Buðum við á fundinn íhalds-
mönnum og hánum svonefndu
„kommúnÍBtum“. Sérstaklega
buðum við þó formönnum fé-
laga ungra „kommúnista“ og í-
haldsmanna. Fundurinn hófst kl.
8 um kvöldið og stóð til kl. 1
um nóttina. — Guðlaugur Hans-
son setti fun-dinn, tilnefndi Árna
Johnsen tLl fundarstjóra og
gaf mér síðan orðið. Ég talaði í
rúman klukkuthna og dvaldi
einkum við hina beinu starfsemi
Alþýðusamhandsins, gat um aðal-
mál okkar á þingi og afstöðu i-
haldanna beggja til þeirra, síðan
mintist ég nokkuð á sundrungar-
tilraunir „kommúnista". Margir
tóku til máls. Af hálfu íhaldsins
töluðu þeir Georg Gislason, Páll
Kolka og Finnbogi Guðmundsson,
af „kommúnista" hálfu töluðu
þeir Guðjón Benediktsson, Jón
Rafnsson og ísleifur Högnason.
Þorst. Víglundarson kennari tal-
aði auk min af hálfu jafnaðar-
manna. — UmTæður vora heittar
á köflum, aðallega milli okkar og
íhaldsins (Páls Kolka), því að eft-
Jir því, semí á leið fundinn, hrökl-
uðust „kommúnistar“ út úr um-
ræðunum, enda höfðu þeir sára-
títið fylgi á fundinum, en hann
sátu rúm 500 manns. — I fund-
arlok tilkynti ég að stofnfundur
félags ungra jafnaöarmanna yrði
haldinn á sunnudaginn.
Á sunnudaginn hófst stofn-
fundurinn kl. 4, og stóð hann i
rúrnar 3 klst. Stofnendur F. U. J.
vora 45. Umræður vóra mjög
fjörugar um framtíðarstarfsemi
þessa félags, en að þeim loknum
var kosin 9 manna nefnd til að
undirbúa skipulagningu félagsins
og starf. Var Guðmundiur Ólafs-
son (sonur Ólafs héraðslæknis)
kosinn formaður hennar. Átti
nefndin að halda aðalstofnfund
næsta fimtudag (á morgun). Leist
mér mjög vel á þenna glæsta
hóp pilta og stúikna, er nú gekk
I fyrsta skifti undir fána jafnað-
armanna og sór honum eiða.
I félagi ungra „kommúnista"
eru 27 meðlimir, og í íhaldsfé-
laginu eitthvað álika.
Að þessum fundi Joknum var
fundur haldinn í „Þörshamri“, og
sóttu hann um 34 alira félags-
manna. Hefi'r félagið vaxið gif-
urlega upp á síðkastið og telur
nú á 3. hundrað félaga. Er það
því stærsta jafnaðarmannafélag á
landinu (meðal eldri manna).
Fundur „Þórshamars" stóð lengi
og vora ræðumenn margir. M.
a. er samþykt var, var að allir
féiagar skyldu kaupa Alþýðu-
blaðið og berjast fyrir útbreiðslu
þess af öllum mætti. Er ég j>ess
fullviss, að Alþýðusamband'ili'
hefir eignast öflugan útherja þar
sem er jafnaðarmannafélagið
„Þórshamax". Það er meira held-
ur en hægt er að segja um þau
félög, er starfað hafa þama úti
og lítið gert annað en afflytja
samtakaheildina.
Jafnaðarmönnum eykst mjög
fylgi nú í Vestmannaeyjum. Þeir
vinna frá ihaldinu, og verka-
mennirnir, sem áður höfðu faliö
„kommúnistum" forystu sína^
þykjast nú hafa fengið næga
reynslu, — en dýrkeypt hefir hún
orðið, þar sem næstum 5 ára
starf hefir til einskis farið.
SbarBatsséttiii
á Akureyrl.
Landlæknir veit um þrjút
mannalát úr skarlatssótt hér á
landi á þessu ári. Stúlkan, sem>
dó í Mentaskóla Norðurlands,
hafði gengið með hjartabilun og
dáið úr hjartalömun, en lá þungt
halidin, samkvæmt frásögn hér-
aðslækniSdns á Akureyri. Þrir
piltar úr skólanum liggja í sótt-
varnarhúsxnu. Eru þeir alhr mjög
þungt haldnir. Stofrux I skólanumi'.
eru hafðar tilbúnar fyrir sjúk-
linga, ef fleira skólafólk veikist.
Veikin virðist hafa leynst i
skólanum, líklega allmargir tiekið
hana, en væga, áður en hin.
þunga skarlatssótt kom í ljós.
Hefir veikin gengið um alt Norð-
urland áður en það varö.
Enn frá Spáni.
Madrid, 17. dez.
United Press. — FB.
Berenguer forsætisráöherra:
hefir lagst í botnlangabólgu. —
Innanlandsráðherrann hefir til-
kynt á ráðherrafundi, að sam-
kvæmt seinustu fregnum úr hér-
uðum landsins sé alt með kyrr-
um kjöram, nema í Atícante. —
Herdeild úr útlendingaherfylldnu
©r á leið til Maidrid, en hefir
fengið skipun um að hatda til
Valenda. — í Madrid er alt meö
mjög kyrram kjörum.
Sögor æsknnnar
1.—11.
eftir Sig. Júl. Jóhannesson.
Þetta er snotur bók. Era þarna
sögur og ljóð. Sumar sögumar
eru gullfallegar og nokkur kvæöi
mjög lagleg. Er þessi hók íslenzk-
um unglingum mikill fengur. ATl-
ur frágangur er góður.
H. J.
Togararnir. „Snorri goði“ og
„Geir“ komu út Englandsför í
gærkveldi og „Þoigeir skoraigeir"
af veiðum ineð 1400 körfur ís-
fiskjar.
því, að þeár, sem ráða um kaup-
að ræða um deilumálin. Stóðu mátín í Sambanciinu, skuii ekki