Fylkir - 29.05.1964, Blaðsíða 1

Málgogn
Sjálfstæðis-
flokksins
16. árgangur.
Vestmannaeyjum, 29. maí 1964.
11. tölublað.
AFENGI O G MENNING
í Brautinni írá 6. J). m. ræðir
Mm. mesta siðferðisvandamál
þjóðarinnar, áfengismálin. Eg
er honum hjartanlega sammála
um að telja ófremdarástand ríkj
andi í Jreim efnum ltér í bæ, og
með jrjóðinni allri. En eins og
gengur, sýnist sitt hvorum um
leiðir til úrbóta. Vil ég gera til-
raun til að skýra nokkuð sjónar-
mið mín.
Saga sú, er Mm. segir frá bann
árum Finnlands, finnst mér tæp
ast sæmileg, sé henni ætlað að
gefa raunhæfa mynd af finnsku
þjóðlífi. Eg trúi því ekki, að sú
Jrjóð sé aisett sýndarmennum, þó
liægt væri a ðfinna þar einhverja
krá þannig skipaða, jaliivel svo
að löggæzlan standi J>ar í engu
upp úr.
Mm. og fleiri telja smygl,
sprúttsölu og heimabrugg marg
faldast í sambandi við hömlur á
áfengissölu. Eg hygg það að
mestu rnisskilning og áróður.
Tvær aðaiorsakir eru driffjaðr-
ir í slíkum verknaði, gróðinn
og stráksleg ánægja að sniðganga
lögin. Báðar þessar ástæður eru
fyrir hendi, hvort sem áfengisút-
sala er starfandi á staðnum eða
ekki. Á meðan ég var liér ver-
tíðarmaður og áfengisútsalan enn
við líði, heyrði ég t. d. oft vinnu
félaga mína tala urn, að áfengi
fengist í hinu og Jressu skipinu,
við svo og svo lágu verði, og
víst var, að þær upplýsingar
hvöttu oft til athafna.
Æði oft hefur heyrzt um
meira eða minna stórfellt smygl,
en Jrví hefur ekki átt að landa
á héraðsbannssvæði Vestmanna-
eyja, heldur rétt við lilaðvarpa
áfengisútsölunnar.
Heyrt hef ég því lialdið frarn,
að unglingum væri greiðari á-
fengisöflun í gegnurn pantanir
og póst, en þar sem áfengisút-
sala er á staðnum. — Bar hin
endemalræga Þjórsárdalsferð
vott um, að erfitt væri fyrir
unglinga að afla sér áfengis í
Reykjavík og nágrenni?
Engar minnstu raunhæfar lík-
ur, livað þá heldur sannanir eru
fyrir liendi um batnandi ástand
hér. með opnun áfengisútsölu,
J)ví vona ég, að Vestmannaey-
ingar svari sem áður, séu Jreir
spurðir í ])\'í efni.
Færri munu Jreir vera, er ekki
þekkja eitthvað til, eða minnast
heimilisböls vegna áfengis-
neyzlu. Auk ])ess heyrum við
hryllingsfréttir við og við. Mað
ur kyrkir vinkonu sína í ölæði.
Annar banar eiginkonu sinni
eins á sig kominn. Einn verður
elskuðum syni að bana í glanna
fengnum leik, sem krefst ör-
uggra hreyfinga ,en svo er smá
vegis ál'engi tekið með í ieikinn,
öryggið dvínar og slysið skeður.
Heimilisfaðir slær pilt í rot,
tekur síðan vinstúlku hans með
valdi, og hafði st'i ekki áður ver-
ið við karlmann kennd. Öivaður
maður ekur upp á gangstétt,
stúlkubarn lelluru í valinn, en
annað slasast, o. f 1., o. fl. Þannig
er braut áfengisins, vegur ógæf-
unnar.
Það er eitthvað innra með
okkur öllum, sem ef til vill
mætti kalla siðgæðis samábyrgð
og minnir á sig í hluttekningu
og samúð. Er ekki einmitt al-
gert áfengisbann í ætt við slíka
samábyrgð?
Sá hófsami tekur með bind-
indi sínu J)átt í baráttu og sjálfs
afneitun Jiess hóflausa, til ])ess
að styrkja hann og til ])ess að
skapa sterkara og heilbrigðara
Jrjóðfélag.
Þess vegna held ég, að algert
áfengisbann sé sterkasta lausnin
á áfengisvandanum. Ekki full-
komin lausn á rneðan mennirn-
ir eru ófullkomnir — en sterk-
ust.
Væri nokkuð á móti því, ef
ökumaður er sviptur ökuleyfi,
vegna ölvunar, að veita honum
ekki ökuleyfi aftur, nema gegn
bindindisheiti, slíkt væri mann-
úðleg refsing og öllum fyrir
beztu.
Stundum er talað um, að ])jóð
in þurfi að tileinka sér áfengis-
menningu annarra Jrjóða, læra
að drekka. Þetta er ófrjór og
villandi orðaleikur. Af hverju
skyldu margir af ágætum sonum
þjóðarinnar liafa látið áfengið
glepja og jafnvel eyðileggja líf
sitt; nema af því að eitur J)ess
varð Jreim oljarl, eins og hverj-
um einasta drykkjumanni. All-
ir ætla sér í upphafi að leika sér
ir er ])essi snúið við, áfengið
leikur sér að Jreim. Utan sem
læknislyf á áfengið ekkert skylt
við menningu. Það er óþarft og
skaðlegt og nautn {)ess dregur
ávallt menningu hlutaðeigandi
niður, í stað Jress að lyfta henni
og næra, Jress vegna er áfengis
menning ekki til. Raunhæfara
væri að tala um misjafna áfeng-
isómenningu í sambandi við
notkun Jress, sem gleðigjafa. Það
eitt út al fyrir sig er tvískinn-
ungur og glópska að verzla með
áfengi í ])jóðfélagi, þar sem
bannað er að snerta ökutæki
undir áfengisáhrifum og allir
eru að. verða ökumenn.
Vestmannaeyingar, viljið J)ið
ekki styrkja þann heilbrigða fé-
lagsskap, Bindindisfélag öku-
manna, frekar en orðið er? Það
hefur varla fótfestu hér enn])á.
Og því ekki að tryggja hjá
„Ábyrgð".
Það vantar ekki, að márgar
hendur virðast á lofti til að bæta
úr áfengisbölinu, — góðtempl-
arareglan, prestar, kennarar,
kvenfélög, íþróttafélög o. fl., o.
II. Eg held, að ef veruleg ein-
lægni og alvara lægi á bak við
allt gasprið um áfengisbölið, þá
væri fyrir löngu búið að sparka
áfenginu út úr íslenzku þjóðlífi.
Gallinn er, að alltaf iylgja ó-
heilindin áfenginu — sem
])rauta á met í Jyjóðlífinu — og
])átt. í hverri glæpa hrinu. Það
virðist |)ó sæmilegt samkomulag
um að reyna æ ofan í æ gaufið
og krókana, í stað Jress að klífa
brekkuna beint, enda takmarkið
algáð })jóð og alltaf viðbúin,
víðs fjarri.
1 alþjóðarvandamáli á að
spyrja alþjóð um úrræði. Slíkt
hefur verið forðazt. Þjóðarálits
um málið væri þó auðvelt að
afla, t. d. í sambandi við alj)ing-
iskosningar. Hverjum aðal-at-
kvæðaseðli fylgdi annarr, með
einni eða fleiri spurningum um
áfengismálin, er kjósendum gæf-
ist kostur á að svara og færu þeir
seðlar síðan í annan atkvæða-
kassa. Og kysi Jrjóðin bann, á
hún að fá í Jrað minnsta 8—10
ár til reynslu. Kjósi hún hins
vegar frjálsa sölu, ætti hún ekki
að kvarta, því J)á kýs hún yfir
sig núverandi ástand, máske með
örlitlu boppi upp eða niður.
Hömlulítið er áfengið öruggt
með að halda velli og undir-
oka einstaklinga og heimili,
meira eða minna.
Á bannárunum 1916—17
voru fangelsanir í Reykjavík
fyrir gróf afbrot, fyrra árið 1,
síðara árið enginn og minnihátt
ar brot sama og engin. Svo koma
undanþágur, Spánarvín og síðar
sterk vín, og afbrotum fleygir
fram, svo 1940 eru fangelsanir
fyrir gróf afbrot orðin 100 í
Reykjavík. Enn athyglisverðari
er þó samanburður milli áranna
1940 og 41. Fyrra árið er áfengis
salan frjáls og fangelsanir þá
1511, en síðara árið er salan
lokuð að hálfu og fangelsanir
])á 700. Þessar tölur sýna, svo
ekki verður um villzt, hvort
lúimlur á áfengissölu auka, eða
draga úr lögbrotum.
Það er engin furða, þó ungu
menningar])jóðfélagi lítist illa á
árangur bannsins, sama og eng-
ar fangelsanir. Þa ðer þó heldur
Framhald á 2 síðu.
| PÁLL H. ÁRNASON
að áfenginu ,en áður en })á var-